ALGILANAN KARİYER BARİYERLERİ VE KARİYER BARİYERLERİ İLE BAŞA ÇIKMANIN KARİYERE ADANMIŞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: KADIN ÇALIŞANLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 90 - 108, 30.12.2019

K. Övgü Çakmak Otluoğlu Çiğdem Akdoğanlı

https://doi.org/10.35333/mukatcad.2020.128

Öz

Literatür incelendiğinde, kadınların kariyerlerinin
erkeklerin kariyerlerine kıyasla farklılıklar içerdiğinin ifade edildiği
görülmektedir. Ancak kariyerle ilgili geliştirilen çoğu kuram, kavram ve
paradigmanın, söz konusu farklılıkları ihmal ettiği ve erkeklere odaklandığı
dikkat çekmektedir. Kariyer bariyerleri konusunun ise kadınların kariyerleri
ile ilgili eksik bırakılan bir noktayı tamamlayabileceği ileri sürülmektedir.
Buna göre kariyer bariyerlerinin, büyük ölçüde kadınların kariyer gelişimlerini
açıklamak için kavramsallaştırılan bir konu olduğu ifade edilebilir. Çalışmanın
amacı, kadınların algıladıkları kariyer bariyerlerinin kariyer gelişimi ve kariyer
başarısı için önem teşkil eden kariyere adanmışlık açısından ele alınmasıdır.
Çalışmada ayrıca algılanan kariyer bariyerleri ile başa çıkmanın, kariyere
adanmışlık üzerindeki etkisi de incelenmiştir. Yapılan çoklu regresyon analizi
sonucunda, algılanan kariyer bariyerlerinden sadece kariyer planlama ile ilgili
eksiklikler ve çoklu rol üstlenme bariyerlerinin, kariyere adanmışlığı negatif
yönde ve anlamlı bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Aile/eş desteğinden
yoksun olma ve cinsiyet ayrımcılığı bariyerlerinin ise kariyere adanmışlık
üzerindeki etkisinin anlamlı olmadığı saptanmıştır. Algılanan kariyer bariyerleri
ile başa çıkma açısından bakıldığında ise kariyer planlama ile ilgili eksiklikler ve çoklu rol
üstlenme bariyerleri ile başa çıkmanın, kariyere adanmışlığı pozitif yönde ve
anlamlı bir şekilde etkilediği görülmüştür. Cinsiyet ayrımcılığı ve aile/eş
desteğinden yoksun olma bariyerleri ile başa çıkmanın ise kariyere adanmışlık
üzerindeki etkisinin anlamlı olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Algılanan kariyer bariyerleri, algılanan kariyer bariyerleri ile başa çıkma, kariyere adanmışlık, kadın çalışanlar

Teşekkür

Bu çalışma, Çiğdem Akdoğanlı tarafından Doç. Dr. K. Övgü Çakmak Otluoğlu danışmanlığında yazılan “Algılanan Kariyer Bariyerleri: Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Aycan, Z., Bayazit, M., Berkman, Y. ve Boratav, H. B. (2012). Attitudes towards women managers: Development and validation of a new measure with Turkish samples. European Journal of Work and Organizational Psychology, 21(3), 426-455.
• Betz, N. E. (2007). Women’s career development. Denmark, F. ve Paludi, M.A. (Editörler). Psychology of Women: A Handbook of Issues and Theories içinde (ss. 627-684). 2.Bası, New York: Greenwood Publishing Group.
• Buzzanell, P. M., Meisenbach, R., Remke, R., Liu, M., Bowers, V. ve Conn, C. (2005). The good working mother: Managerial women’s sensemaking and feelings about work–family issues. Communication Studies, 56(3), 261-285.
• Chi-Ching, E. Y. (1992). Perceptions of external barriers and the career success of female managers in Singapore. The Journal of Social Psychology, 132(5), 661-674.Crites, J. 0. (1969). Vocational Psychology. New York: McGraw-Hill.
• Çakmak Otluoğlu, K. Ö. (2015). İnsan kaynakları yönetimi ve çalışan anneler: Aile dostu işyeri uygulamaları çalışan annelere neler sunuyor? Sürgevil Dalkılıç, O. (Editör). Çalışanne: Kadın Akademisyenlerin Kaleminden Çalışma Yaşamında Annelik içinde (ss. 73-110). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Dubbelt, L., Rispens, S. ve Demerouti, E. (2016). Gender discrimination and job characteristics. Career Development International, 21(3), 230-245.
• Gallos, J. V. (1989). Exploring women's development: implications for career theory, practice. Arthur, M. B., Hall, D. T. ve Lawrence, B. S. (Editörler). Handbook of Career Theory içinde 110. New York: Cambridge University Press.
• Gross, J. (2005). Forget the career. My parents need me at home. The New York Times.(1-2)
• Heikkinen, S., Lämsä, A. M. ve Hiillos, M. (2014). Narratives by women managers about spousal support for their careers. Scandinavian Journal of Management, 30(1), 27-39.
• Hirschi, A. ve Freund, P. A. (2014). Career engagement: Investigating intraindividual predictors of weekly fluctuations in proactive career behaviors. The Career Development Quarterly, 62(1), 5-20.
• Hirschi, A., Freund, P. A. ve Herrmann, A. (2014). The career engagement scale: Development and validation of a measure of proactive career behaviors. Journal of Career Assessment, 22(4), 575-594.
• Holahan, C. K. ve Gilbert, L. A. (1979). Conflict between major life roles: Women and men in dual career couples. Human Relations, 32(6), 451-467.Lent, R. W., Brown, S. D. ve Hackett, G. (2000). Contextual supports and barriers to career choice: A social cognitive analysis. Journal of Counseling Psychology, 47(1), 36-49.
• Lindley, L. D. (2005). Perceived barriers to career development in the context of social cognitive career theory. Journal of Career Assessment, 13(3), 271-287.
• McWhirter, E. H. (1997). Perceived barriers to education and career: Ethnic and gender differences. Journal of Vocational Behavior, 50(1), 124-140.
• Melki, J. P. ve Mallat, S. E. (2016). Block her entry, keep her down and push her out: gender discrimination and women journalists in the Arab world. Journalism Studies, 17(1), 57-79.
• Murtagh, N., Lopes, P. ve Lyons, E. (2007). What makes a career barrier a barrier?. Industrial and Commercial Training, 39(6), 332-339.
• Nilforooshan, P. ve Salimi, S. (2016). Career adaptability as a mediator between personality and career engagement. Journal of Vocational Behavior, 94, 1-10.
• Öge, S., Karasoy, A. ve Kara, Ö. (2014). A research on glass ceiling syndrome career barriers of women academics.International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 8(9), 3011-3020.
• Patton, W. ve McMahon, M. (1999). Career development and systems theory: A new relationship. Pacific Grove, CA: BrooksKole.
• Pringle, J. ve Mallon, M. (2003). Challenges for the boundaryless career odyssey. International Journal of Human Resource Management, 14(5), 839-853.
• Rogers, M. E., Creed, P. A. ve Glendon, A. I. (2008). The role of personality in adolescent career planning and exploration: A social cognitive perspective. Journal of Vocational Behavior, 73(1), 132-142.
• Sharma, S. (1996), Applied Multivariate Techniques, New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Swanson, J. L., Daniels, K. K. ve Tokar, D. M. (1996). Assessing perceptions of career-related barriers: The Career Barriers Inventory. Journal of Career Assessment, 4, 219-244.
• Swanson, J. L. ve Tokar, D. M. (1991). Development and initial validation of the Career Barriers Inventory. Journal of Vocational Behavior, 39(3), 344-361.
• Swanson, J. L. ve Woitke, M. B. (1997). Theory into practice in career assessment for women: Assessment and interventions regarding perceived career barriers. Journal of Career Assessment, 5(4), 443-462.
• Valk, R. ve Srinivasan, V. (2011). Work–family balance of Indian women software professionals: A qualitative study. IIMB Management Review, 23(1), 39-50.
• Urbanaviciute, I., Pociute, B., Kairys, A. ve Liniauskaite, A. (2016). Perceived career barriers and vocational outcomes among university undergraduates: Exploring mediation and moderation effects. Journal of Vocational Behavior, 92, 12-21.
• https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MECLIS%20BULTENI/2469_2005_0000_0120_0000/0016.pdf=22 Haziran 2019.
• http://www.hurriyet.com.tr/egitim/yok-istatistikleri-aciklandi-40823379= 22 Haziran 2019.
• http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30707=22 Haziran 2019.