Kamu Yararı Kavramının Türk Kamu Yönetiminde Dönüşümü

Yıl 2009, Sayı: 23, 77 - 92, 01.12.2009

Fatih Demir

Öz

Kamu yararı, 1980‟lerde Yeni Kamu Yönetimi anlayışı geleneksel bürokratik yaklaşımı tahtından indirme iddiasıyla ortaya çıkana kadar kamu hizmetinin merkezinde yer alıyordu. Türkiye‟de yeni binyılın ilk yılları, kamu yönetimi felsefesi anlamında büyük bir değişime sahne olmuştur; bu yıllarda Türkiye‟de kamu yönetimi, ekonomi, etkinlik, verimlilik, katılımcılık ve hesap verebilirlik ilkelerine göre yeniden şekillenmiştir. Tanımlaması zor ve belirsiz bir kavram olmakla beraber, kamu yararı Türk idare hukuku doktrininde kolayca teşhis edilebilir. Buradaki soru, Türk devlet aygıtının kamusal yararı amaçlayan bir teşkilat olmak yerine, rasyonel tercih teorisinin öngördüğü gibi, çıkarını maksimize etmeye çalışan bir kişilik haline gelip gelmediğidir. 2003 ila 2006 yılları arasında Yeni Kamu Yönetiminden ilham alınarak çıkarılan başlıca kanunların incelenmesi, kamusal yararın artık Türk kamu hizmetinde merkezi bir yeri olmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kamu Yönetimi, Kamusal Çıkar, Kamu Hizmeti

Transformation of the “Public Interest” Concept in New Turkish Public Administration

Öz

Public interest was in the focus of public service until 1980s when New Public Management (NPM) claimed to dethrone traditional bureaucratic approach. In Turkey, the first years of the new millennium marked a major shift in terms of public administration philosophy, when public administration in Turkey has been reshaped according to the principles of economy, openness, effectiveness, participation and accountability. Although a vague concept which is difficult to define, public interest has been easily identifiable in Turkish administrative law doctrine. The question here is whether the Turkish state apparatus has turned into just another individual who seeks to maximize its interest by making the most rational choice rather than seeking to realize public interest. The major NPM-inspired Acts which were enacted between 2003 and 2006 indicate that public interest is no more in the focus of Turkish public service.

Anahtar Kelimeler

New Public Management, Public Interest, Public Service

Kaynakça

• ALADA, Adalet Bayramoğlu (1993), Yerel Yönetim ve Ahlak, T.C. Prime Ministry Collective Residences Directorate, Program of Developing Local Governments, Handbook Series, Istanbul: Kent Basımevi, IULAEMME.
• BEALEY, Frank (1999), Blackwell Dictionary of Political Science, Oxford, UK: Blackwell.
• BILGIN, Kamil Ufuk (1995), „Kamu Yönetiminde Kaliteli Hizmet Anlayışı‟, Public Administration Discipline Symposium Papers, Vol. I, Ankara: TODAIE Publications, 171-190.
• BINGÖL, Dursun (1999), „Toplam Kalite Yönetiminin Kamu Yönetiminde Uygulanmasının Kurumsal ve Pratik Güçlükleri‟, I. National Congress of Quality in Public Administration, Ankara: TODAIE Publications.
• BOX, Richard C. (2007), „Redescribing the public interest‟, The Social Science Journal 44: 585–98.
• BOZKURT, Ömer, Turgay Ergun, and Seriye Sezen (1998), Kamu Yönetimi Sözlüğü, Ankara: TODAIE Publications.
• BURTT, Shelley (1990), „The Good Citizen's Psyche: On the Psychology of Civic Virtue‟, Polity 23: 23-38.
• DUNCAN, Christopher (1995), „Civic Virtue and Self-Interest‟, American Political Science Association, Vol. 89, No. 1 (Mar. 1995): 147-51.
• DWIVEDI, O. P. and Gow, J. I. (1999), From Bureaucracy to Public Management: The Administrative Culture of the Government of Canada, Peterborough: Broadview Press.
• EKEN, Musa, (2005), Yönetimde Şeffaflık: Teori – Uygulama, Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
• GIRITLI, İsmet, P. Bilgen and T. Akgüner (2001), İdare Hukuku, Istanbul: Der Yayınları
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref (2000), Yönetim Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi.
• GÜNDAY, Metin (2002), İdare Hukuku, 7th Edition, Ankara: İmaj Yayınevi
• HUNBURY, G. L. (2004), „A Pracademic‟s Perspective of Ethics and Honor: Imparatives for Public Services in the 21st Century!‟, Public Organization Review, 4: 187-204.
• KELEŞ, Ruşen (1993), Kent ve Siyaset Üzerine Yazılar (1975-1993), Istanbul: IULA-EMME Publications.
• KELLY, R. M. (1998), „An Inclusive Democratic Polity, Representative Bureaucracy, and the New Public Management‟, Public Administration, 81 (1): 119-40.
• LEE, I. (1989), The Canadian Postal System: Origins, Growth and Decay of the State Postal Function, 1765 to 1981. Dissertation, Carleton University.
• LEWIS, Carol W. (2006), „In the Pursuit of Public Interest‟, Public Administration Review, Sep/Oct 2006; 66, 5: 694-701.
• MORGAN, Douglas F. (2001), „The Public Interest‟, in T. Cooper (ed.), Handbook of Administrative Ethics, New York: Marcel Dekker, pp. 151-78.
• OECD (2003), ‘Recommendation of the Council on OECD Guidelines for Managing Conflict of Interest in the Public Service’.
• ONAR, Sıddık Sami (1996), İdare Hukukunun Umumi Esasları Cilt:1, 3. Edition, Istanbul.
• ÖZTEKIN, Ali (2002), Yönetim Bilimi, Ankara: Siyasal Kitabevi
• SCHUBERT, G. A., Jr. (1957), „The public interest in administrative decisionmaking: Theorem, theosophy, or theory?‟, American Political Science Review, 51: 346–68.
• SEZER, Özcan (2008), „Kamu Hizmetlerinde Müşteri (Vatandaş) Odaklilik: Türkiye‟de Kamu Hizmeti Anlayişi Açisindan Bir Değerlendirme‟, Zonguldak Karaelmas University Journal of Social Sciences, 4:8, pp. 147-71.
• VAN DE Walle, Steven (2006), 'The impact of public service values on services of general interest reform debates', Public Management Review, 8 (2): 183-205.
• YILDIRIM, Murat (2009), „Kamu Yönetiminde Yeni Bir İkilem: Yurttaş Odaklılık ya da Müşteri Odaklılık‟, Cumhuriyet University Journal of Economic and Administrative Sciences, 10 (1): 99-115.