Popülizm, Halk ve Demokrasi: Temsili Demokrasinin Açmazları ve Radikal Demokratik Bir Popülizmin İmkânları

Yıl 2017, Cilt: 41 Sayı: 1, 33 - 66, 01.05.2017

Zafer Yılmaz

Öz

 Latin Amerika’dan Avrupa’ya, Uzak Doğu’dan ABD’ye hem sol cenahtan hem de sağdan popülist bir siyaset izleyen partilerin yükselişi, popülizm ile demokrasi arasındaki ilişkiyi bir kez daha siyasal düşüncenin en önemli tartışma konularından biri haline getirdi. Demokrasi üzerine yapılan çalışmalarda popülizm, modern demokrasinin bir hatası, sapması ve eklentisi, bu anlamda ona musallat olan bir parazit, gölge veya patoloji olarak ya da siyasetin ve demokrasinin ontolojik özü olarak, pek çok farklı şekilde tanımlanıyor. Bu makale bağlamında ise popülizm, temsili demokrasiye dışsal bir şey olarak değil, onun açmazlarına seslenen bir siyasal ideoloji olarak tanımlanacak. Popülizm, temsili demokraside iktidarın kaynağı olarak işleyen halk egemenliği ve bu egemenlik anlayışının bir uzantısı olarak halk iktidarı düşüncesi ile temsili süreçler dolayımıyla halkın depolitize edilmesi ve tekleştirilmesi, ulusa indirgenmesi ve bir öz olarak yeniden inşa edilmesi arasındaki gerilimden ve açmazdan doğan, bu anlamda liberal-temsili demokrasinin kaçınılmaz parçası olarak, onun bağrında radikal demokrasinin vücuda gelme olanağını cisimleştiren bir hayalet olarak tanımlanacak. Sözün özü, temsili demokrasinin merkezinde yer alan, halkın siyasal etkinliğini ve iktidarını cisimleştiren ve temsili demokrasiye mütemadiyen musallat olan bir hayalet. Bu bağlamda makalenin ilk bölümü popülizm ve demokrasi eleştirisini ele alan farklı yaklaşımları değerlendiriyor. İkinci bölüm ise temsil kavramının liberal demokraside, halkın inşasında ve halk iktidarının massedilmesinde oynadığı özgül role odaklanılıyor. Son bölüm de güncel siyasal kuramdan hareketle yeni bir siyasal halk kavrayışının ve radikal demokratik bir popülizmin olanaklarını soruşturuyor.

Anahtar Kelimeler

Popülizm, halk, demokrasi, temsil, egemenlik.

Kaynakça

• Abts K and Rummens S (2007). Populism versus Democracy. Political Studies, Vol. 55, 405–424.
• Agamben G (2001). Kutsal İnsan: Egemen İktidar ve Çıplak Hayat. Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Agamben G (2013). Hareket. Çev. Serhat Celâl Birdal, http://viraverita.org/yazilar/ hareket-Hareket.
• Arditi B (2010). Liberalizmin Kıyılarında Siyaset. Çev. E. Ayhan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Auyero J (2001). Poor People’s Politics. Durham&London: Duke University Press.
• Aytaç A M (2014). Seçim Barajı Anlamını Yitirirken Temsil Adaleti. Mesele, Sayı 101 Mayıs, 19-22.
• Aytaç A M (2015). Temsil, Adalet ve İstikrar. Mülkiye Dergisi, 38 (1), 11-34.
• Bosteels B (2016). Introduction: This people which is not one. İçinde: Badiou, A. vd. (der.), What is a People? Çev. Jody Gladding, New York: Columbia University Press.
• Butler J (2016). We, the People: Thoughts on Freedom of Assembly. İçinde: Badiou, A. vd. (der.), What is a People? Çev. Jody Gladding, New York: Columbia University Press.
• Canovan M (1999). Trust the People! Populism and the Two Faces of Democracy, Political Studies, XLVII, 2-16.
• Çelebi A (2012). Halk Egemenliği ve Temsilin Demokratikleştirilmesi. Toplum ve Bilim, Sayı 124.
• De La Torre C (2007). The Resurgence of Radical Populism in Latin America. Constellations, Vol. 14, No. 3.
• Deleuze G (1989). Cinema II, The Time-Image. Çev. Hugh Tomlinson ve Robert Galeta, Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Derrida J (2007). Marx’ın Hayaletleri: Borç Durumu, Yas Çalışması ve Yeni Enternasyonel. Çev. Alp Tümertekin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Erdoğan N (1998). Popüler Anlatılar ve Kemalist Pedagoji. Birikim, 105-106
• Filc D (2011). Post-Populism: Explaining Neo-Liberal Populism Through the Habitus. Journal of Political Ideologies, 16 (2), 221–238.
• Gidron N ve Bonikowski B (2007). Varieties of Populism: Literature Review and Research Agenda. Harvard University, Working Paper Series, Weadherhead Center for International Affairs.
• Green J E (2010). The Eyes of the People: Democracy in an Age of Spectatorship. Oxford and New York: Oxford University Press,
• Judis J B (2016a). Us v. them: the birth of Populism. The Guardian, 13.10.2016. https:// www.theguardian.com/politics/2016/oct/13/birth-of-populism-donald-trump.
• Judis J B (2016b). The Populist Explosion: How the Recession Transformed American and European Politics, Columbia Global Reports.
• Laclau E (2007). Popülist Akıl Üzerine. Çev. N. B. Çelik, Ankara: Epos Yayınları.
• Muddle C (2004). The Populist Zeitgeist, Government and Opposition, Vol. 39. Issue 4, 541-563.
• Müller J-M (2016a). Trump, Erdoğan ve Farage: Popülizmin Çekiciliği ve Tehlikeleri. Çev. İlker Kocael, http://medyascope.tv/2016/09/06/trump-erdogan-farage-populuzmin-cekiciligi-tehlikeleri/.
• Müller J-M (2016b). What is Populism? Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
• March, L. (2007). From Vanguard of the Proletariat to Vox Populi: Left-populism as a ‘Shadow’ of Contemporary Socialism. SAIS Review, vol. XXVII no. 1, Winter-Spring.
• McCormick J P (2016). The New Ochlophobia? Populism, Majority Rule and Prospects for Democratic Republicanism. İçinde: Y. Elazar ve G. Rousselière (der.), Republican Democracy, Cambridge University Press, (çıkacak).
• Mudde C ve Kaltwasser C R (2013). Exclusionary vs. Inclusionary Populism: Comparing Contemporary Europe and Latin America. Government and Opposition, Vol. 48, No. 2, pp. 147–174.
• Mouffe C (2005). The ‘End of Polities’ and the Challenge of Right-Wing Populism. İçinde: F. Panizza (der.), Populism and the Mirror of Democracy, London: Verso.
• Nancy J-L (2010). Demokrasinin Hakikati. Çev. M. Erşen, İstanbul: Monokl Yayınları.
• Olson K (2016). Fragile Collectivities, Imagined Sovereignities. İçinde: Badiou, A. vd. (der.), What is a People? Çev. Jody Gladding, New York: Columbia University Press.
• Panizza F ve Miorelli R (2009). Populism and Democracy in Latin America, Ethics and International Affairs, Carnegie Council for Ethics in International Affairs.
• Panizza F (2005). Introduction. İçinde: F. Panizza (der.), Populism and the Mirror of Democracy, London: Verso.
• Pappas T S (2016). Modern Populism: Research Advances, Conceptual and Methodological Pitfalls, and the Minimal Definition. İçinde, Politics: Oxford Research Encyclopedias, http://politics.oxfordre.com/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/ acrefore9780190228637-e-17?rskey=pdKZip&result=1, Online Basım Tarihi, Mart 2016.
• Pasquino G (2005). Populism and Democracy. The Bologna Center Publications Series, The Bologna Center, The Johns Hopkins University.
• Pasquino P (2011). The Nature and Limits of the Majority Principle. Booksandideas.net, http://www.booksandideas.net/The-Nature-and-Limits-of-the.html.
• Ranciere J (2014). Demokrasi Nefreti. Çev. Utku Özmakas, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ranciere J (2016). The Populism, That Is Not to Be Found, İçinde: Badiou, A. vd. (der.), What is a People? Çev. Jody Gladding, New York: Columbia University Press.
• Ranciere J (2016) Uyuşmazlık Çev. Haluk Hünler, İzmir: Ara-lık Yayınları.
• Reyes O (2005). Skinhead Conservatism: A Failed Populist Project, İçinde: F. Panizza (der.), Populism and the Mirror of Democracy, London: Verso.
• Rooduijn M (2014). The Nucleus of Populism: In Search of the Lowest Common Denominator. Government and Opposition, Vol. 49, No. 4, 572–598.
• Rosanvallon P (2008). Counter Democracy: Politics in an Age of Distrust. Çev. Arthur Goldhammer, Cambridge: Cambridge University Press.
• Rosanvallon P (2011a). A Reflection on Populism. Booksandideas.net, http://www. booksandideas.net/A-Reflection-on-Populism.html.
• Rosanvallon P (2011b). Democratic Legitimacy: Impartiality, Reflexivity, Proximity. Çev. Arthur Goldhammer, Princeton&Oxford: Princeton University Press.
• Schmitt C (2006). Siyasal Kavramı. Çev. Ece Göztepe, İstanbul: Metis Yayınları.
• Sebastian E S (2010). Left Behind: Latin America and the False Promise of Populism. Chicago: The University of Chicago Press.
• Stavrakakis Y (2015). Populism in Power Syriza’s Challenge to Europe, Juncture, Volume 21, Issue 4.
• Urbinati N (2006). Representative Democracy: Principles and Geneaology. Chicago: University of Chicago Press.
• Urbinati N (2014a). The Populist Phenomenon. Political Theory Workshop, University of Chicago.
• Urbinati N (2014b). Disfigured Democracy: Opinion, Truth and the People, Harvard University Press.
• Vatter M (2003). Althusser and Machiavelli: Politics After the Critique of Marx, http:// www.multitudes.net/Althusser-and-Machiavelli-Politics/, 04.08.2015, Multitudes 13.
• Yack B (2001). Popular Sovereignty and Nationalism. Political Theory, Vol. 29, No. 4, 517-536.
• Yalman G (1985). Popülizm, Bürokratik Otoriter Devlet ve Türkiye. 11. Tez, Sayı: 1.
• Yılmaz Z (2016). Ohal ve Plebisiter Otoriterlik: Korkuyu Beklemek ya da Demokrasiyi Kazanmak. Birikim, Sayı 332: 41-49.
• Zizek S (2002). İdeolojinin Yüce Nesnesi. Çev. T. Birkan, İstanbul: Metis Yayınları.