YEŞİM USTAOĞLU SİNEMASINDA KADIN TEMSİLİNİN FEMİNİZM AÇISINDAN İNCELENMESİ: PANDORA’NIN KUTUSU VE TEREDDÜT

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 54 - 67, 23.06.2023

Özlem Uçar

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türk sinemasında kadın ana karakterlerinin nasıl konumlandırdığını Yeşim Ustaoğlu’nun yönettiği Pandora’nın Kutusu ve Tereddüt filmlerinde kadın temsili adı altında feminist eleştiri üzerinden incelenmiştir. Çalışmanın, feminist eleştiri bağlamında analiz edilmesi, bu teorinin toplumun kodladığı ataerkil kalıpların sinemaya uyarlanış biçimlerini ve filmlerde sergilenen toplumsal cinsiyet algılarının tasvirlerini tartışılmasıdır. Kadın ana karakterlerinin anlatıda temsil edildiği filmlerde, kadın bir yönetmenin kadın karakterlerini izleyiciye nasıl sunduğu üzerine inceleme yapılmıştır. Yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden içerik çözümlemesi seçilen çalışmada Yeşim Ustaoğlu filmlerinde, hem kadınların sadece cinsel bir nesne konumunda tasvir edildiği hem de filmde ki kadın karakterlerin cinsellik ve ihanet noktasında birleştiği, erkek bakışının bir uzantısı olarak eril etkisinde temsil ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Feminizm Kuramı, Auteur Yaklaşımı, Kadın Temsili, Yeşim Ustaoğlu..

Destekleyen Kurum

Düzce Üniversitesi

Kaynakça

• Berktay, Fatmagül, (2013). Feminist Teoride Açılımlar, Yıldız Ecevit ve Nadide Karkıner (der.), Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, s. 2-23.
• Çiraklar, Hayati (2009). Yeşim Ustaoğlu: Sanatçı Dediğin Buram Buram Muhalefet, Kokmalı. www.bianet.org. Erişim Tarihi: Haziran.
• Donovan J (2007). Feminist Teori, Aksu Bora (çev) Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan, İletişim, İstanbul.
• Ecevit, Y. (2014). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç, Y. Ecevit ve N. Karkıner (Editörler), Toplumsal cinsiyet sosyolojisi içinde (s. 2-29). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
• Ephraim Katz, (1996). The Macmillan International Film Encyclopedia, Macmillan Yayınları, İkinci Baskı, s. 64 Ersoy-Çak, Ş. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm Teorileri Bağlamında Türkiye’deki Reklam Filmleri ve Popüler Müzik Videoları. Yedi, DEÜ GSF Dergisi, 4, 101-110.
• Gizem Parlayandemir ve Yıldız Derya Birincioğlu (Ed) (2016). Türk Sinemasında Auteurler, İstanbul: Kriter Yayınevi, s.6.
• Hooks, B. (2012). Feminizm Herkes İçindir. İstanbul: Bgst Yayınları.
• İğneci, Rana. (2004). Türk Sinemasında Kadın Temsiline Karşı Alternatif Bir Yaklaşım: Derviş Zaim Sineması, Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma. İstanbul.
• İmançer, Dilek (2006). Medya ve Kadın, Ankara: Ebabil
• Kablamacı, (2011). Auteur Eleştiri Yaklaşımı Işığında Bilge Olgaç Filmleri, Sinema Araştırmaları: Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar, Murat İri (drl.), İstanbul: Derin Yayınları, s.83.
• Mulvey, Laura (1997). Görsel Haz ve Anlatı Sineması, Nilgün Abisel (çev.). 25. Kare Sinema Dergisi, 21 (Ekim-Aralık): 44-58 .
• Nelmes, J. (2006). Sinemada Cinsiyet ve Cinselliğin Sunumu. http://kaosgl.org/sayfa.php?id=688 (Erişim tarihi: 17.07.2019)
• Özkan, Zuhal Çetin (2004, Mart). Türk Sineması: 1980 Sonrası Kent Filmlerinde Aile ve Kadının Aile Rolü. Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma, İstanbul.
• Öztürk, Semire Ruken. (2000). Sinemada Kadın Olmak, İstanbul: Alan.
• Öztürk, Semire Ruken (2004). Sinemanın Dişil Yüzü, İstanbul: Om. Pandora’nın Kutusu. www.ustaoglufilm.com. Erişim tarihi: Haziran 2009.
• Rya n, M. & Kelner, D. (2010). Politik Kamera, (E. Özsayar, Çev.), İstanbul: Ayrıntı
• Sarris, A. (2004). Auteur Kuramı Üzerine Notlar (Çev.B.Kılıçbay). A. Karadoğan (Ed.), Sanat Sineması Üzerine Yaklaşımlar ve Tartışmalar (s. 41.45). Ankara: De Ki.
• Taş, G., (2016). Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri ve Dönüşümü, Akademik Hassasiyetler, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri , (11 baski: 1999-2018).
• Yıldız, P. (2008). Yeşim Ustaoğlu Sinemasında Kimlik, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.