Devlet, Sermaye ve Kapitalizmin Tarihsel Sosyolojisi

Yıl 2018, Cilt: 42 Sayı: 2, 209 - 238, 07.08.2018

Burak GÜREL Erdem YÖRÜK

Öz

Bu yazı, Fernand Braudel ve Giovanni Arrighi’nin temsil ettiği dünya sistemleri analizinin, Charles Tilly’nin temsil ettiği Weberci-Marksist sentezin ve Robert Brenner ile Ellen Meiksins Wood’un temsil ettiği Politik Marksizmin sermaye, devlet ve kapitalizme ilişkin yaklaşımlarına dair kısa ve eleştirel bir değerlendirme yapıyor. Esas olarak teritoryal mantık ile kapitalist mantık, zor kullanımı ile sermaye, gücün biriktirilmesi ile servetin biriktirilmesi, devletlerin oluşumu ile kentlerin oluşumu arasındaki ilişkilere odaklanıyor. Braudel, Arrighi ve Tilly iki tarihsel eğilim tespit etmiştir. Birincisi, kapitalizmin uzun vadeli gelişimi sürecinde kapitalist güç mantığı teritoryal güç mantığını dönüştürecek düzeyde etkili hale gelmiştir. İkincisi, sermaye mekânları ile zor mekânlarının kaynaşması, savaş yapma açısından en sürdürülebilir kaynakları oluşturmuş ve ulus devleti diğer devlet biçimleri karşısında üstün kılmıştır. Politik Marksist eleştiri, bu araştırmacıların yapıtlarını yanlışlayacak ölçüde güçlü olmasa da, kapitalizmin kökenine ilişkin daha net bir tarihsel nedensellik zinciri kurmayı teşvik ederek kapitalizm hakkındaki tartışmalara ciddi katkıda bulunmuştur.

 

Anahtar Kelimeler

Sermaye, zor, devlet, kapitalizm, tarihsel sosyoloji.

Kaynakça

• Allen R C (2009). Agricultural Productivity and Rural Incomes in England and the Yangtze Delta, c. 1620-c.1820. Economic History Review, 62 (3), 525-550.
• Anievas A ve Nişancıoğlu K (2014). The Poverty of Political Marxism. International Socialist Review, 94, https://isreview.org/issue/94/poverty-political-marxism. Son erişim tarihi, 1/11/2016.
• Anievas A ve Nişancıoğlu K (2015). How the West Came to Rule: The Geopolitical Origins of Capitalism. Londra: Pluto Press.
• Arrighi G (1994). The Long Twentieth Century : Money, Power, and the Origins of Our Times. Londra ve New York: Verso.
• Arrighi G (2001). Braudel, Capitalism, and the New Economic Sociology. Review, 24 (1), 107-123.
• Arrighi G (2007). Adam Smith in Beijing: Lineages of the Twenty-first Century. Londra ve New York: Verso.
• Arrighi G (2009). The Winding Paths of Capital– Interview by David Harvey. New Left Review, 56: 61–94.
• Arrighi G ve Drangel J (1986). The Stratification of the World Economy: An Exploration of the Semi-Peripheral Zone. Review, 10 (1), 9-74.
• Arrighi G, Silver B J, Brewer B D (2003). Industrial Convergence, Globalization, and the Persistence of the North-South Divide. Studies in Comparative International Development, 38 (1), 3-31.
• Banaji J (2013). Putting Theory to Work. Historical Materialism, 21 (4), 129-143.
• Brandon P (2011). Marxism and the ‘Dutch Miracle’: The Dutch Republic and the Transition-Debate. Historical Materialism, 19 (3), 106-146.
• Braudel F (1984). The Perspective of the World: Civilization & Capitalism, 15th - 18th Century (Vol. 3), New York: Harper & Row Publishers.
• Brenner R (1985). The Agrarian Roots of European Capitalism. İçinde: T H Ashton ve C H E Philpin (der), The Brenner Debate: Agrarian Class Structure and Economic Development in Pre-Industrial Europe, Cambridge: Cambridge University Press, 1985, 213–328.
• Brenner R ve Isett C (2002). England’s Divergence from China’s Yangzi Delta: Property Relations, Microeconomics, and Patterns of Development. Journal of Asian Studies, 61 (2), 609–62.
• Dobb M, Sweezy P, Hill C, Hilton R, Lefebvre G, Takahashi K, Procacci G, Merrington J, Hobsbawm E (1978). The Transition from Feudalism to Capitalism. Londra ve New York: Verso.
• Frank A G (1998). ReOrient: Global Economy in the Asian Age. Berkeley, California: University of California Press.
• Gerschenkron A ([1962] 1965). Economic Backwardness in Historical Perspective, New York: Frederick A. Praeger Publishers.
• Lane F C (1979). Profits from Power: Reading in Protection Rent and Violence-Controlling Enterprises. Albany: State University of New York Press.
• Marx K ([1867] 2010). Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi, 1. Cilt: Sermayenin Üretim Süreci. Çev. M Selik ve N Satlıgan, İstanbul: Yordam Kitap.
• Marx K ([1894] 1981). Capital, Vol. III. Harmondsworth: Penguin.
• Mielants E (2000). Perspectives on the Origins of Merchant Capitalism in Europe. Review, 23 (2), 229-292.
• Patnaik U (2006). The Free Lunch: Transfers from the Tropical Colonies and Their Role in Capital Formation in Britain during Industrial Revolution. İçinde: K S Jomo (der), Globalization under Hegemony, Yeni Delhi: Oxford University Press, 30-70.
• Pomeranz K (2000). The Great Divergence: Europe, China, and the Making of the Modern World Economy. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
• Schumpeter J A ([1943] 1994). Capitalism, Socialism and Democracy. Londra ve New York: Routledge.
• Teschke B (2003). The Myth of 1648: Class, Geopolitics, and the Making of Modern International Relations. Londra ve New York: Verso.
• Tilly C (1985). War Making and State Making as Organized Crime. İçinde: P B Evans, D Rueschemeyer & T Skocpol (der), Bringing the State Back In, Cambridge: Cambridge University Press, 1985, 169-191.
• Tilly C (1992). Coercion, Capital and European States: AD 990 - 1992). Cambridge ve Oxford: Wiley-Blackwell.
• Troçki L ([1930] 1998). Rus Devrimi’nin Tarihi, Cilt 1: Şubat Devrimi: Çarlığın Devrilmesi. Çev. B Tanatar, İstanbul: Yazın Yayıncılık.
• Van der Linden M (1997). Marx and Engels, Dutch Marxism and the “Model Capitalist Nation of the Seventeenth Century”. Science & Society, 61 (2), 161-192.
• Van der Linden M (2012). “Gerschenkron’s Secret: A Research Note”, Critique, 40 (4), 553-562.
• Wallerstein I (1974). The Modern World-System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century. Londra ve New York: Academic Press.
• Wong R B (1997). China Transformed: Historical Change and the Limits of European Experience. Ithaca, New York: Cornell University Press.
• Wood E M ([1999] 2002). The Origin of Capitalism: A Longer View. Londra ve New York:Verso.