Aleksandr Kuprin’in Olesya Eserinde Yer Alan Cadı Figürüne Ekofeminizm Ekseninde Folklorik Bir Bakış

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 47 - 65, 01.07.2025

Osman Karakuş

Öz

Orta Çağ’ın cadılıkla imtihanını edebiyatın duyarlı bakış açısıyla ele alan Aleksandr Kuprin “Olesya” eserinde baş karakteri Olesya aracılığıyla cadılıkla suçlanan ve toplum tarafından dışlanan bir kadının iç dünyasının dışa nüfuzunu detaylı bir şekilde okura analiz etme imkânı sunar. Olesya'nın yaşadığı zorluklar, toplumsal normlara karşı isyanı ve cadılıkla ilişkilendirilen folklorik unsurlar, Kuprin'in eserinde derinlemesine incelenir. Bu çalışmada ise Olesya karakteri üzerinden Orta Çağ’ın cadı avlarına ve cadılıkla mücadeleye folklorik bir bakış sunarken, Kuprin'in eserinin toplumsal eleştirisi ve kadın figürünün güçlü temsili üzerine odaklanmıştır. Ayrıca, çalışma eserin döneminin sosyal ve kültürel bağlamını da göz önüne alarak cadılıkla suçlanan kadınların yaşadığı travmaların nasıl bir toplumsal gerçeklik yarattığını tartışmıştır. Doğa ve kadın düalizmi açısından ele alınması bakımından ekofeminizm ekseninde bir incelemesi gerçekleştirilen eser, toplumsal normları sorgulayan bir perspektif sunarak okuyucuları Orta Çağ’ın cadılık anlayışına derinlemesine bir yolculuğa çıkarmaktadır. Olesya'nın yaşadığı zorluklar ve toplumsal dışlanma, cadılıkla suçlanan kadınların maruz kaldığı travmaların bir temsili olarak öne çıkar. Çalışmanın amacı da bu temsili disiplinler arası kaynaklar ile destekleyerek sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Cadı , Orta Çağ , kadın , folklor , ekofeminizm

A Folkloric Approach to the Witch Figure in Aleksandr Kuprin's Olesya in the Light of Ecofeminism

Öz

In “Olesya”, Aleksandr Kuprin, who deals with the trial of the Middle Ages with the sensitive perspective of literature, offers the reader the opportunity to analyze in detail the outward penetration of the inner world of a woman who is accused of witchcraft and rejected by society through her main character Olesya. Olesya's struggles, her rebellion against social norms and the folkloric elements associated with witchcraft are analyzed in depth in Kuprin's work. This study, on the other hand, focuses on the social criticism of Kuprin's work and the strong representation of the female figure, while offering a folkloric perspective on the witch hunts of the Medieval Ages and the struggle against witchcraft through the character of Olesya. The study also considers the social and cultural context of the period and discusses how the traumas experienced by women accused of witchcraft created a social reality. The work, which is analyzed on the light of ecofeminism in terms of nature and women dualism, takes readers on an in-depth journey into the medieval understanding of witchcraft by offering a perspective that questions social norms. Olesya's hardships and social rejection stand out as a representation of the traumas suffered by women accused of witchcraft. The aim of the study is to present this representation supported by interdisciplinary sources.

Anahtar Kelimeler

Witch , Medieval , woman , folklore , ecofeminism

Kaynakça

• Aybars, S. (2019). "Kadın Folkloru ve Toplumsal Cinsiyet Üzerinde Kültürel Kimliğin Etkisi: Tavşanlı İlçesi Dedeler ve Beyköy Örneği". Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi).
• Aydın, E. (2022). Toplumsal Cinsiyet ve Çevre Politikaları: Ekofeminizm Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Tülin Yayınları.
• Beauvoir, S. (2020). İkinci Cins (B. Özükan, Çev.). Payel Yayınları.
• Berktay, F. (2023). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bever, E. (2009). The Realities of Witchcraft and Popular Magic in Early Modern Europe: Culture, Cognition, and Everyday Life. New York: Palgrave Macmillan.
• Bock, G. (2004). Avrupa Tarihinde Kadınlar. (Çev: Zehra Aksu Yılmazer), Literatür Yayınları: İstanbul.
• Chanter, T. (2022). Toplumsal Cinsiyet. Fol Yayınları:Ankara.
• Cixous, H. (1976). “The Laugh of the Medusa”. Signs, 1(4), 875-893.
• Cohen, E. (1999). Women in Ancient Greece: A Sourcebook. London: Routledge.
• Çetin, D. (2005). Ekofeminizm: Kadın, Doğa ve Toplum Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
• Çetin, O. (2005). "Ekofeminizm: Kadın-Doğa İlişkisi ve Ataerkillik". Sosyoekonomi, 1(1).
• Davies, O. (1999). Witchcraft, Magic And Culture. Manchester University Press: New York.
• Erhat, A. (2007). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Federici, E. (2022). “Why Ecofeminism Matter: Narrating/Translating Ecofeminism(s)”. Iperstoria, (20).
• Federici, S. (2012). Caliban ve Cadı. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Gaard, G. (1993). Ecofeminism: Women, Animals, Nature, Philadelphia, Temple University Press.
• Güven, F. (2020). Kadın ve Doğa: Ekofeminist Perspektifler. Ankara: Nobel Yayınları.
• Irigaray, L. (1985). This Sex Which Is Not One. Cornell University Press.
• İncil. (2004). Timoteos'a 1. Mektup 2/13-14. Kitab-ı Mukaddes Şirketi: İstanbul.
• Karaca. Ş. (2019). Kötücül Kadın: Türk Edebiyatında Kötücül Kadın İmgesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kaya, A. (2019). Kültürel Ekofeminizm: Kadınların Doğayla Bağı. İzmir: Epsilon Yayıncılık.
• Koç, H. (2018). Çevresel Adalet ve Kadın Hakları: Ekofeminist Bir Bakış Açısı. Ankara: İletişim Yayınları.
• Korkmaz, M. (2023). Ekofeminist Hareket ve Günümüzdeki Yeri. İstanbul: Çiğdem Yayınları.
• Köroğlu, M. (2018). “Cadı Avları ve Kadınların Marjinalleşmesi”. Kadın Çalışmaları Dergisi, 5(1), 45-56.
• Kuprin, A. (2022). Olesya. İthaki Yayınları: İstanbul. 1. Baskı.
• Kur’an. Tahrim Suresi, 66/5.
• Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma. (2001). Yaratılış 3:16. Kitab-ı Mukaddes Şirketi: İstanbul.
• Luther, M. (1875). A Commentary on St. Pauls Epistle to the Galatians. Philadelphia.
• McCarthy, M. (2020). “The Witch in the Garden: Gender and Nature in Modern Witchcraft”. Feminist Review, 44(2), 89-102.
• Müftüler, H. G. (2018). “Modern Toplumda Yaş ve Yaşlı Ayrımcılığı”. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(2).
• Öztürk, B. (2021). Feminist Düşünce ve Ekolojik Eşitlik. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Peirce, L. P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. New York: Oxford University Press.
• Şenol, D. & Erdem, S. & Uzun, Z. & Erdem, E. (2016). "Toplumsal Cinsiyetin Bir Aktarım Aracı Olarak Çizgi Filmler: Sindirella ve Pamuk Prenses Örneği". KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(2).
• Shaham, R. (2010). "Women and Sorcery in the Arab World." History Compass, 8(2), 151-161.
• Türk, S. M. (2017). "Ekofeminizm ve Dualizm Fikri". Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (24).
• Tong, R. (2009). Feminist Thought: A More Comprehensive Introduction. Westview Press.
• Ülgen, P. (2022). Kadınlar ve Cadılar. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. 3. Baskı.
• Warren, K. J. (1997). Ecofeminism: Women, Culture, Nature. Bloomington: Indiana University Press.