Ellinci Yılında 27 Mayıs Hareketi ve 1961 Anayasasının Türkiye'deki Anayasal Kültürün Oluşumundaki Rolü

Yıl 2010, Cilt: 34 Sayı: 267, 145 - 166, 27.02.2014

Seçil Karal Akgün

Öz

ÖZET
50 yıl önce 27 Mayıs günü Türk Silahlı Kuvvetleri toplumu baskı altında tutan hükümetin
TBMM’nde sayısal çoğunluğa sahip olsa da yasallığını yitirmiş sayılacağı noktasından hareket ederek
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez gerçekleşen askeri hareketle hükümette kalmak uğruna
Anayasayı bile gözardı eden Demokrat Parti’nin 10 yıllık iktidarına son verdi. Yönetime el koyan
MBK, kısa zamanda gelecekte benzeri ihlallere olanak vermeyecek özellikler taşıyan bir anayasa
yapılmasını ve halkoyuna sunulmasını sağladı. İçerdiği sosyal haklar, toplumsal güvence ve ulusal
egemenliğin sarsılmasını önleyen demokratik kurumlarla Türkiye’yi tam anlamıyla çağdaş hukuk
devleti yapan bu anayasanın kabulünü izleyen genel seçimden sonra da iktidarı sivil yönetime bıraktı.
Hiç de demokratik olmayan bir şekilde hükümet olan askeri yönetimin önayak olduğu demokratik 1961
anayasası, dünyadaki en ileri anayasalardan biri olurken kamusal ve bilimsel gelişmelere tanıdığı geniş
olanaklarsa topluma yepyeni ufuklar açtı. Böylece, anayasa ile 85 yıl önce tanışmakla birlikte bu
önemli belgenin bireylere sağladığı hakları ve güveni tam olarak anlayamadığından denetleyicisi ve
savunucusu da olamamış Türk toplumunda bu bilinci yerleştirecek anayasal kültürün oluşumuna büyük
katkısı oldu.
Anahtar Kelimeler: 27 Mayıs Devrimi, 1961 Anayasası, Anayasal Kültür

 

ABSTRACT
Military intervention of May 27,1960, the first in Republican Turkey, was the reaction of the Turkish
Armed Forces to the Democratic Party government acclaimed by the mass of people a decade ago, but in
the course of time, did not refrain from violating the Constitution in order to remain in power. The MBK
(Commity of National Unity) which assumed the responsibility of sate administration advocated that
governments exercising public pressure lost their legitimacy even if they held parliamentary majority.
Although in power in an undemocratic way, it immediatly set out to provide Turkey a new, democratic
constitution equipped with preventive articles for similiar violations. Thus, the referandum approved
1961 Constitution elevating the Turkish Republic to the level of a nationalistic, democratic, secular and
social state, was based on human rights and the individual’s freedom. It also included new institutions
which would audit and control its application and prevent the exploiting of national sovereignty as well.
Its articles containing vast educational and scientific dimensions opened new horizons to the society.
Hence, it contributed immensly to the development of constitutional understanding and culture the
Turkish society was not able to gain over the 85 years of acquaintance with constitutionalism
Key words: the 27th May Revolution, 1961 Constitution, constitutional culture

Anahtar Kelimeler

27 Mayıs Devrimi, 1961 Anayasası, Anayasal Kültür

27th OF MAY MILITARY INTERVENTION AND THE IMPACT OF 1961 CONSTITUTION IN ESTABLISHING CONSTITUTIONAL CULTURE WITHIN THE TURKISH SOCIETY

Öz

Kaynakça

• -