Çariçe Anna Zamanında Rusya’nın Karadeniz Politikası

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 2, 351 - 364, 30.11.2017

Sinan Yüksel

https://doi.org/10.19059/mukaddime.292515

Öz

Ruslar,
IV. İvan ve I. Petro dönemlerinde Karadeniz’e çıkmak adına önemli adımlar
atmışlarsa da bunu başaramadılar. Bununla birlikte Rusya’nın doğal yayılma
sahası içinde Karadeniz’e çıkma bir hedef olarak onlardan sonra gelen Çar ve
Çariçeler tarafından da devam ettirildi. 1730 Ocağında Rus tahtına çıkan Çariçe
Anna’da bir Karadeniz devleti olma adına önemli çalışmalar yaptı. Öncelikli
olarak güney bölgelerinin güvenliği sorununu ele alan Çariçe Anna, Rus
ordusunun sayısını arttırıp, Ukrayna topraklarında savunma hatları yaptırdı.
Bunun yanı sıra Zaporojye Kazaklarını himayesine alan Çariçe Anna, diplomatik
olarak da İngiltere, Avusturya, Lehistan, İran ve İsveç ile dostluk anlaşmaları
yaptı.

            Bu dönemde Osmanlı Devleti Rusya’nın
kendisine karşı askeri hazırlıklar içerisinde olmasını bilmesine rağmen,
Rusya’ya karşı barış politikasını değiştirmedi. Osmanlı Padişahı I. Mahmut,
Kırım Hanına Rus topraklarına saldırılmaması, zarar verilmemesi yönünde emirler
verirken, Rusya 1735’te, Kırım Hanının, Kırım, Rusya ve Osmanlı Devleti
arasında sahipliği tartışmalı olan ama Rusya’nın kendi toprakları olarak kabul
ettiği, Kabartay üzerinden Rus sınırlarını ihlal etmesini savaş nedeni sayarak
Kırım Hanlığına savaş açtı.

            1736 ile 1739 yılları arasında
yapılan Rus-Osmanlı savaşında Ruslar askeri anlamda başarılar kazansa da,
Karadeniz devleti olma hayalini gerçekleştiremedi. Bununla birlikte Rusya,
Çariçe Anna zamanında savaş öncesindeki, güney sınırlarını güven altına alma ve
Karadeniz’de ticaret yapma düşüncesini kısmen de olsa gerçekleştirmiş oldu. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Rusya, Çariçe Anna, Karadeniz

Kaynakça

• Ahmet Cavid, Osmanlı- Rus İlişkileri Tarihi (Ahmet Cavit Bey’in Müntehabatı), Hazırlayan: Adnan Baycar, İstanbul 2004.
• ANİSİMOV, Evgeniy, Anna İoannovna, Moskva 2002.
• BESKROVNIY, L.G., Russkaya Armiya i Flot v XVIII Veke, Moskva 1958.
• BOBILEV, V.S., Vneşnyaya Politika Rossii Epohi Petra I, Moskva 1990.
• HOCI, Yanko İskender, “Sadrıazam Said Mehmet Paşa merhumun İstokholme vuku’ bulan sefaretinden avdetinde makam-ı sadarete takdim eylediği takrir’, Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası, sene:2
• KAZAKOV, N. İ. – NEKRASOV, G. A. “Vostoçnaya Problema v 1725-1735 gg. Russko-Turetskaya Voyna 1735-1739 gg. İ Vzaimootnoşeniya Rossii s İnostrannımi Derjavami vo Vtoroy Polovine 1730-x godov”, Oçerki İstorii SSSR Period Feodalizma Rossiya vo Vtoroy Çetverti XVIII v. Narodı SSSR v Pervoy Polovine XVIII v. Moskva 1957.