MARX’IN İNDİRGEMECİ METAFİZİĞİ ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Yıl 2011, Sayı: 26, 43 - 51, 01.12.2011

Ali Öztürk

Öz

Metafizikle materyalizm arasındaki farklılık, çatışma ve karşıtlık Batı felsefe ve bilim tartışmalarının vazgeçilmezlerinden kabul edilmektedir. Bu belirlenim birçok sorunu ele almada, sistematikler meydana getirmede ve en önemlisi metodoloji belirleniminde temel sayıltı olarak kabul edilmektedir. Bu manada da kimi büyük filozoflar ya da bilim adamları metafizik kökenli olarak kabul edilmiş, kimisi de materyalist kökenli olarak tanımlanmıştır. Bu belirlenimler oldukça kesin çizgilerle farklılaştırılarak ele alınsa da gerçekte Batı tarihinde ortaya konduğu kadar rafine değildir. Belki de düşünüldüğünün aksine beslendiği kanallar ve doğurduğu sonuçları itibarı ile birbirlerini beslemiş ve birbirlerinin kaynaklarından değer bulmuşlardır. Bunun en önemli göstergelerinden birisi de bizatihi materyalizmin en büyük savunucusu olarak kabul edilen Marx’ın kendisi ve neden olduğu çizgidir. Bu araştırmayla gerçekte Batı’da geliştirilmiş ve uğruna büyük mücadeleler verilmiş karşıt savların aslında sembolik olarak ayrışmalarına karşılık birbirlerini nasıl besledikleri ve en önemlisiyse nasıl bir metodolojik karmaşaya sebep oldukları Marx örneği üzerinden analiz edilmek istenmiştir. Böylece bu ayrımlar esas alınarak yapılan kimi anlama, yorumlama ve çözüm geliştirmelerin ne büyük enerji kayıplarına yol açtığı dolaylı da olsa izaha kavuşmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Marx, metafizik, materyalizm, indirgemecilik, paradoks

A Critical Approach to Mark’s Reductionist Metaphysics

Öz

Conflict, difference and contrast between metaphysics and materialism are adopted as an indispensable element of western philosophy and science. This determination is accepted as the basic postulate in handling many problems, building systems and foremost in determining methodology. Within this framework, some important scientists and philosophers have been regarded as coming from metaphysics origin while some others have materialist origin. Even though these determinations are handled with clear cut differentiation, they are not as refinery as accepted in Western history. Maybe, on the contrary of the accepted thought, they have been fed and got value from the sources and results of each other. One of the preliminary indicators of this is Marx himself and the line to which Marx has caused. The aim of this study is to analyze how opposite claims which were actually developed in West and led to great struggles feed each other in spite of their symbolical differentiations and foremost how they lead to methodological confusion through the example of Marx. Thanks to this study, it will be clarified even indirectly that understanding, interpreting and finding solution efforts regarding these differentiations are great waste of energy and time.

Anahtar Kelimeler

Marx, Metaphysics, materialism, reductionism, paradox

Kaynakça

• Ali, Ferhat,( 2009), Marksist Kriz Teorisi, Umut Yayıncılık, İstanbul.
• Althusser, Louis, (2000), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. Yusuf Alp ve Mahmut Özışık, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Belge, Murat, (2000), Önsöz, Althusser, Louis, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. Yusuf Alp ve Mahmut Özışık, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Beyhan, Vehbi, (1997), Üniversite Gençliğinde Anomi ve Yabancılaşma, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Bilgiseven, Amiran Kurtkan, 1994, Sosyal İlimler Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Dandaneau, Steven P., (2008), “Critical Theory, Legitimation Crisis, and the Deindustrialization of Flint, Michigan”, Ed. Peter Kivisto, Illuminating Social Life, Pine Forge Press, London.
• Giddens, Anthony, (2001), Siyaset, Sosyoloji ve Toplumsal Teori, Çev. Tuncay Birkan, Metis Yayınları, İstanbul.
• Habermas, Jürgen, (1997), Legitimation Crisis, Translator: Thomas McCarthy, Polity Press, Cambridge, UK.
• Kızılçelik, Sezgin, (2007), “Batı Sosyolojisinin İnşasındaki Gerçek Niyetleri İfşa Etmek: Marx, Comte, Weber ve Durkheim Ekseninde Bir Değerlendirme”, Bilim Sosyolojisi: Sosyoloji Yıllığı 16, yay. haz. Ertan Eğribel ve Ufuk Özcan, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Mardin, Şerif, (1983), Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Marx, K. & Engels, F. (1997), Komünist Parti Manifestosu, (Çev. Mahmut İlhan ERDOST), Sol Yayınları, Ankara.
• Öztürk, Ali, (2008), İmajoloji (Bir Disiplin Denemesi), Edim Yayınları, İstanbul.
• Öztürk, Ali, (2011), Kriz Sosyolojisi: Batı Merkezciliğinin Yapısal Sorunları ve Kriz, Doğu Kitabevi, İstanbul.
• Ülken, H. Ziya, (2007), “Telifçiliğin Tenakuzları”, Bilim Sosyolojisi, Sosyoloji Yıllığı 16, yay. haz. Ertan Eğribel ve Ufuk Özcan, Kitabevi Yayınları, İstanbul.