İletişi

Yıl 2021, Cilt: 45 Sayı: 4, 1063 - 1070, 13.12.2021

Oktar Türel

Öz

Mayıs 2020’de yitirdiğimiz meslektaş ve dostumuz Prof. İşaya Üşür, düşüncelerini
kitap “form”uyla değil, makale, bildiri ve panel katkıları ile topluma iletmeyi
yeğleyen bir siyasal iktisatçıydı. Nasıl tüm öykü yazarlarından roman yazması,
şairlerin yapıtlarını ille de destansı kalıplara yerleştirmesi beklenmiyorsa,
iktisatla uğraşan sosyal bilimcilerin de toplumla kendi tercih ettikleri kanaldan
iletişim kurmaları anlayışla karşılanmalıdır. Ne var ki, yaptıkları tercih, çeşitli
dergiler ve yazılı/görsel ortamlara dağılmış çalışmalarına okurların erişimini
güçleştirebilir. İşaya’nın sayıları kırka yaklaşan bilimsel makalesi ve diğer
ürünleri için de benzer güçlükler söz konusudur.
Şahinkaya ve Eren (2021), İşaya’nın sanayileşme, teknolojik gelişme ve “bilgi
toplumu”na ilişkin on makalesini derleyerek, bu güçlüğün kısmen de olsa
aşılmasına önemli katkı sağlamışlardır. Dileğim, yakın gelecekte İşaya’nın diğer
siyasal iktisat ana temalarına ilişkin yazılarından da buna benzer seçkilerin
derlenmesi ve okurlarla yeniden buluşturulmasıdır.¹
Ben bu iletişi ile daha mütevazı bir uğraşa yönelerek, İşaya’nın bugün de hâlâ
anlamlı ve öğretici bulduğum beş çalışmasına Mülkiye okurlarının dikkatini
çekmek istiyorum. Bu çalışmaların ilk ikisi, Türkiye ekonomisi bağlamında,
“alternatif iktisat politikaları”nı ve “istikrar”ı konu almaktadır. Bunları izleyen
iki çalışma, “kriz” sözcüğünün kavramsallaştırılmasına ve somut bir örnek
olarak XVII. yüzyıl kapitalizminin krizini irdelemeye ilişkindir. Son çalışma ise
“küreselleşme”ye odaklanmaktadır.
Söz konusu beş çalışmayı birbirine bağlayan bir ortak damar var: İşaya, iktisat
tartışmalarının anlamlı ve anlaşılabilir olması için, kullanılan kavramlar ile neyin
kastedildiği üzerinde bir uzlaşı sağlamanın gerekliliğine sık sık işaret etmiştir;
ele alacağım çalışmalarında bu konudaki duyarlılığını gösteren ifadelerin yer
aldığına aşağıda değineceğim.

Anahtar Kelimeler

İşaya Üşür, İktisat Politikaları, İstikrar, Kriz, Küreselleşme

Kaynakça

• Chaunu P (1955-1960). Séville et L’Atlantique (12 cilt). Paris: S.E.V.P.E.N.
• Hobsbawm E J (1954). The Overall Crisis of the Seventeenth Century. Past and Present, No.5 (May), 33-53; No.6 (Nov.), 44-65.
• Le Roy Ladurie E (1966). Les Paysans de Languedoc. Paris: S.E.V.P.E.N.
• Lublinskaya A D (1965/2008). French Absolutism: The Crucial Phase, 1620-1629. Cambridge: Cambridge University Press.
• Marx K (1972). Theses on Feuerbach. R. C. Tucker (der.) The Marx-Engels Reader içinde, New York: W. W. Norton & Company.
• Oyan O (2021). İşaya Üşür ve Geçiş Tartışmaları. Mülkiye Dergisi, 1020-1036.
• Parker G (2013). Global Crisis: War, Climate Change and Catastrophe in the Seventeenth Century. New Haven: Yale University Press.
• Şahinkaya S ve Eren A A (2021). Prof. Dr. İşaya Üşür’ün Yazıları / Sanayi, Sanayileşme ve Teknoloji, Ankara: Dost Kitabevi.
• T C Hazine Müsteşarlığı (2001). Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı: Hedefler, Politikalar ve Uygulamalar. Ankara: Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Matbaası.
• Trevor-Roper H R (1959). The General Crisis of the Seventeenth Century. Past and Present, No. 16 (Nov.), 31-64.