Klasik İslam Tarihçilerinin Kalem Anlatısı

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 1, 99 - 115, 25.07.2017

Ziya Polat

https://doi.org/10.19059/mukaddime.296320

Cited By: 1

Öz

Dünya tarihi yazan klasik İslam
tarihçileri, tarih anlatılarını külli yaratılış anlayışı çerçevesinde
oluşturmuşlardır. Onlara göre tarih, sadece insanın değil Allah’ın yarattığı
bütün varlıkların tarihidir. Tevhid temelli tarih dediğimiz bu anlayışın
merkezinde insan olmakla birlikte klasik İslam tarihçileri zaman, gece ve
gündüz gibi tarihin bazı temel kavramlarını açıkladıktan sonra eserlerine,
yaratılan ilk şeyin ne olduğu sorusuyla başlamışlardır. Buna cevap olarak Hz.
Peygamberden rivayet edilen ve birçok hadiste ifade edilen kalem, arş, su, nur
ve karanlık gibi varlıkların yaratılış sırasını tartışma konusu yapmışlardır.
Makalemizde Taberî, İbnü’l-Esir ve İbn Kesîr gibi klasik dönem İslam
tarihçilerinin dünya tarihi olarak tasarladıkları eserlerinde konuyu nasıl ele
aldıklarını karşılaştırarak tasvir edeceğiz. Diğer yandan konu hakkında yapılan
tartışmalardan ziyade önemli olan klasik dönem İslam tarihçilerinin kalem
hakkında böyle bir tasavvur oluşturmalarıdır. İslam medeniyeti açısından kalem
ve yazının önemini ortaya koyan bu tasavvurun yeniden günümüze taşınması
gerektiği kanısındayız.

Anahtar Kelimeler

Kalem, Klasik İslam Tarihçileri, Yaratılan İlk Varlık, Yazı, Tevhid

Kaynakça

• Ağarı, M. (2004). İslam Tarihine Metodolojik Bir Yaklaşım: Tarihte Yer ve Zaman Sorunu. İstanbul: Bilge Adam.
• Çakan, İ. L. ve Eroğlu, M. (1988). Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (cilt 1). İstanbul: Diyanet Vakfı.
• Derman, M. U. (2001). Kalem. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (cilt. 14). İstanbul Diyanet Vakfı.
• İbnü’l-Esir (2008). İslam Tarihi: el-Kamîl fi’t-Târih Tercümesi, (cilt. 1). (A. Ağırakça, Çev.). İstanbul: Bahar Yayınları.
• İbn Kesir. (1994), Büyük İslam Tarihi, (cilt. 1). (M. Keskin, Çev.), İstanbul: Çağrı Yayınları.
• İbn Kesir. (1994). Hadîslerle Kur’ân-ı Kerim Tefsîri, (cilt. 16). (. H. B. Karlıga-B. Çetiner, Çev.). İstanbul: Çağrı Yayınları.
• İbn Manzûr (1999). Lisânü’l-Arab. (Emin Muhammed Abdülvehhâb-Muhammed es- Sâdık el-Ubeydî, Nşr.). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabi.
• Kutub, S. (1995). Fi Zılâli’l-Kur’ân, (cilt. 11). (Tercüme Kurulu). İstanbul: Hikmet Yayınları.
• Mevdudi, Ebu’l-Al’a. (1996). Tefhimu’l-Kur’an, (cilt. 7). (Tercüme kurulu). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Opperman, S. (2006). Postmodern Tarih Kuramı. Ankara: Phoneix.
• Râgıp el-İsfahânî (2012), Müfredât: Kur’an Kavramları Sözlüğü, (Abdulbaki Güneş-Mehmet Yolcu, Çev.), İstanbul: Çıra.
• Schick, İ. C. (2011). Bedeni Toplumu Kainatı Yazmak, (P. Tünaydın, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Taberî. (1991). Milletler ve Hükümdarlar Tarihi. (cilt. 1). (Z. K. Ugan, A. Temir, Çev.). İstanbul: MEB Yayınları.
• Tehânevî, (1996), Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ulûm. (Cilt 2), (Ali Dahruc, Thk.). Beyrut: Mektebetu Lübnan.
• Toptaş, M. (2008). Kuran-ı Kerim Şifa Tefsiri. (cilt. 8). İstanbul: Cantaş.
• Yaşaroğlu, K. (2001). Kalem Suresi. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (c. 24). İstanbul: Diyanet Vakfı.
• Yavuz, Y.Ş. (2001). Kalem. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (c. 24). İstanbul: Diyanet Vakfı.
• Yazır, E. H. (2001). Hak Dîni Kur’an Dili, (cilt. 8), İstanbul: Yenda.