Analyzing Relationships in the Classroom with Michel Foucault’s Concept of Power

Yıl 2024, Cilt: 48 Sayı: 4, 1188 - 1210, 15.12.2024

Sinem Canpolat , Ayhan Ural

Öz

The aim of this research is to analyze the use of Foucauldian power techniques defined by Jennifer M. Gore in making sense of class interactions. This descriptive study is a review article prepared by scanning the Foucauldian literature on power relations and education. Within the scope of the research, the sources of Michel Foucault and Jennifer M. Gore, who have complementary works on power and education, were examined in detail. In this regard, firstly, descriptive information about Michel Foucault’s analysis of power was shared. Then, an analysis was made on how the classification of power techniques developed by Jennifer M. Gore using Foucault’s concepts could be used to make sense of the relationships in schools. In the last stage, these techniques were discussed from a broader perspective in relation to social structures. Thus, a perspective is presented on how to consider the power relations in the school as a whole, with the macro structures outside the school and the micro structures within its own internal functioning. Foucault problematizes how individuals are produced within social institutions and how they have subject positions. Schools, as a basic institution where subjectification is built, are one of the social structures that Foucault questions. Foucault’s analysis of power is known for its abstract and difficult to understand structure. For this reason, there may be concerns about its use by researchers in empirical research. Gore transformed Foucault’s abstract and closed expression into a concrete and understandable structure. The study concluded that the techniques of power defined by Gore (surveillance, normalization, distribution, exclusion, classification, individualization, integration, regulation) provide a suitable framework for educational research on classroom practices. Each of these power techniques in education has multiple functions. These techniques; they function in the construction of knowledge, the construction of relationships between individuals, the construction of certain subjectivities and often in the self-definition of individuals. Gore’s classification of power techniques; it is thought to be a guide for studies to be carried out to understand what is happening in classrooms, to understand the themes of panoptic power in schools, to understand how individuals become subjects through education, under what conditions the power relations between teachers and students emerge, and what the consequences and effects of the application of power are. Using Foucault’s theory of power in more educational research will enrich the discussions on education and therefore accelerate the transformation in education.

Anahtar Kelimeler

Michel Foucault, Jennifer M. Gore, Power, School, Classroom.

Michel Foucault’nun İktidar Kavramı ile Derslikteki İlişkileri Çözümlemek

Öz

Bu araştırmanın amacı, derslik etkileşimlerinin anlamlandırılmasında Jennifer M. Gore’un tanımladığı Foucaultcu iktidar tekniklerinin kullanılmasına ilişkin bir çözümleme yapmaktır. Betimsel nitelik taşıyan bu çalışma, iktidar ilişkileri ve eğitim ile ilgili Foucaultcu literatürün taranmasıyla hazırlanan bir derleme makalesidir. Araştırma kapsamında, iktidar ve eğitim konusunda birbirini tamamlayıcı çalışmaları bulunan Michel Foucault ve Jennifer M. Gore‘un kaynakları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu doğrultuda öncelikle Michel Foucault’nun iktidar analizine ilişkin betimleyici bilgiler paylaşılmıştır. Daha sonra Jennifer M. Gore‘un, Foucault’nun kavramlarını kullanarak geliştirdiği iktidar teknikleri sınıflandırmasının, okullardaki ilişkilerin anlamlandırılması amacıyla nasıl kullanılabileceği üzerine bir çözümleme yapılmıştır. Son aşamada bu teknikler daha geniş bir perspektiften toplumsal yapılarla ilişkisi içinde ele alınmıştır. Böylece okuldaki iktidar ilişkilerinin, okul dışındaki makro yapılarla ve kendi iç işleyişindeki mikro yapılarla bir bütün olarak nasıl ele alınacağıyla ilgili bir bakış açısı sunulmuştur. Foucault bireylerin toplumsal kurumlar içinde nasıl üretildiği ve özne konumlarına nasıl sahip olduklarını sorunsallaştırmaktadır. Özneleşmenin inşa edildiği temel bir kurum olarak okullar, Foucault’nun sorguladığı toplumsal yapılardan biridir. Foucault’nun iktidar analizi, soyut ve anlaşılması zor yapısıyla bilinmektedir. Bu nedenle araştırmacılar tarafından ampirik araştırmalarda kullanılması konusunda endişeler olabilmektedir. Gore, Foucault’nun soyut ve kapalı anlatımını somut ve anlaşılır bir yapıya büründürmüştür. Araştırmada, Gore’un tanımladığı iktidar tekniklerinin (gözetim, normalleştirme, dağıtım, dışlama, sınıflandırma, bireyselleştirme, bütünleştirme, düzenleme), derslik içi uygulamalara dönük yapılacak eğitim araştırmaları için uygun bir çerçeve sunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eğitimde bu iktidar tekniklerinin her birinin birden çok işlevi bulunmaktadır. Bu teknikler; bilginin inşasında, bireyler arası ilişkilerin inşasında, belirli öznelliklerin inşasında ve çoğu zaman bireylerin kendilerini tanımlamalarında işlev görmektedirler. Gore’un iktidar teknikleri sınıflandırmasının; dersliklerde neler olup bittiğinin anlaşılması, okullardaki panoptik iktidar temalarının anlaşılması, bireylerin öğretim yoluyla nasıl özneleştiği, öğretmen öğrenci arasındaki iktidar ilişkilerinin hangi koşullarda ortaya çıktığı ve iktidarın uygulanmasının sonuç ve etkilerinin neler olduğunun anlaşılması amacıyla yapılacak çalışmalar için bir kılavuz niteliği taşıdığı düşünülmektedir. Foucault’un iktidar teorisinin daha fazla sayıda eğitim araştırmasında kullanılması, eğitime ilişkin tartışmaları zenginleştirecek ve dolayısıyla eğitimdeki dönüşümü hızlandıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Michel Foucault, Jennifer M. Gore, İktidar, Okul, Derslik

Etik Beyan

Bu çalışmada, “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması gereken tüm kurallara uyulmuştur. Ayrıca “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbirinin gerçekleştirilmemiştir. Ancak çalışma betimsel araştırma türünden olup etik kurul izni gerektiren çalışmalar sınıfına dâhil olmadığından dolayı sisteme etik kurul belgesi yüklenmemiştir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Ağın E (2019). Bir Ortaöğretim Okulundaki Disiplin Uygulamalarının Eleştirel Bir Çözümlemesi. (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Ağın E (2022). Michel Foucault’nun Çalışmalarında Panoptikon, Kapatılma ve Okul Kurumu.   Eğitim Bilim Toplum, 20(79), 64-82.
• Ağın E ve Göktürk D (2020). Michel Foucault’nun Eğitim Yaklaşımı. 7th International Eurasian Educational Research Congress, Eskişehir. https://hdl.handle.net/11511/74057. Son erişim tarihi, 10.11.2024.
• Aka A (2004). Eğitim Aracılığı İle İktidarın Yeniden Üretilmesine İlişkin Bir Araştırma: Tuzluçayır Ve Abidinpaşa Liseleri Örneği. (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Allan J (2018). Foucault Ve Suç Ortakları. İçinde: M. Murphy (der), Sosyal Teori Ve Eğitim Foucault, Habermas, Bourdieu Ve Derrida’yı Anlamak. Konya: Eğitim Yayınları, 63-90.
• Apple M W (2012). Eğitim ve İktidar. Çev. E Bulut, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Apple M W (2019). Ideology and Curriculum. New York: Routledge.
• Apple M W (2022). Öğretmenler Ve Metinler, Eğitimde Toplumsal Cinsiyet, Sınıf Ve İktidar İlişkileri. İstanbul: Yeni İnsan Yayınları.
• Asan H T (2013). Türk Eğitiminde İktidar-Eğitim İlişkileri Ve İnsan Yetiştirme Politikalarının Michel Foucault’un Panoptikon Metaforuna Göre İncelenmesi (1795-1946). (Basılmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Bauman Z ve Lyon D (2016). Akışkan Gözetim. Çev. E Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bourdieu P ve Passeron J C (2015). Yeniden Üretim Eğitim Sistemine İlişkin Bir Teorinin İlkeleri. Çev. A Sümer, L Ünsaldı ve Ö Akkaya, Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu P ve Passeron J C (2019). Varisler, Öğrenciler ve Kültür. Çev. A Sümer ve L Ünsaldı, Ankara: Heretik Yayınları.
• Buzzelli C ve Johnston B (2001). Authority, Power and Morality in Classroom Discourse.   Teaching and Teacher Education, 17(8), 873-884.
• Canpolat S ve Ural A (2024). Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun Disiplinsel İktidar Süreci Açısından Çözümlenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 38(1), 171–183.
• Deleuze G (1992). Denetim Toplumları Konusunda Bir Ek. https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-142-143-subat-mart-2001/2334/denetim-toplumlari-konusunda-bir-ek/4382. Son erişim tarihi, 10.11.2024.
• Fischer C A (2009). The Power of the Socratic Classroom Students, Questions, Dialogue, Learning. USA: Sienna Books.
• Foucault M (1992). Hapisanenin Doğuşu. Çev. M A Kılıçbay, Ankara: İmge Yayınları.
• Foucault M (2002). Toplumu Savunmak Gerekir. Çev. Ş Aktaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault M (2011). Entelektüelin Siyasi İşlevi. Çev. I Ergüden, O Akınhay ve F Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault M (2019). Özne ve İktidar. Çev. I Ergüden ve O Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giroux H A (2008). Eleştirel Pedagojinin Vaadi. Çev. U D Tuna, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Gore J M (1995a). On the Continuity of Power Relations in Pedagogy. International Studies in Sociology of Education, 5(2), 165-188.
• Gore J M (1995b). Foucault’s Poststructuralism and Observational Education Research: A Study of Power Relations. İçinde: R Smith ve P Wexler (der), After Postmodernism: Education, Politics and Identity. London & Washington: The Falmer Press, 98-111.
• Gore J M (2002, December). Some Certainties in the Uncertain World of Classroom Practice: An Outline of a Theory of Power Relations in Pedagogy. Australian Association for Research in Education Conference, Brisbane.
• Gotta J T (2018). Eğitim Bir Kitle İmha Silahı, Zorunlu Eğitimin Karanlık Dünyasında Bir Yolculuk. Çev. M A Özkan, 5. Baskı. İstanbul: Edam Yayınları.
• Guion-Akdağ E ve Swanson D M (2018) Ethics, Power, Internationalisation and the Postcolonial: A Foucauldian Discourse Analysis of Policy Documents in Two Scottish Universities. European Journal of Higher Education, 8(1), 67-82.
• Gürgen B (2023). Türkiye Eğitim Sistemi: Foucault’nun İktidar Teknikleri Bağlamında Bir İnceleme. (Basılmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Hill D (2016). Eleştirel Eğitim Ve Marksizm. Çev. N Korkmaz, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Hope A (2018). Foucault, Panoptisizm ve Okul Gözetimi Araştırması. İçinde: M Murphy (der), Sosyal Teori ve Eğitim Foucault, Habermas, Bourdieu ve Derrida’yı Anlamak, Konya: Eğitim Yayınları, 63-90.
• Jäger S (2001). Discourse and Knowledge: Theoretical and Methodological Aspects of a Critical Discourse and Dispositive Analysis. İçinde: R Wodak ve M Meyer (der), Methods of Critical Discourse Analysis (1st ed.). London: Sage Publications Ltd.
• Jäger S ve Maier F (2009). Theoretical and Methodological Aspects of Foucaldian Critical Discourse Analysis and Dispositive Analysis. İçinde: F Maier ve F Maier (der), Methods of Critical Discourse Analysis (2nd ed.). London: Sage Publications Ltd.
• Kearney P vd (1985). Power in the Classroom III: Teacher Communication Techniques and Messages.   Communication Education, 34(1), 19-28.
• Kurtulaj V (2021). Power Relations and Exercise in Educational Institutions. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(2), 627-644.
• Marshall G (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. O Akınhay ve D Kömürcü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Murphy M (2018). Sosyal Teori ve Eğitim Foucault, Habermas, Bourdieu ve Derrida’yı Anlamak. Çev. M Korumaz ve Y E Ömür, Konya: Eğitim Yayınları.
• Murray-Chandler L A (2009). Agent and Subject of Discipline: How the Novice Teacher Experiences the Techniques of Power. UNLV Theses, Dissertations, Professional Papers, and Capstones. 949. http://dx.doi.org/10.34917/2293383. Son erişim tarihi: 10. 11.2024.
• Özakyol F S (2017). Bilgi-İktidar İlişkisi Çerçevesinde Dünyada Üniversite ve Türkiye’de Yükseköğretim Kurulu. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
• Pearson R (2016). Boys’ Behavioural and Mental Health Difficulties: An Exploration of Pupil and Teacher Discourses (Basılmamış Doktora Tezi). Birmingham: University of Birmingham.
• Purvis T ve Hunt A (2014). Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji... Moment Dergi, 1(1), 9-36.
• Rikowski G (2011). Marksist Eğitim Kuramı ve Radikal Pedagoji. Çev. C Atay, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Rogers R (2011). An Introduction to Critical Discourse Analysis in Education. New York: Routledge.
• Said E (1986). Foucault and the Imagination of Power. İçinde: D C Hoy (der), Foucault: A Critical Reader. Oxford: Basil Blackwell, 49-56.
• Şentürk İ ve Turan S (2012). Foucault’un İktidar Analizi Bağlamında Eğitim Yönetimine İlişkin Bir Değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(2), 243-272.
• Tai B (1999). The Power to Change Minds Toward an Understanding of the Nature of Power in the Teacher-Student Relationship. (Doctoral Dissertation). Cambridge: Harvard University.
• Taylor S (2013). What is Discourse Analysis? Bloomsbury Academic.
• Temir R (2013). M. Foucault’un Disipliner İktidar Bağlamında Gizli Müfredat ve Disiplin Üzerine Bir Araştırma: Sait Sabri Ağaoğlu Anadolu Lisesi Örneği. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak: Uşak Üniversitesi.
• Timur T (2005). Felsefi İzlenimler: Sartre, Althusser, Foucault, Derrida. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Turan M (2007). Özne ve İktidar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 283-297.
• Willis P (2016). İşçiliği Öğrenmek, Sınıf İşçilik ve Eğitim: İşçi Çocukları Nasıl İşçi Oluyor? Çev. D Elhüseyni, Ankara: Heretik Yayınları.
• Yılmaz K (2021). Sosyal Bilimlerde ve Eğitim Bilimlerinde Sistematik Derleme, Meta Değerlendirme ve Bibliyometrik Analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.