BibTex RIS Kaynak Göster

Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar

Yıl 2016, Cilt: 40 Sayı: 4, 149 - 192, 15.12.2016

Öz

Sivil toplum alanında hâkim bakış cinsiyetçi ve neoliberal bir karaktere sahiptir. Türkiye’yi de içerecek şekilde Orta Doğu’da sivil toplum ve STKlar, özellikle kadın örgütleri üzerine olan akademik literatürün işaret ettiği gibi, bu hâkim bakış açısı özellikle Batı dışı bağlamlarda tartışmaya açılmıştır. Bu kapsamda, kadınların sivil toplum içindeki yerini ve rolünü analiz eden ve sivil toplum ve devletin cinisyetçi yönlerine işaret eden birçok çalışma bulunmaktadır. Bu bağlamda sivil toplum teori ve pratiklerine ilişkin bir mücadele alanı yaratılmış olsa da, genel olarak sivil toplum aktivistleri özelde kadın aktivistlerin sivil toplum anlayışları ve söylemleri üzerine kısıtlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’deki farklı kadın örgütlerinden kadınların sivil toplum söylemlerini, Türkiye’deki hâkim sivil toplum nosyonlarını, ne ölçüde ürettikleri ya da bunlarla nasıl mücadele ettiklerini analiz ederek litetatürde bu alandaki açığı kapatmayı amaçlamaktadır. Bu araştırma kapsamında Kemalist, İslamcı, Kürt, feminist ve anti-kapitalist feminist grupları içeren 10 farklı kadın örgütünden 41 aktivist ile yapılan yarı açık uçlu görüşmeler, feminist eleştirel söylem analizi methodu ile analiz edilmektedir. Bu noktada, bu ampirik çalışma ile iki temel argüman öne sürülmektedir. İlk olarak, çeşitli gruplarda yer alan kadın aktivistlerin birbirleriyle örtüşen ve/veya birbirinden farklılaşan ve bazı durumlarda da politik duruşlarıyla çelişen yedi farklı sivil toplum söylemi üretildiği gözlemlenmiştir. İkinci olarak, kadın aktivistlerin söylemlerinin birçoğu hegemonik sivil toplum algısı ile iç içe geçmiş “gönüllülük”, “bağımsızlık” ve “aracılık” gibi liberal demokrat sivil toplum ideallerini içerirken, bu hegemonik sivil toplum söylemlerinin muhalif olmayan, hiyerarşik ve demokratikleşme karşıtı pratiklerini eleştirerek veya sivil toplum aktivizmini redderek alternatif direniş yolları üretmektedirler.

Kaynakça

  • Abdelrahman M M (2004). Civil Society Exposed: The Politcs of NGOs in Egypt. London: Tauris Academic.
  • Ackerly B ve True J (2010). Doing Feminist Research in Political and Social Science. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • AKDER (t.y.) Headscarf Ban in Turkey: A Unique Case of Discrimination against Women. Broşür, Istanbul: AKDER Ofisi.
  • Akkoç N (2002). Güneydoğu’da Kadın. İçinde: Y. Alyanak vd. (der). Güneydoğu’da Kadın
  • Sorunları, Ankara: Uçan Süpürge Yayınları, 6-14.
  • Alınteri (22/09/2009). Tutuklu Kadınlarla Dayanışma Paneli. (Son erişim tarihi, 21.10.2013).
  • Al-Ali N S (1997). Feminism and Contemporary Debates in Eygpt. İçinde: D. Chatty ve A. Rabo (der), Organizing Women: Formal and Informal Women’s Groups in the Middle
  • East, Oxford: Berg, 173-194.
  • Al-Ali N (2003). Gender and Civil Society in the Middle East. International Feminist Journal of Politics, 5(2), 216-232.
  • Al-Ali N. (2004). Secularism, Gender and the State in the Middle East: The Egyptian Women’s Movement. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Al-Sayyid M K (1993). Civil Society in Egypt?. Middle East Journal, 47(2), 228-242.
  • Altınay A ve Arat Y (2009). Violence against Women in Turkey: A Nationwide Survey. İstanbul: Punto.
  • Alvarez S E (1999). Advocating Feminism: The Latin American Feminist NGO ‘Boom’. International Feminist Journal of Politics, 1(2), 181-209.
  • Alvarez S E (2009). Beyond NGO-ization? Reflections from Latin America. Development, 52(2), 175-184.
  • AMARGİ (t.y.) Information.http://AMARGİgroupistanbul.wordpress.com/about AMARGİ/information/. Son erişim tarihi, 15/03/2015.
  • Arat Z F (1994). Turkish Women and the Republican Reconstruction of Tradition. İçinde: F M Göçek ve S Balaghi (der), Reconstructing Gender in the Middle East, New York: Columbia University Press, 57-78.
  • Arat Z F (1998). Introduction: The Politics of Representation and Identity. İçinde: Z. F. Arat (der), Deconstructing Images of “the Turkish Woman, Londra: Macmillan Press, 1-37.
  • Arat Y (2009). Religion, Politics and Gender Equality in Turkey: Implications of a Democratic Paradox. United Nations Research Institute for Social Development, Heinrich-Böll-Stiftung Research Report.
  • Badran M (2009). Feminism in Islam: Secular and Religious Convergences. Oxford: Oneworld.
  • Benhabib S ve Cornell D (1987). Feminism as Critique: Essays on the Politics of Gender in Late-Capitalist Society. Cambridge: Polity Press.
  • BKP (t.y.). Başkent Kadın Platformu. Broşür. Ankara: BKP Ofisi.
  • BKP (2014). Siyasi ve Sosyal Krizlerin Çözümü Demokrasi. http://www.baskentkadin.
  • org/tr/?p=664. Son erişim tarihi, 01/06/2015.
  • Bora A ve Günal A (2002). Önsöz. İçinde: A Bora ve A Günal (der), 90’larda Türkiye’de Feminizm, İstanbul: İletişim Yayınları, 7-13.
  • Bulaç A (2004). Sivil Toplum Üzerine. Zaman. http://www.zaman.com.tr/ali-bulac/sivil-toplum-uzerine_203415.html. Son erişim tarihi, 10/04/2015.
  • Coşar S ve Onbaşı F G (2008). Womenʼs Movement in Turkey at a Crossroads: From Women’s Rights Advocacy to Feminism. South European Society and Politics, 13(3), 325-344.
  • Coşar S ve Yücesan-Özdemir G (2012). Hearing the Silence of Violence: Neoliberalism and Islamist Politics under the AKP Governments. İçinde S Coşar ve G Yücesan-Özdemir (der), Silent Violence: Neoliberalism, Islamist Politics and the AKP Years in Turkey, Ottowa: Red Quill Books, 295-327.
  • Çaha O (2013). Women and Civil Society in Turkey: Women’s Movements in a Muslim Society. Surrey: Ashgate.
  • De Vault M L ve Gross G (2012). Feminist Qualitative Interviewing: Experience, Talk and Knowledge. İçinde: S N Hesse-Biber (der), Handbook of Feminist Research: Theory and Praxis, 2. Baskı, Londra: Sage, 206-237.
  • Dikici Bilgin H (2009). Civil society and state in Turkey: A Gramscian Perspective. İçinde M. McNally ve J. Schwarzmantel (der), Gramsci and Global Politics: Hegemony and Resistance, London: Routledge, 107-119.
  • Diner C ve Toktaş Ş (2010). Waves of Feminism in Turkey: Kemalist, Islamist and Kurdish Womenʼs Movements in an Era of Globalization. Journal of Balkan and Near Eastern
  • Studies, 12(1), 41-57.
  • Duman N (2010). SELİS Kadın Derneği. http://www.ergani.bel.tr/haber/haber_detay. asp?haberID=85. Son erişim tarihi, 05/05/2012.
  • Eddin Ibrahim S (1995). Civil Society and Prospects of Democratization in the Arab World. İçinde: A R Norton (der), Civil Society in the Middle East, Sayı: 1. Leiden: E. J. Brill, 27-54.
  • Einhorn B ve Sever C (2003). Gender and Civil Society in Central and Eastern Europe. International Feminist Journal of Politics, 5(2), 163–190.
  • Encarnación O G (2002). On Bowling Leagues and NGOs: A Critique of Civil society’s Revival. Studies in Comparative International Development, 36(4), 116-131.
  • Esim S ve Cindoğlu E (1999). Women’s Organizations in 1990s Turkey: Predicaments and Prospects. Middle Eastern Studies, 35(1), 178-188.
  • Eto M (2012). Reframing Civil Society from Gender Perspectives: A Model of a Multilayered Seamless World. Journal of Civil Society, 8(2), 1-21.
  • Flying Broom (2009). Directory of Women’s Organisations in Turkey.
  • http://www.ucansupurge.org/veritabani/veritabanien.php. Son erişim tarihi, 25/11/2011.
  • Gal S (1997). Feminism and Civil Society. İçinde: J W Scott, C Kaplan ve D Keates (der), Transitions, Environments, Translations: Feminisms in International Politics, London: Routledge, 30-46.
  • Gazioğlu E (2010). Mobilizing for Women’s Organisations: Women Activists’ Perception of Activism and Women’s Organisation in Turkey. (Basılmamış Doktora Tezi), York: University of York.
  • Gellner E (1994). Conditions of Liberty: Civil Society and Its Rivals. London: Penguin Group.
  • Göle N (1994). Towards an Autonomization and Civil Society in Turkey. İçinde: M Heper (der), Politics in the Third Turkish Republic, Boulder: Westview Press, 213-222.
  • Göksel D N ve Güneş R B (2005). The Role of NGOs in the European Integration Process: The Turkish Experience. South European Society and Politics, 10(1), 57-72.
  • Göle N (1997). Secularism and Islamism in Turkey: The making of elites and counterelites.
  • The Middle East Journal, 51(1), 46-58.
  • Hacıvelioğlu F (2009). Kadın Kurtuluş Hareketini Sınırlayan Bir Dinamik: ‘Projecilik’. Feminist Politika, 1, 16-17.
  • Hassim S ve Gouws A (1998). Redefining the Public Space : Women’s Organisations, Gender Consciousness and Civil Society in South Africa Redefining the Public Space: Women’s Organisations, Gender Consciousness and Civil Society in South Africa. South African Journal of Political Studies, 25(2), 53-76.
  • Heper M (1985). The State Tradition in Turkey. Walkington: The Eothen Press.
  • Howell J (2005). Introduction. İçinde: J Howell ve D Mulligan (der), Gender and Civil Society: Transcending Boundaries, Londra: Routledge, 1-23.
  • Hürriyet (07/03/2008). Erdoğan: En Az Üç Çocuk Doğurun.
  • Kadıoğlu A (1998). The Paradox of Turkish Nationalism and the Construction of Official Identity. Middle Eastern Studies, 32(2), 177-193.
  • KAMER (t.y.). Nebahat Akkoç, KAMER Foundation. www.europarl.europa.eu/document/.../20090508ATT55488EN.pdf.
  • Son erişim tarihi, 01.09.2012.
  • KAMER (2011). İstersek Biter. İstanbul: Berdan Matbaacılık.
  • Kandiyoti D (1989). Women and the Turkish State: Political Actors or Symbolic Pawns?. İçinde: N Yuval-Davis ve F Anthias (der), Woman-Nation-State, Londra: Macmillan, 126- 149.
  • Kandiyoti D (1991). Introduction. İçinde: D Kandiyoti (der), Women, Islam and the State, Londra: Macmillan, 1-21.
  • Kandiyoti D (2011). Disentangling Religion and Politics: Whither Gender Equality. IDS Bulletin, 42(1), 10-14.
  • Kardam F (2005). Turkey’s Engagement with Global Women’s Human Rights. Londra: Ashgate Publishing.
  • KA-DER (2010). About KA-DER.
  • http://www.ka-der.org.tr/en/container.php?act=unlimited00&id00=111.
  • Son erişim tarihi, 26/08/2012.
  • KA-DER (2012). Tüzük. http://cms2.kader.org.tr/images/file/KA.DERTUZUK2012.pdf.
  • Son erişim tarihi, 05/05/2015.
  • Ketola M (Mayıs, 2009). Politics of Civil Society: the Early Impact of EU Funding on Turkish Civil Society Organisations. LSE Contemporary Turkish Studies 2nd Annual Doctoral Dissertation Conference, Londra.
  • Ketola M (2010). Europeanisation and Civil Society The Early Impact of EU Pre-Accession Policies on Turkish NGOs. (Basılmamış Doktora Tezi), Londra: The London School of Economics.
  • Ketola M (2011). ‘A Gap in the Bridge?’: European Union Civil Society Assistance in Turkey. European Journal of Development Research, 24(1), 89-104.
  • Kuzmanovic D (2012). Refractions of Civil Society in Turkey. Hampshire: Palgrave Macmillan.
  • Landig J (2011). Bringing Women to the Table: European Union Funding for Women’s Empowerment Projects in Turkey. Women’s Studies International Forum, 34(3), 206-219.
  • Lazar M M (2005). Politicizing Gender in Discourse: Feminist Critical Discourse Analysis
  • as Political Perspectives and Praxis. İçinde: M M Lazar (der), Feminist Critical Discourse
  • Analysis, New York: Palgrave Macmillan, 1-31.
  • Lazar M M (2007). Feminist Critical Discourse Analysis: Articulating a Feminist Discourse
  • Praxis. Critical Discourse Studies, 4(2), 141-164.
  • Leyla Kuzu Ş (2010). Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşlarinin Değişen İşlevi ve Kadin STK’lar:
  • KAGİDER ve KAMER Örnekleri. (Basılmamış Doktora Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi.
  • Moghadam V M (2002). Citizenship, Civil Society and Women in the Arab Region. Al-Raida, XIX (97-98), 12-22.
  • Navaro-Yashin Y (1998). Bir İktidar Söylemi Olarak Sivil Toplum. Birikim, Sayı: 105-106, 57-62.
  • Navaro-Yashin Y (2002). Faces of the State: Secularism and Public Life in Turkey. Princeton: Princeton University Press.
  • Nefissa S B (2005). Introduction: NGOs and Governance in the Arab World: A Question of Democarcy. İçinde: S. B. Nefissa et al. (der), NGOs and Governance in the Arab World, Cairo: American University in Cairo Press, 1-16.
  • Norton A R (1995). Introduction. İçinde: A. R. Norton (der), Civil Society in the Middle East, Sayı: I, Leiden: E.J. Brill, 1-16.
  • Oakley A (1981). Interviewing Women: A Contradiction In Terms. İçinde: H Roberts (der), Doing Feminist Research, London: Routledge & Kegan Paul, 30-62.
  • Okin S M (1998). Gender, the Public, and the Private. İçinde: A Phillips (der), Feminism and Politics, New York: Oxford University Press, 116-142.
  • Özçetin H (2009). Breaking the Silence: The Religious Muslim Women’s Movement in Turkey. Journal of International Women’s Studies, 11(1), 106-119.
  • Pratt N (2005). Hegemony and Counter-hegemony in Egypt: Advocacy NGOs, Civil Society and the State. İçinde: S B Nefissa vd. (der), NGOs and Governance in the Arab World, Kahire: American University Cairo Press, 123-150.
  • Rabo A (1996). Gender, State and Civil Society in Jordan and Syria. İçinde: C Hann and E Dunn (der), Civil Society: Challenging Western Models, Londra: Routledge, 153-175.
  • Radikal (18/07/2012). İzinsiz Kürtaja Hapis Cezası Geliyor.
  • Reimann K D (2006). A View from the Top: International Politics, Norms and the Worldwide Growth of NGOs. International Studies Quarterly, 50(1), 45–68.
  • Reinharz S (1992). Feminist Methods in Social Research. Oxford: Oxford University Press.
  • Reinharz S ve Chase S (2003). Interviewing Women. İçinde: J Holstein ve J Gubrium (der), Inside Interviewing: New Lenses, New Concerns, Thousand Oaks, CA: SAGE, 3-32.
  • Robins K (1996). Interrupting Identities: Turkey/Europe. İçinde: S Hall ve P du Gay (der), Questions of Cultural Identity, London: Sage Publications, 61-86.
  • Sariolghalam M (1997) Prospects for Civil Society in the Middle East: An Analysis of Cultural Impediments. İçinde: E. Özdalga ve S. Persson (der), Civil Society Democracy and the Muslim World, Istanbul: Numune Matbaası, 55-61.
  • Seçkinelgin H (2004). Contradictions of a Sociocultural Reflex: Civil Society in Turkey. İçinde: M Glasius, D Lewis ve H Seçkinelgin (der), Exploring Civil Society: Political and
  • Cultural Contexts, London: Routledge, 173-181.
  • Seungsook M (2002). Carving out Space : Civil Society and the Women’s Movement in South Korea. The Journal of Asian Studies, 61(2), 473-500.
  • SFK (2008). Başlarken. http://sosyalistfeministkolektif.org/biz-kimiz/178-baslarken. html. Son erişim tarihi, 28/02/2012.
  • Silliman J (1999). Expanding Civil Society, Shrinking Political Spaces: The Case of Women’s Nongovernmental Organisations. İçinde: J Silliman ve Y King (der), Dangerous Intersections: Feminism, Population and the Environment, London: Zed Books, 133-162.
  • Sirman N (1988). Turkish Feminism: A Short History. WLUML Dossier, 5(6), 1-12.
  • Sprague J (2005). Feminist Methodologies for Critical Researchers. Lanham: Rowman and Littlefield Publishers.
  • Squires J (2003). Public and Private. İçinde: R. Bellamy ve A. Mason (der), Political Concepts, Manchester: Manchester University Press, 131-145.
  • Şimşek S (2004). The Transformation of Civil Society in Turkey: From Quantity to Quality.
  • Turkish Studies, 5(3), 46-74.
  • Tank P (2005). Political Islam in Turkey: A State of Controlled Secularity, Turkish Studies, 6(1), 3-19.
  • Tekeli Ş (1986). The Emergence of the Feminist Movement in Turkey. İçinde: D. Dahlerup (der), The New Women’s Movement, London: Sage Publications, 179-199.
  • Tolunay Ö İ (2014). Women in Erdoğan’s Turkey, New Politics, XIV-4.
  • Toprak B (1996). Civil Society in Turkey. İçinde: A. R. Norton (der), Civil Society in the Middle East, Cilt 2, Leiden: E.J. Brill, 87-118.
  • Toprak B (2005). Islam and Democracy in Turkey. Turkish Studies, 6(2), 167-186.
  • TÜKD (1998). Turkish Association of University Women.
  • http://www.ifuw.org/turkey/english.html, Son erişim Tarihi: 19/09/2012.
  • TÜKD (2010). Tüzük. http://www.tukd.org.tr/tukd-eski-site/tuzuk.asp.html, Son erişim tarihi: 21/05/2015.
  • Uslu E (2008). Ulusalcılık: The Neo-nationalist Resurgence in Turkey. Turkish Studies, 9(1), 73-97.
  • White J B (2003). State Feminism, Modernization, and the Turkish Republican Woman. Feminist Formations, 15(3), 145-159.
  • Yılmaz Z (2015). The AKP and Its Family Policy in the Re-establishment Process of Authoritativeness in Turkey. İçinde: J Karakoç (der), Authoritarianism in the Middle East: Before and After the Arab Uprising, Hampshire: Palgrave Macmillan, 150-172.
  • Young I M (2000). Inclusion and Democracy. New York: Oxford University Press.
  • Zaki M (1995). Civil Society and Democratization: 1981-1994.Kahire: Ibn Khaldaun Merkezi.
  • Zubaida S (1992). Islam, The State and Democracy: Contrasting Conceptions of Society in Egypt. Middle East Report, 179, 2-10.
Toplam 117 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makale / Makaleler
Yazarlar

Asuman Özgür Keysan Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 15 Aralık 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Cilt: 40 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Keysan, A. Ö. (2016). Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar. Mülkiye Dergisi, 40(4), 149-192.
AMA Keysan AÖ. Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar. Mülkiye Dergisi. Aralık 2016;40(4):149-192.
Chicago Keysan, Asuman Özgür. “Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar”. Mülkiye Dergisi 40, sy. 4 (Aralık 2016): 149-92.
EndNote Keysan AÖ (01 Aralık 2016) Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar. Mülkiye Dergisi 40 4 149–192.
IEEE A. Ö. Keysan, “Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar”, Mülkiye Dergisi, c. 40, sy. 4, ss. 149–192, 2016.
ISNAD Keysan, Asuman Özgür. “Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar”. Mülkiye Dergisi 40/4 (Aralık 2016), 149-192.
JAMA Keysan AÖ. Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar. Mülkiye Dergisi. 2016;40:149–192.
MLA Keysan, Asuman Özgür. “Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar”. Mülkiye Dergisi, c. 40, sy. 4, 2016, ss. 149-92.
Vancouver Keysan AÖ. Türkiye’deki Kadın Aktivistlerin Sivil Toplum Söylemleri: Alternatif Yaklaşımlar. Mülkiye Dergisi. 2016;40(4):149-92.
Mülkiye Dergisi: Mülkiyeliler Birliği Konur Sokak No. 1, Kızılay - ANKARA, TÜRKİYE. Tel: +90 312 4185572; Faks: +90 312 4191373; mulkiyedergisi@mulkiye.org.tr / Mülkiye Dergisi, Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi Yayın Organı'dır.