Ricardo İktisadının Serencamı Üzerine

Yıl 2024, Cilt: 48 Sayı: 4, 850 - 885, 15.12.2024

Muammer Kaymak

Öz

Klasik politik ekonomi okulunun Adam Smith ile birlikte en yetkin temsilcisi olan David Ricardo’nun ortaya koyduğu teorik yapıtın, 1815’i izleyen iki on yıl içinde önce çarpıcı bir şekilde iktisadi tartışmaların merkezine yerleşip, çok kısa bir sürede aynı hızla gözden düşmesi, iktisadi düşünce tarihinin az ele alınmış, ancak kritik tartışmalarından birisidir. Ricardo iktisadının hızlı gerilemesinin en önemli nedeni, Ricardo’nun İngiltere’de Sanayi Devrimini izleyen dönemin pratik tartışmalarından hareketle modern kapitalizmin işleyiş yasalarını ortaya koyduğu çalışmaların, kendi döneminin radikal düşünürlerine esin kaynağı olmasıdır. Ayrıca onun bilimsel kesinlik tutkusuyla sistemin istikrarlı ve uyumlu işleyişine dair soru işaretleri ortaya atması ve doktriner tutumuyla ılımlı reformlara açık kapı bırakmaması da gözden düşmesinde etkili olmuş görünmektedir. Öte yandan Ricardo’nun güçlü entelektüel otoritesi nedeniyle düşünsel mirasının neoklasik bir filtreden geçirilerek sterilize edilmesi yönünde de güçlü bir eğilim vardır. Çağdaş neoklasik iktisadi düşünce tarihi yorumcularının Ricardo iktisadının kapsamına dair zorlama yorumları Ricardo iktisadının tarihsel serüvenine dair bir takvimlendirmeyi neredeyse olanaksız hale getirmiştir. Keynes’in kendi teorik önceliklerini gözeten Ricardo yorumu da benzer bir soruna yol açmıştır. Bu yazıda Ricardo’nun teorik yapıtının taşıyıcı kolonunun emek değer teorisi olduğu ortaya konularak Ricardo iktisadının 1815 yılını izleyen iki on yıl içindeki serüvenine odaklanılmakta ve bu çerçevede Ricardo iktisadının hızlı gözden düşmesiyle sonuçlanan tartışmalar ele alınarak, iktisadi düşüncenin evrimindeki önemli bir aşamaya ışık tutulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

David Ricardo, Klasik Politik Ekonomi, Emek Değer Teorisi, İktisat ve İdeoloji, Neoklasik İktisat

Kaynakça

• 1. Backhouse R E (1994). Why and How Should We Study The History of Economic Thought? History of Economic Ideas. 2(2), 115–123.
• 2. Blaug M (1958). Ricardian Economics: A Historical Study. Westport, Connecticut: Greenwood Press.
• 3. Blaug M (1990). Economic Theory in Retrospect. Cambridge: Cambridge University Press.
• 4. Blaug M (2001). No History of Ideas, Please, We’re Economists. Journal of Economic Perspectives, 15 (1), 145-164.
• 5. Bowley M (1973). Studies in the History of Economic Theory before 1870. London: Palgrave Macmillan.
• 6. Bridel P (2018). Sismondi as a Critic of Ricardo On rent, Corn Laws and Methodology. İçinde: A Rosselli vd. (der), Money, Finance and Crises in Economic History: The Long-Term Impact of Economic Ideas, London: Routledge, 77-91.
• 7. Carey H (1859). The Past, the Present, and the Future. Philadelphia: Henry Carey Baird.
• 8. Checkland S G (1949). The Propagation of Ricardian Economics in England. Economica, 16(61), 40–52.
• 9. Clarke S (1988). Keynesianism, Monetarism and the Crisis of the State. Aldershot: Edward Elgar.
• 10. De Quincey T (1821) [2009]. Confessions of an English opium-eater and Related Writings, J Faflak (der), Ontario: Broadview Editions.
• 11. De Vivo G (1987). Ricardo, David. The New Palgrave: A Dictionary of Economics. Vol4, London: Basingstoke, 183–98.
• 12. Dobb M (1973). Theories of Value and Distribution Since Adam Smith. Cambridge: Cambridge University Press.
• 13. Foley Duncan K (2006), Adam’s Fallacy: A Guide to Economic Theology. Cambridge Mass.: Harvard University Press.
• 14. Hobsbawm E J (1998). Sanayi ve İmparatorluk, Çev. B S Şener , Ankara: Dost Yayınları.
• 15. Hobsbawm E J (2003). Devrim Çağı: Avrupa 1789-1848. Çev. B S Şener, Ankara: Dost.
• 16. Hollander S (1977). The Reception of Ricardian Economics. Oxford Economic Papers. 29(2), 221–257.
• 17. Hollander S (1979). The Economics of David Ricardo. Toronto: University of Toronto Press.
• 18. Hollander S (1980). The Post-Ricardian Dissension: A Case-Study in Economics and Ideology. Oxford Economic Papers, 32(3), 370–410.
• 19. Hunt E K (1980). The Relation of the Ricardian Socialists to Ricardo and Marx. Science & Society, 44(2), 177–198.
• 20. Hunt E K ve M Lautzenheiser (2022). İktisadi Düşünce Tarihi. Çev. V U Aslan, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• 21. Jevons W S (1871) [2013]. The Theory of Political Economy. London: Palgrave Macmillan.
• 22. Kanth R K (1986). Political Economy and Laissez-Faire: Economics and Ideology in the Ricardian Era. Totowa, New Jersey: Rowman & Littlefield.
• 23. Keynes J M (2013). The General Theory. The Collected Writings of John Maynard Keynes, Vol VII, Cambridge: Cambridge University Press.
• 24. Kuruç B (1970). Ricardo İktisadının Bazı Metod Sorunları. Ankara: A.Ü. SBF Yayınları.
• 25. Malthus T R (1827). Definitions of Political Economy. London: John Murray. [Archive. org].
• 26. Marx K (1997). Kapital. I. Cilt. Çev. A Bilgi, Ankara: Sol Yayınları.
• 27. Marx K (1999). Artık Değer Teorileri. 2. Kitap. Çev. Y Fincancı, Ankara: Sol Yayınları.
• 28. Marx K (2000). Theories of Surplus Value. Book III, Amherst & New York: Prometheus Books.
• 29. Meek R L (1950). The Decline of Ricardian Economics in England. Economica, 17(65), 43–62.
• 30. Meek R L (1967). The Decline of Ricardian Economics in England. İçinde: R L Meek, Economics and Ideology and Other Essays. London: Chapman and Hall, 51-74.
• 31. Meek R L (1973). Studies in the Labour Theory of Value. London: Lawrence Wishart.
• 32. More C (1997). The Industrial Age: Economy and Society in Britain, 1750-1985. London: Pearson.
• 33. O’Brien D P (1981). Ricardian Economics and the Economics of David Ricardo. Oxford Economic Papers, 33(3), 352–386.
• 34. Polanyi K (2000). Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri. Çev. A Buğra, İstanbul: İletişim Yayınları.
• 35. Read S (1829). Political Economy: An Inquiry Into the Natural Grounds of Right to Vendible Property or Wealth. Edinburgh. [Archive.org].
• 36. Ricardo D (1815) [1951-1973]. An Essay on the Influence of a low Price of Corn on the Profits of Stock. İçinde: P Sraffa ve M H Dobb (der), The Works and Correspondence of David Ricardo. Vol. IV, Cambridge: Cambridge University Press, 1-42.
• 37. Ricardo D (1823) [1951-1973]. Absolute Value and Exchangeable Value. İçinde: P Sraffa ve M H Dobb (der), The Works and Correspondence of David Ricardo. Vol. IV, Cambridge: Cambridge University Press, 389-405.
• 38. Ricardo D (1951). On The Principles of Political Economy, and Taxation. P Sraffa ve M H Dobb (der), The Works and Correspondence of David Ricardo. Vol. I. Cambridge: Cambridge University Press.
• 39. Ricardo D (1997). Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri. Çev. T Ertan, İstanbul: Belge Yayınları.
• 40. Ricardo D (2008). Siyasal İktisadın ve Vergilendirmenin İlkeleri. Çev. B Zeren, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• 41. Riva T R (2018). Samuel Bailey and David Ricardo in Karl Marx’s Dialectic of the Form of Value. Dialogue and Universalism, 28 (3), 55-68.
• 42. Rubin I I (1979). A History of Economic Thought. Çev. D Filtzer, London: Ink Links.
• 43. Salvadori N ve R Signorino (2013). The Malthus versus Ricardo 1815 Corn Laws Controversy: An appraisal. MPRA Paper No. 50534, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/50534. Son Erişim Tarihi 01.11.2023.
• 44. Satlıgan N vd. (2012). Kapital’in İzinde. İstanbul: Yordam Kitap. Savran, S (1997). Ricardo’nun Dehası ve Körlüğü. İçinde: D Ricardo, Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri. Çev. T Ertan, İstanbul: Belge Yayınları, 7-21.
• 45. Savran S (2010) Yarım Yüzyılın Sınavında Sraffa. İçinde: P Sraffa, Malların Mallar ile Üretimi: İktisat Kuramını Eleştiriye Açış, Çev. Ü Şenesen, İstanbul: Yordam Kitap, 37-47.
• 46. Schumpeter J (1986). History of Economic Analysis. London: Routledge.
• 47. Selik M (1980). İktisadi Doktrinler Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• 48. Sippel A (2020). Jane Marcet’s Lessons to the Lesser Educated about the Political Economy of Foreign Trade. http: //journals.openedition.org/1718/6191. Son Erişim Tarihi, 30.10.2023.
• 49. Smith A (1976). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. R H Campbell ve A Skinner (der), The Glasgow Edition of the Works and Correspondence of Adam Smith. Volume I ve II. Oxford: Oxford University Press.
• 50. Sraffa P (1951). Introduction. On The Principles of Political Economy, and Taxation.
• 51. P Sraffa ve M H Dobb (der), The Works and Correspondence of David Ricardo. Vol. I. Cambridge: Cambridge University Press, xiii-lxii.
• 52. Stark W (1997). İktisadi Düşünce ve Toplumsal Gelişme. İçinde: M Özel, (der), İktisat Risaleleri. Çev. M Özel, İstanbul: İz, 241-306.
• 53. Thomas A M (2017). Ricardo’s Principles, 200 Years Later, Artha Vijnana: Journal of The Gokhale Institute of Politics and Economics, 59 (4), 334-338.
• 54. Vaggi G ve P Groenewegen (2003). A Concise History of Economic Thought: From Mercantilism to Monetarism. London: Palgrave Macmillan.
• 55. Winch D (1973). The Emergence of Economics As a Science 1750-1870. İçinde: C Cipolla, (der) Fontana Economic History of Europe: 1700-1914. Vol. 3. Glasgow: Collins-Fontana Books, 507-573.
• 56. Walter R (2018). The Enthusiasm Of David Ricardo. Modern Intellectual History, 15(2), 381–409.