Avrupa’da Radikal Sağın Yükselişi ve Finlandiya Örneği

Yıl 2017, Cilt: 41 Sayı: 1, 291 - 318, 01.05.2017

Sinem Uca

Öz

Makale son yıllarda radikal sağın Avrupa’daki hızlı yükselişini neo-liberalizmin hüküm sürdüğü aşamadaki tarihsel kapitalist sistemin büyük bir krize girdiği çağımızda bunun yansıması olarak gittikçe derinleşen Avrupa entegrasyonuna bir karşı cevap, ulusu ve ulus-devleti geri sahiplenme girişimi ve sistemi zorlama hareketi bağlamında anlamak ve açıklamak amacını taşımaktadır. Kapitalist sistem 16. yüzyıldan beri tüm yerküreye adım adım yayılırken milletlerin birer sosyal kategori olarak üretilmesinde, 19. yüzyıl ürünü olan milliyetçilik ise kapitalizmin işleyebilmesine en elverişli olacak egemen ulus-devletlerden oluşan bir dünya modeli yaratılmasında aktif rol oynamıştır. Fakat gelinen neo-liberalizm safhası bu karşılıklı çıkar ilişkisini milliyetçilik aleyhine bozmuştur. Kapitalist sistem artık ulus-devletlerin yerine ulusaşırı şirketlerin ve ulusüstü bölgesel birliklerin öne çıktığı, ulus-devletlerin egemenliklerinin olabildiğince yontularak sermayenin önündeki tüm kısıtlamaların kaldırılacağı küresel bir dünya istemekte; bu ise milliyetçiliği sistemin yeni haline karşı bir ideoloji olarak yeniden kurmaktadır. Özellikle kriz dönemlerinde milliyetçilik sermayenin kontrolünden çıkmakta ve hatta ona karşı bir tehdit haline gelmektedir. Bu nedenle modern ulus-devlete alternatif niteliğe bürünen Avrupa entegrasyonu projesi özellikle 2008 krizi sonrası etnik temelli ultra-milliyetçilik, ırkçılık, devletçilik, yabancı düşmanlığı vb. eğilimler taşıyan radikal sağı körüklemektedir. Bu bağlamda çalışma üç bölümden oluşmaktadır; öncelikli olarak tarihsel kapitalist sistem ve milliyetçiliğin ilişkisinin değişimi yaşanılan yapısal dönüşümlerin etkisiyle beraber aktarılacak, ikinci bölümde Avrupa entegrasyonunun temel hatları anlatılarak neden ulus-devlete tehdit olarak yansıtıldığı açıklanacak, son olarak radikal sağın tanımı, genel ideolojik özellikleri ve politik duruşu detaylıca ele alınarak yükseliş trendi Finlandiya örneği özelinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Radikal sağ, Avrupa Birliği, milliyetçilik, tarihsel kapitalist sistem, Finlandiya.

Kaynakça

• Aktoprak E (2010). Devletler ve Ulusları: Batı Avrupa’da Milliyetçilik ve Ulusal Azınlık Sorunları. Ankara: Tan Kitabevi Yayınları.
• Arter D (2010). The Breakthrough of Another West European Populist Radical Right Party? The Case of True Finns. Government and Opposition, 45, 484-504.
• Arter D (2012, July 5). Analysing ‘Successor Parties’: The Case of the True Finns. West European Politics, 35(4), 803-825.
• BBC (18/04/2011). Finlandiya’da milliyetçilerin seçim başarısı. http://www.bbc. co.uk/turkce/haberler/2011/04/110418_finland_elections.shtml. Son Erişim Tarihi: 10/01/2015.
• Berezin M (2009). Illiberal Politics in Neoliberal Times: Culture, Security and Populism in the New Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
• Betz H G (1998). Introduction. İçinde: H G Betz, & S Immerfall (der), The New Politics of the Right: Neo-Populist Parties and Movements in Established Democracies, Londra: MacMillan Press Ltd, 1-10.
• British National Party European Elections Manifesto (2014). http://www.bnp.org.uk/ sites/default/files/bnp_eu-manifesto-2014_0.pdf. Son Erişim Tarihi: 05/01/2015.
• Brubaker R (1996). Nationalism Reframed: Nationhood and the National Question in the New Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
• Çetin S ve Songülen İnanç Z (2011, Aralık). Avrupa’nın Kendine Dönen Silahı: Dışlayıcılık ve Ayrımcılık. SDE Analiz.
• Finns Party (Perussuomalaiset Official Website). http://www.perussuomalaiset.fi/ kielisivu/in-english/. Son Erişim Tarihi: 10/01/2015.
• Gellner E (2008). Uluslar ve Ulusçuluk. 2. Baskı, Çev. B Ersanlı & G G Özgoğan, İstanbul: Hil Yayınları.
• Gowland D, Dunphy R ve Lyhte C (2006). The European Mosaic. 3. Baskı, London: Pearson Education Limited.
• Haddad M ve Piven B (2013). The rise of Europe’s far-right voices: Assessing key nationalist political parties across the continent. Aljazeera, 24 Şubat. http://www. aljazeera.com/indepth/interactive/2013/02/2013224123927515709.html. Son Erişim Tarihi: 20/01/2015.
• Halikiopoulou D, Mock S ve Vasilopoulo S (2013). The civic zeitgeist: nationalism and liberal values in the European radical right. Nations and Nationalism, 19(1), 107-127.
• Hobsbawn E (2000). 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik. 2. Baskı, Çev. O Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hutchinson J (2003). Nationalism, Globalism, and the Conflict of Civilizations. İçinde: U Özkırımlı (der), Nationalism and its Futures. New York: Palgrave Macmillan, 71-92.
• Ivarsflaten E (2008, January). What Unites Right-Wing Populists in Western Europe? Re-Examining Grievance Mobilization Models in Seven Successful Cases. Comparative Political Studies, 41(1), 3-23.
• Jungar A C ve Jupskås A R (05/03/2014). Populist Radical Right Parties in the Nordic Region: A New and Distinct Party Family? Scandinavian Political Studies, 37(3), 215-238.
• Keating M (1996). Nations Against the State . New York: St Martin’s Press.
• Keating M (2006). Europe, the State and the Nation. İçinde: J McGarry & M Keating (der), European Integration and the Nationalities Question. New York: Routledge, 23- 34.
• Kestilä E (2006). Is There Demand for Radical Right Populism in the Finnish Electorate? Scandinavian Political Studies, 29(3), 169-191.
• Kitschelt H (12/11/2007). Growth and Persistence of the Radical Right in Postindustrial Democracies: Advances and Challenges in Comparative Research. West European Politics, 30(5), 1176-1206.
• Leca J (1998). Uluslar ve Milliyetçilik. Çev. S İdemen, İstanbul: Metis.
• Macridis R C (1989). Contemporary Political Ideologies: Movements and Regimes. 4. Baskı, Scott, Foresman/Little, Brown series in political science, Glenview, III: Scott, Foresman and Company.
• McGarry J, Keating M ve Moore M (2006). Introduction: European Integration and the Nationalities Question. İçinde: J McGarry & M Keating (der), European Integration and the Nationalities Question. New York: Routledge, 1-20.
• Minkenberg M (02/04/2003). The Renewal of the Radical Right: Between Modernity and Anti-modernity. Government and Opposition, 35(2), 170-188.
• Mudde C (2000). The Ideology of the Extreme Right. Manchester: Manchester University Press.
• Mudde C (2010). The Populist Radical Right: A Pathological Normalcy. West European Politics, 33(6), 1167-1186.
• Noi A Ü (2007). Avrupa’da Yükselen Milliyetçilik. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Öner S (2014). Avrupa’da Yükselen Aşırı Sağ, Yeni ‘Öteki’ler ve Türkiye’nin AB Üyeliği. Avrupa Ankara Çalışmaları Dergisi, 13(1), 163-184.
• Özkırımlı U (2008). Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış. 3. Baskı, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Raunio T (2012, February). ‘Whenever the EU is involved, you get problems’: Explaining the European policy of The (True) Finns. European Parties Elections and Referendums Network Working Paper, 26, 1-40.
• Rosendahl J ve Ercanbrack A (2015). Millionaire businessman wins Finland vote, euroskeptics take second place. The Reuters, 19 Nisan. http://www.reuters.com/ article/us-finland-election-advancevotes-idUSKBN0NA0VZ20150419. Son Erişim Tarihi: 19/05/2015.
• Rydgren J (2007). The Sociology of the Radical Right. The Annual Review of Sociology, 33, 241-262.
• Shore C (2000). Building Europe: The Cultural Politics of European Integration. London: Routledge.
• Smith A (2003). Ulusların Etnik Kökeni. Çev. S Bayramoğlu ve H Kendir, Ankara: Dost Kitabevi.
• Sönmez Selçuk S (2012). Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 117-138.
• Tekin Y O (2009). Avrupa Birliği’nin Kimlik Yaratma Çabaları. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 17(1-2), 145-173.
• Tivey L (1981). The Nation-State: the Formation of Modern Politics. Oxford: Martin Robertson.
• Vural H S (2005). Avrupa’da Radikal Sağın Yükselişi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Wallerstein I (2012a). Bildiğimiz Dünyanın Sonu: Yirmi Birinci Yüzyıl İçin Sosyal Bilim. 4. Baskı, Çev. T Birkan, İstanbul: Metis.
• Wallerstein I (2012b). Tarihsel Kapitalizm ve Kapitalist Uygarlık. Genişletilmiş 6. Baskı, Çev. N Alpay, İstanbul: Metis.
• Wallerstein I (2013). Sosyal Bilimleri Düşünmemek. 2. Baskı, Çev. T Doğan, İstanbul: BGST Yayınları.
• Wallerstein I (2014). Dünya Sistemleri Analizi : Bir Giriş. 3. Baskı, Çev. E Abadoğlu ve N Ersoy, İstanbul: BGST Yayınları.
• Yılmaz Elmas F ve Kutlay M (2011, Temmuz). Avrupa’yı Bekleyen Tehlike: Aşırı Sağın Yükselişi. USAK Analiz, 11.