YÜZYILA ÇOCUK EMEĞİ ÜZERİNDEN BAKMAK: ÇOCUKLAR GELECEĞİMİZ KLIŞESİNE KARŞI ÇOCUKLAR GEÇMİŞİMİZ

Yıl 2023, Cilt: 47 Sayı: 5, 117 - 138, 30.11.2023

Taner Akpınar Nail Dertli

Öz

Bu çalışma cumhuriyetin yüzyıllık tarihi içerisinde çocuk emeği sorununun ele alınışını konu edinmektedir. Türkiye’de çocuk işçiliğini konu edinen çalışmalar, devletin resmi belgelerinde çocuk işçiliğinin bir sorun olarak tanımlandığı 1990’lardan itibaren hızlı bir gelişim göstermiştir. Bu çalışmalar ya çocukların çalıştırılmasının sınırlanmasına ilişkin mevzuatın evrimine odaklanmakta ya da belirli bir dönemle veya işkolu ile sınırlı olarak çocuk işçiliğinin nicel boyutu ve çalışma koşullarının betimlenmesiyle sınırlı bir hatta ilerlemektedir. Makalede bu çalışmalardan yararlanmakla birlikte gerekli olmadıkça bu iki alana ilişkin gelişim üzerinde durulmayacaktır. Bunun yerine makalede, Türkiye’de farklı dönemlerde çocukların çalışmasının bir sorun olarak nasıl tanımlandığı ve sorunun sermaye birikiminin ihtiyaçları doğrultusunda nasıl kurulduğu ele alınmaktadır. Bu çerçevede yüzyıllık cumhuriyet dönemi çocuk işçiliği sorununun tanımlanış ve ele alınışı itibariyle üç alt dönem içinde incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

çocuk emeği, çocuk işçilik, Türkiye’de çocuk işçilik, çocuk işçilikle mücadele, çocuk işçiliğe yönelik tutumlar

Kaynakça

• Abebe T and Bessell S (2011). Dominant Discourses, Debates and Silences on Child Labour in Africa and Asia. Third World Quarterly, 32(4): 765-786.
• Akol O K (1969). Çalışanların Çocukları ve Çalışan Çocuklar İçin Kurumlar, Devrimci Eğitim Şurası. 4-8 Eylül 1968, Ankara: TÖS Yayını No 4: 196-204.
• Akpınar T (2006). Çocuk İşçiliği Sorununa Çağdaş Bir Yaklaşım: KİT’lerin Çırak Okulları (1938-1986). Ankara: Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı.
• Akpınar T (2018). Sendikaların Dönüşümü: Egemenlerin Yönetsel Aygıtları Olarak Sendikalar. İstanbul: H2o Kitap.
• Akpınar T (2022). Sağ Kanat Tarzı Siyasetin Seçim Stratejisi Olarak Çocuk İşçiliği Teşvik Edişi. Çalışma Ortamı, Sayı 171: 6-8.
• Arslan A ve Şengül M (2021). Topraktan Kopan Küçük Köylülerin Kentte Tutunma Çabası Açısından Mevsimlik Tarım İşçiliği Şanlıurfa Örneği Üzerinde Bir İnceleme. Çalışma ve Toplum, 2021/2, 69: 1233-1262.
• Bircan İ Akpınar A ve Çelik İ (1998). 21’inci Yüzyıl Türkiye’sinde Çıraklık Eğitimi. Ankara: Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Yayını.
• Çakır S (2021). Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Politikaları Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) (2006). Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi İçin Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi. Ankara: Çalışma Genel Müdürlüğü.