Öz
Günümüzde bir meslek haline gelen sporculuğun amatörlük ve profesyonellik sınırları belirsiz hale gelmiş durumdadır. Pek çok spor dalında, yasal olarak amatör görünen bazı sporcuların, toplumda kazancı yüksek kabul edilen meslek sahiplerinden daha fazla gelir elde ettiği bilinmektedir. Baron Pierre de Coubertin’in “amatörlük” temeli üzerine kurduğu Modern Olimpiyat Oyunları’na, 1896’dan bugüne geçen bir yüzyılı aşkın süre içinde dünyanın geçirdiği siyasi ve iktisadi değişimden etkilenerek “gizli profesyonellik” hâkim olmuştur. 1912 Stockholm Olimpiyatları’nda kazandığı, madalyaları bir dönem para karşılığında beyzbol oynadığı için geri alınan atlet Jim Thorpe’a uygulanan katı “amatörlük”, 1992 Barcelona Olimpiyatları’nda Amerika Birleşik Devletleri’nin basketbolda NBA oyuncularından oluşan “Rüya Takımı”yla temsil edilmesiyle yerini “gizli olmayan profesyonelliğe” bırakmıştır. Bu araştırmada olimpiyatlardaki amatörlük kavramı, Türkiye’de 1948 Londra Olimpiyatları’nda kazandıkları madalyaların ardından kendilerine sunulan ödülleri kabul ettikleri gerekçesiyle Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından amatörlükleri onaylanmayan güreşçiler Yaşar Doğu, Gazanfer Bilge, Nasuh Akar ve Halil Kaya ile atlet Ruhi Sarıalp hakkında alınan karar bağlamında değerlendirilmiştir. Bu sporcuların 1952 Helsinki Olimpiyatları’na katılamamalarına neden olan bu karar, amatörlük kavramının günden güne değiştiği Modern Olimpiyat Oyunları’nda, hala devam eden bir tartışma konusu olarak tarihteki yerini almıştır. Araştırmada 1948 Londra ve 1952 Helsinki Olimpiyatları dönemindeki Akşam, Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet ve Vatan gazetelerinde yayınlanan haber ve yorumlar taranmıştır. Haber ve yorumlardan alıntılar yapılarak yaşanan gelişmeler kronolojik olarak anlatılmıştır. Sonuç olarak Londra Olimpiyatları’nın ardından gazetelerde sporculara ödüller verilirken amatörlük kuralının zedelenmemesi için sıkça uyarılar yapıldığı görülmüştür. 1952 Helsinki Olimpiyatları öncesinde Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin aldığı karar, gazetelerdeki haber ve yorumlarda sert bir şekilde eleştirilmiştir. Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin Helsinki Olimpiyat Oyunları öncesinde aldığı karar, sonraki süreçte çok tartışılmış, aradan geçen 50 yılda olimpiyatlarda amatörlük anlayışının değişmesiyle dayanağını büyük ölçüde kaybetmiştir. Anahtar Kelimeler: Olimpiyatlar, amatörlük, basın.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atabeyoğlu, C. (1997). Olimpiyat Oyunlarının 100. Yılında Türkiye, İstanbul: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Belgesel Yayınları: 3.
- Atabeyoğlu, C. (2003a). Hocamız ve Başkanımız Burhan Felek, İstanbul: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları: 8.
- Atabeyoğlu, C. (2003b). Türk Atletizminde İlk ve Tek Adam: Ruhi Sarıalp, İstanbul: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları: 11.
- Beden Eğitimi ve Spor IV. (1979), Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
- Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (1983). İstanbul: İletişim Yayınları, 8. Cilt, s. 2224-2240.
- Fişek, K. (1985). 100 Soruda Türkiye Spor Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Koryürek, C. (2003). “Olimpiyadlar” İstanbul: Stil Matbaacılık.
- Öztürk, F. (1998). Toplumsal Boyutlarıyla Spor. Ankara: Bağırgan Yayınevi, s.112-118.
- Türkçe Sözlük (1988), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
Öz
Sportsmanship, a profession in today’s world, has its amateurism and professionalism lines intertwined. Sportsmen legally seen as amateurs in many sports fields are known to earn more than the professionals accepted to be in the high earning range. “Secret amateurism” dominates the Modern Olympics Games established by Baron Pierre de Coubertin on the foundations of amateurism as a result of the effects of political and economic change undergone in the world in the last century. Strict “amateurism” applied to athlete Jim Thorpe by taking back his 1912 Stockholm Olympics medals due to his playing baseball in return for money has left its place to “non secret professionalism” by representing USA in 1992 Barcelona Olympics in basketball with the Dream Team formed by NBA players. The study investigates the concept of amateurism in Olympics in the context of the decision taken for wrestlers Yaşar Doğu, Gazanfer Bilge, Nasuh Akar and Halil Kaya and athlete Ruhi Sarıalp whose amateur status were not approved by the Turkish National Olympics Committee since the above mentioned sportsmen had accepted presents in 1948 London Olympics after they earned medals. That decision which resulted in nonparticipation of Turkish sportsmen in 1952 Helsinki Olympics is embedded in history as a still discussed issue in Modern Olympics where the concept of amateurism changes day to day. The study reviewed the news and comments published in newspapers Akşam, Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet and Vatan in the period of 1948 London and 1952 Helsinki Olympics. The changes were given chronologically through citations from the news and comments. According to the results, papers published that sportsmen were often given warnings about not to damaging the amateurism rule while they were presented with awards. The decision taken by the Turkish National Olympics Committee prior to 1952 Helsinki Olympics were criticized harshly in the news and comments published in those newspapers. The decision taken by the Turkish National Olympics Committee prior to 1952 Helsinki Olympics was discussed considerably during and after the games. It can be argued that this decision has lost its rationale by the changes in the concept of amateurism in Olympics in the 50 years that passed by.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atabeyoğlu, C. (1997). Olimpiyat Oyunlarının 100. Yılında Türkiye, İstanbul: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Belgesel Yayınları: 3.
- Atabeyoğlu, C. (2003a). Hocamız ve Başkanımız Burhan Felek, İstanbul: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları: 8.
- Atabeyoğlu, C. (2003b). Türk Atletizminde İlk ve Tek Adam: Ruhi Sarıalp, İstanbul: Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Yayınları: 11.
- Beden Eğitimi ve Spor IV. (1979), Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
- Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (1983). İstanbul: İletişim Yayınları, 8. Cilt, s. 2224-2240.
- Fişek, K. (1985). 100 Soruda Türkiye Spor Tarihi, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Koryürek, C. (2003). “Olimpiyadlar” İstanbul: Stil Matbaacılık.
- Öztürk, F. (1998). Toplumsal Boyutlarıyla Spor. Ankara: Bağırgan Yayınevi, s.112-118.
- Türkçe Sözlük (1988), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA52SU87FT |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2011 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2011 Sayı: 26 |