TÜRK HUKUK SİSTEMİNİN ‘NAMUS’LA İMTİHANI: ULUSAL MEVZUAT VE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER AÇISINDAN NAMUS CİNAYETLERİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 67 - 83, 28.12.2018

Mehtap Hamzaoğlu Emrah Konuralp

Öz

Bu makalenin temel sorunsalı, namusa dayalı şiddeti önlemeyi hedefleyen
modern uluslararası normlara geleneksel toplumsal değerler sisteminin meydan
okumasıdır. Bu makalede namusa dayalı şiddetin en radikal biçimi olan namus
cinayetlerinin bu cinayetlerin görüldüğü Müslüman toplumlara örnek verilen ama
aynı zamanda Batılı anlamda seküler bir hukuk sistemine sahip Türkiye özelinde
hukuksal boyutuyla analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda,
Türkiye’den bazı namus cinayeti örneklerinden hareketle, namus cinayeti
işleyenlere karşı ‘Türk Ceza Kanunu’nda verilmesi öngörülen cezalar ve
mevzuatta uluslararası normlara uyum çalışmalarına koşut olarak yapılan
değişiklikler ele alınmıştır. Bu çalışmayla, Türk hukuk sistemindeki ve yargı
organlarının kararlarındaki gelgitlere karşın geleneksel toplumsal değerlerin
değil çağdaş hukuk normlarının geçerlilik kazanması yönünde gelişme
kaydedildiği sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Namusa dayalı şiddet, namus cinayeti, namus cinayetlerinin hukuksal boyutu, toplumsal cinsiyet eşitsizliği

Kaynakça

• Abdelhadi, W. (2016). Honour Crimes and Violence against Women: Preventing and Punishing Honour Crimes. Tilburg University. Acar, F. (1998). Kadınların İnsan Hakları: Uluslar arası Yükümlülükler. Içinde O. Çitci(ed.) (Ed.), 20.Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek Konferansı. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Anayasa Mahkemesi. (1998, Kasım 22). TCK 462. Madde İptal Talebi. Anayasa Mahkemesi. 01.01.2018 Tarihinde http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/548fbb07-f326-412e-a54e-372df01e22cb?excludeGerekce=False&wordsOnly=False adresinden erişildi.
• Artuk, M. E., Gökçen, A., Alşahin, M. E., & Çakır, K. (2017). Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Adalet Yayıncılık. Berktay, F. (2004). Kadınların İnsan Haklarının Gelişimi ve Türkiye. Içinde Sivil Toplum ve Demokrasi Konferens Yazıları no 7. 05.06.2017 Tarihinde http://stk.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/02/01/berktay_std_7.pdf adresinden erişildi.
• Berktay, F. (2015). Tarihin Cinsiyeti (5.Basım). İstanbul: Metis Yayınları.
• BM. (1948). İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. 10 Haziran 2018 tarihinde, http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/h_rigths_turkce.pdf adrsinden erişildi.
• Bozarslan, F. (2017, Temmuz 6). Ablaya töre infazına, iyi hal indirimi ve beraat. CNNTÜRK. 06.03.2018 Tarihinde https://www.cnnturk.com/turkiye/ablaya-tore-infazina-iyi-hal-indirimi-ve-beraat adresinden erişildi.
• Çakmut, O. Y. (2018). Kavramsal Olarak Kadına Karşı Şiddet/Cinsel Şiddet ve Türk Ceza Hukukunda Cinsel Saldırı Suçunun Genel Değerlendirmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 49–54. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.16
• Caporal, B. (1982). Kemalizmde ve Kemalizm Sonrasında Türk Kadını. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• CEDAW Komitesi. (2016). Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Komitesi Nihai Gözlem Raporu (2016) CEDAW/C/TUR/CO/7. 10 Haziran 2018 tarihinde http://www.un.org.tr/humanrights/images/pdf/CEDAW-Komitesinin-Nihai-Yorumlari.pdf adresinden erişildi.
• Centel, N., Zafer, H., & Çakmut, Ö. (2017). Kişilere Karşı İşlenen Suçlar I. İstanbul: Beta Yayınları.
• Charlesworth, H. (1994). What are the ‘Women’s International Human Rights? Içinde R. J. Cook (Ed.), Human Rights of Women: National and International Perspectives (ss. 58–84). Philedelphia: University of Pennsylvania Press.
• Dağlar, A. (2001, Haziran 12). Töre Cinayetine Ağır Tahrik’ İndirimi. Hürriyet. 06.08.2017 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/tore-cinayetine-agir-tahrik-indirimi-39248303 adresinden erişildi
• Faqir, F. (2001). Intrafamily Femicide in Defence of Honour: The Case of Jordan. Third World Quarterly, 22(1), 65–82.
• Göztepe, E. (2005). Namus Cinayetlerinin Hukuki Boyutu: Yeni Türk Ceza Yasasının Bir Değerlendirmesi. TBB Dergisi, (59), 29–48. 02.04.2018 ttarihinde http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2005-59-152 adresinden erişildi.
• Gürgey, F. İ. Ç. (2014). Feminist Hukuk Kuramı Nedir? Hukuk Kuramı, Cinsel Pol(5), 28–44. 05.04.2018 tarihinde http://www.hukukkurami.net/editor/Sayi_5/05_03_gurgey.pdf adresinden erişildi.
• Idriss, M. M. (2011). Honour, violence, women and Islam – an introduction. Içinde M. M. Idriss & T. Abbas (Ed.), Honour, Violence, Women and Islam (ss. 1–15). New york: Routledge.
• İstanbul Barosu Yargıtay Karar Arşiv. (2011). 28 Nisan 2018 tarihinde, http://bilgibankasi.istanbulbarosu.org.tr/karar/tore-saikiyle-kasten-insanoldurme/jzxD adresinden erişildi.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2018). Türkiye’ de Kadın. 28 Nisan 2018 tarihinde, https://kadininstatusu.aile.gov.tr/uygulamalar/turkiyede-kadin adresinden erişildi.
• Kaya, K. (2014). Kanun ve Kültür:Töre Kavramının Hukuki ve Sosyolojik Bir Analizi. TAAD, (16), 405–440. 15.04.2018 tarihinde www.taa.gov.tr/.../kanun-ve-kultur-tore-kavraminin-hukuki-ve-sosyolojik-bir-analizi-...%0A%0A%0A%0A%0A%0A adresinden erişildi.
• Koca, M., & Üzülmez, İ. (2018). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Adalet Yayıncılık.
• Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü. (2004, 12 Ekim). 5237 Sayılı TCK. 05.03.2018 tarihinde http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf adresinden erişildi.
• Sev’er, A., & Yurdakul, G. (2001). Culture of Honor, Culture of Change: A Feminist Analysis of Honor Killings in Rural Turkey. Violence Against Women, 7(9), 964–998.
• Tezcan, D., Erdem, M. R., & Önok, R. M. (2016). Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tezcan, M. (2003). Türkiye’de Töre (Namus) Cinayetleri (sosyo-Kültürel Antropolojik Yaklaşım). Ankara: Naturel Yayıncılık.
• Yargıtay. (1989). E. 1989/1-133, K. 1989/192, T. 22.05.1989. Yargıtay Kararları Dergisi, XV(10), 1468–1469. 08-05.2018 tarihinde https://www.yargitay.gov.tr/dergi/yargitay-kararlari-dergisi/ekim-1989/279 adresinden erişildi.
• Yürüt, B. (2017). Tanzimat Sonrası Osmanlı Kadın Hareketi ve Hukuki Talepleri. TBB Dergisi, (Özel Sayı), 365–396. 15.05.2018 tarihinde http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2017-2017-1728 adresinden erişildi.