İktisat Teorisi: İktisadın Aklı ve Gerçek Gerçeklik

Yıl 2020, Cilt: 44 Sayı: 2, 377 - 384, 14.06.2020

İşaya Üşür

Öz

TEZ 1: İktisat tarihi ve iktisadi düşünceler tarihi olmaksızın bir iktisat aklından söz etmek mümkün değildir.
TEZ 2. “İktisat’ta sorun kuramların “gerçekçi” olup olmadıklarıyla ilintili değil; daha ziyade, kuramların “gerçek gerçeklik”in toplumsal kuruluşu için nasıl bir tasarım stratejisi geliştirdikleriyle bağlantılıdır.
TEZ 3: İktisatta “gerçek” ile iktisadın “gerçeklik”ini yakalamak için “nasıl” sorusundan daha ziyade “niçin” sorusu önemlidir. Diğer bir ifade ile her “iktisat” örtük ya da açık bir ontolojiden hareket eder. Bütün mesele ne tür bir ontolojiden hareket edildiğidir. Dolayısıyla her bir ciddi iktisatçının temel görevi (ödevi?) hareket edilen ontolojiyi tespit ve teşhis etmek; ve ontolojinin sorunu ile epistemolojinin sorununu dikkatlice birbirinden ayırt etmektir. Bu açıdan iktisadi düşünceler tarihi, iktisadın bilimcisine hem bir serbestiyet, fakat daha da önemlisi, hem de bir özgürlükler alanı açar.
TEZ 4: İktisat biliminin olabilirliği temel iktisadi sorunu nedensel ilişki gerçek(ler)i biçiminde tasarlamaya bağlıdır. Nedensel ilişki gerçekleri değişir; buna bağlı olarak çözümleme tarzı da değişir. Tarihsel olmaları anlamında iktisattaki “gerçek”ler ve iktisadın “gerçek gerçeklik”i görelidir. İktisadi teorilerin bu niteliğinin belirlenmesinde ve ortaya konulmasında (iktisadi) tarih varlıksal olarak iç içedir.

Anahtar Kelimeler

Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi, Açılış Bildirgesi Konuşması, İşaya Üşür