The Prophet Joseph’s Story as a Symbol of Reunion and Separation in Classical Turkish Poetry

Yıl 2024, Sayı: Vuslat ve Firak Özel Sayısı, 181 - 197, 25.10.2024

Bahar Yılmaz

https://doi.org/10.19059/mukaddime.1498791

Öz

Many concepts in the semantic world of classical Turkish poetry are conveyed to the reader by taking on a symbolic expression. Being able to interpret the event that the poet refers to on a poetic level is important for the reader to understand the text correctly. Vuslat, which means reunion, and firak, which means separation, are the important concepts that the readers encounter in classical Turkish poetry, which was created in the context of lovers and beloveds. In classical Turkish poetry, the lover is separated from his beloved and dreams of meeting her. In this context, classical Turkish poets depicted the lover’s blind love by referencing various events, situations, or stories. This art, known as telmih (reminding), can often manifest itself based on classical Turkish poetry. One of the important stories about reunion and separation in the couplets created with the classical Turkish poetry structure is The Story of Joseph. The reader of classical Turkish poetry can encounter many events in this story, such as Joseph being thrown into the well, his shirt being stained with the blood of an animal by his brothers, Jacob’s house turning into a house of sorrows due to Joseph’s longing and his eyes turning white, and Jacob being reunited with Joseph after all these troubles. In this study, first, a summary of Joseph’s story and selected verses from the Surah Yusuf of the Holy Quran were stated to create a general aspect for the reader. In the section titled The Prophet Joseph’s Story as a Symbol of Reunion and Separation in Classical Turkish Poetry, which is the main subject of the study, sample couplets selected from classical Turkish poetry about Prophet Joseph’s story were evaluated in the context of reunion and separation.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish poetry, reunion, separation, Joseph, Jacob

Klasik Türk Şiirinde Vuslat ve Firak Sembolü Olarak Hz. Yusuf Kıssası

Öz

Klasik Türk şiirinin anlam dünyasında pek çok kavram, sembolik bir ifadeye bürünerek okuyucuya iletilmektedir. Şairin şiirsel düzlemde gönderme yaptığı hadiseyi yorumlayabilmek okuyucunun metni doğru anlamlandırmasında önem arz etmektedir. Kavuşma anlamına gelen vuslat ve ayrılık anlamına gelen firak, âşık ve sevgili eksenli oluşturulmuş olan klasik Türk şiirinde önemli kavramlar olarak okuyucunun karşısına çıkmaktadır. Klasik Türk şiirinde aşık, sevgiliden ayrıdır ve ona kavuşma hayalleri kurmaktadır. Klasik Türk şairleri; çeşitli olay, durum ya da hikâyelere göndermeler yaparak âşığın içinde bulunduğu sevda çıkmazını betimlemişlerdir. Telmih (hatırlatma) olarak bilinen bu sanat, çoğu zaman klasik Türk şiirinin zemininde kendini gösterebilmektedir. Klasik Türk şiir yapısıyla oluşturulmuş beyitlerde vuslat ve firakla ilgili gönderme yapılan önemli kıssalardan biri de Hz. Yusuf Kıssası’dır. Hz. Yusuf’un kuyuya atılışı, gömleğinin kardeşleri tarafından bir hayvanın kanına bulanması, Hz. Yusuf’un hasretiyle Hz. Yakup’un evinin hüzünler evine dönmesi ve gözlerine ak düşmesi, tüm bu çekilen sıkıntılardan sonra Hz. Yakup’un Hz. Yusuf’a kavuşması gibi söz konusu kıssada geçen pek çok hadiseyle klasik Türk şiiri okuyucusunun karşılaşması mümkündür. Bu çalışmada okuyucuya genel bir bilgi vermek amaçlı öncelikle Hz. Yusuf kıssasının özeti ve Kuran-ı Kerim’in Yusuf suresinden seçilmiş ayetler verilmiştir. Çalışmanın asıl konusu olan “Klasik Türk Şiirinde Vuslat ve Firak Sembolü Olarak Hz. Yusuf” başlıklı bölümde ise Hz. Yusuf kıssasıyla ilgili klasik Türk şiirinden seçilmiş örnek beyitler, vuslat ve firak bağlamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk şiiri, vuslat, firak, Hz. Yusuf, Hz. Yakup

Kaynakça

• Akdoğan, Y. (1979). Ahmedî Dîvânı ve dil hususiyetleri: Gramer-sentaks-sözlük (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Aksoyak, İ. H. (2018). Gelibolulu Mustafa Âlî Dîvânı. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-208602/gelibolulu-mustafa-ali-divani.html
• Aktaş, H. (2006). Abdurrahman Gubârî Yûsuf u Züleyhâ (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Ali Ufkî Bey/Bobovius, A. (2020). Saray-ı Enderun Topkapı Sarayı’nda Yaşam (T. Noyan Çev.). İstanbul: Kitab Yayınevi.
• Ay, H. (2015). Şerîf'in Yûsuf u Züleyhâ'sı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Cantemür, M. (2023). Garîb’in Kıssa-yı Yûsuf’u: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi nüshası (1b-51b) (İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Harman, Ö. F (1991). Azîz-i Mısr. TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/aziz-i-misr