An Evaluation of the Relationship Between Street Games and Social Self in the Context of Modernity

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 23, 184 - 207, 28.07.2025

Mustafa Özdemir

Öz

Social self formation is one of the important issues emphasised in socialisation processes. It is important to emphasise each factor affecting the social self of individuals. This article draws attention to the importance of street games, which have a great influence on the formation of social self and to evaluate the relationship between street games and social self which shape today’s sociality, in the context of modernity. In the article, the effects of the phenomenon of modernity, which is the subject of many researches and discussions, ranging from urban architecture to street games are emphasised. In addition, the relationship between social self-formation and street games was tried to be explained through some concrete game examples. The article, which utilises the descriptive and comparative designs of the qualitative method, is among the studies that can be classified as both theoretical and pragmatic in terms of its subject. The fact that it draws attention to the problems encountered by Turkish society in transferring and internalising certain values, knowledge and practices through the relationship between social self and street games makes the article different from other studies in the field. In the creation of the conceptual basis of the article, especially in establishing the relationship between social self and play, the thoughts of G. H. Mead and J. Huizinga in the context of playful human beings were used. In the article, it is concluded that street games, which contribute to the construction of elements such as social self, character education and value transfer in the traditional social structure, are negatively affected by the processes experienced with modernity and their level of influence has weakened. It is emphasised that these issues should also be taken into consideration in studies on today’s games.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion , Modernity , Social Self , Street Games , Values

MODERNİTE BAĞLAMINDA SOKAK OYUNLARI VE SOSYAL BENLİK İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Sosyal benlik oluşumu, toplumsallaşma süreçlerinde üzerinde durulan önemli konulardandır. Bireylerin sosyal benliklerini etkileyen her bir etkenin üzerinde durulması önem arz etmektedir. Makalenin amacı, sosyal benliğin oluşmasında büyük bir etkiye sahip olan sokak oyunlarının önemine dikkat çekmek ve günümüz toplumsallığını şekillendiren sokak oyunları ve sosyal benlik ilişkisini modernite bağlamında değerlendirebilmektir. Makalede birçok araştırma ve tartışmaya konu olan modernite olgusunun, şehir mimarisinden sokak oyunlarına kadar uzanan etkileri üzerinde durulmuştur. Ayrıca sosyal benlik oluşumunun sokak oyunlarıyla ilişkisi, somut bazı oyun örnekleri üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Nitel yöntemin betimleyici ve karşılaştırmalı desenlerinden yararlanılan makale, konusu itibariyle hem teorik hem de pragmatik şeklinde sınıflandırılabilecek çalışmalar arasına girmektedir. Özellikle Türk toplumunun bir takım değer, bilgi ve pratiği aktarmada ve bunların içselleştirilmesinde karşılaştığı sorunlara, sosyal benlik ve sokak oyunları ilişkisi üzerinden dikkat çekmesi, makaleyi alandaki diğer çalışmalardan farklı kılmaktadır. Makalenin kavramsal zemininin oluşturulmasında, özellikle sosyal benlik ve oyun ilişkisinin kurulmasında G. H. Mead ile J. Huizinga’nın oyuncu insan bağlamındaki düşüncelerinden yararlanılmıştır. Makalede geleneksel toplum yapısında sosyal benlik, karakter eğitimi ve değer aktarımı gibi unsurların inşasına katkıda bulunan sokak oyunlarının, modernite ile birlikte yaşanan süreçlerden olumsuz yönde etkilendiği ve etki düzeylerinin de zayıfladığı sonucuna ulaşılmıştır. Günümüz oyunları üzerine yapılan çalışmalarda bu hususların da göz önünde bulundurulması gerektiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi , Modernite , Sosyal Benlik , Sokak Oyunları , Değerler

Kaynakça

• Akgül, Mehmet. Türkiye’de Din ve Değişim-Bir Erol Güngör Çözümlemesi. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2002.
• Akyüz, Yakup. Yunan Trajedilerinde İnsanın Kaderi. İstanbul: Kardelen Yayınları, 2018.
• Arabacı, Fazlı. “Türkiye’de Dini Sosyalleşmenin Temel Etkenleri”. Dini Araştırmalar 6/16 (01 Haziran 2003).
• Arslan, Mustafa. “Türk Genç Ergenleri Arasında Dini Toplumsallaşma ve Temel Etkenleri: Uygulamalı Bir Araştırma”. Akademik Araştırmalar Dergisi 31 (2007 2006), 221-251.
• Aşar, Ebru. “Keşfedilen Çocuk, İletişim Teknolojileriyle Yitip Giden Çocukluk ve Çocuk Kültürü”. İletişim ve Diplomasi 2 (25 Eylül 2013), 83-94.
• Baltacı, Ali. “Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?” Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5/2 (24 Aralık 2019), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Berger, Peter L. vd. Modernleşme ve Bilinç. İstanbul: Pınar Yayınları, 2000.
• Birol, Gaye. “Çocuk Dostu Kent Neresidir?” Erişim 11 Ağustos 2024. https://www.academia.edu/12182715/%C3%87ocuk_Dostu_Kent_Neresidir
• Canan, Sinan. İFA: İnsanın Fabrika Ayarları III. Kitap / Sınırları Aşmak. İstanbul: Tuti Kitap, 2020.
• Canlı, Sinem Kahya - Demirarslan, Deniz. “Çocuk Oyun Alanlarının Tarihi Gelişimi”. Çocuk ve Gelişim Dergisi 3/6 (25 Aralık 2020), 60-75.
• Cansever, Turgut. İslam’da Şehir ve Mimari. İstanbul: İz Yayıncılık, 1997.
• Cansever, Turgut. Şehir ve Mimari Üzerine Düşünceler. İstanbul: Ağaç Yayıncılık, 1992.
• Connerton, Paul. Modernite Nasıl Unutturur. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2014.
• Durkheim, Emile. İntihar. İstanbul: Cem Yayınevi, 2002.
• Fırat, Hatice. “Çocuk Oyunları-Eğitim İlişkisi: Bezirgân Başı Örneği”. Journal of Turkish Studies 8/Volume 8 Issue 13 (21 Ekim 2019), 885-896. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5809
• Genel, Mehmet Gökhan. “Öğrencilerin Sosyal Medya Tutumları ve Yalnızlık Algıları: Lise ve Ön lisans Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 10/4 (20 Ekim 2021), 2148- 2159. https://doi.org/10.33206/mjss.891531
• Giddens, Anthony. Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2013.
• Gönç Şavran, Temmuz. “Araştırma Probleminin Oluşturulması ve Uygun Yöntem ve Tekniklerin Seçilmesi”. Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Ed. Temmuz Gönç Şavran. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, 2012.
• Gönül, Gizem Ece. “Johan Huizinga’nın Homo Ludens’i”. Söylem Filoloji Dergisi 4/2 (30 Aralık 2019), 582-585.
• Güngör, Özcan. “1.5 ve 2. Nesil Türk Gençlerinin Ailede Dini Sosyalleşmeleri: New Jersey, USA Örneği”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 53/2 (01 Ağustos 2012), 36-71. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001367
• Huizinga, Johan. Homo Ludens Kültürün Oyun Unsuru Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2023.
• İbn Haldun. Mukaddime. İstanbul: Dergah Yayınları, 2009.
• Karabekir, Kazım. Çocuk Davamız (2 cilt), haz. Faruk Özerengin. İstanbul: Emre Yayınları, 1995.
• Karaca, Murat. “Çocukların Kültürel Gelişiminde Oyun Faktörü Çankırı Yöresinde Oynanan Çocuk Oyunları”. Erişim 01 Ağustos 2024. https://www.acarindex.com/milli-folklor-dergisi/cocuklarin-kulturel-geli-si-mi-nde-oyun-faktoru-cankiri-yoresi-nde-oynanan-cocuk-oyunlari-110244
• Korkutan, Selnur. “Kemal Sunal Filmlerindeki Geleneksel Çocuk Oyunları, Etnik Spor ve Yarışlar”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 18/1 (27 Haziran 2018), 77-96.
• Kurt, Abdurrahman. Din Sosyolojisi. Bursa: Sentez Yayıncılık, 2022.
• Layder, Derek. Sosyal Teoriye Giriş. İstanbul: Küre Yayınları, 2010.
• Martin Slattery. Sosyolojide Temel Fikirler. Bursa: Sentez Yayıncılık, 2015.
• Mead, George Herbert. Bir Sosyal Davranışçı Açısından Zihin, Benlik ve Toplum. Ankara: Dorlion Yayınları, 2020.
• Mead, George Herbert. Sosyal Davranışçılık Üzerine Seçilmiş Eserler-1896-1929. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2022.
• Mutlu, Ahmet. “Sokağa Çıkmak İçin Çıkmaz Sokak”. Geçmişten Günümüze Şehir ve Çocuk, Ed. Osman Köse. 1/369-379. Samsun: Canik Belediyesi Kültür Yayınları, 2016.
• Onur, Bekir. Türkiye’de Çocukluğun Tarihi. Ankara: İmge Kitabevi, 2005.
• Özdemir, Mustafa. Çalışan Anne ve Çocuklarda Dinî Sosyalleşme. Konya: Çimke Yayınevi, 2019.
• Öztürk, Aslıhan Burcu. “Çocuk Katılımını Oyunla Sağlamak”. Çocuk Katılımı, Ed. Ercüment Erbay. 143-155. Ankara: Nobel, 1. Baskı., 2016.
• Polat, Büşra - Kara, Mustafa. “Oyuncak ve Oyun Oynamanın Çocuk Gelişimine Etkisi”. Kastamonu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2/1 (30 Nisan 2023), 1-10.
• Polat, Fazlı. “Türk Toplumunda Zihniyet Oluşumu Açısından Dînî Sosyalleşme ve Karşılaşılan Bazı Problemler”. Journal of Turkish Research Institute 9/19 (23 Şubat 2010).
• Ruth A. Wallace, Alison Wolf. Çağdaş Sosyoloji Kuramları. Ankara: Doğubatı Yayınları, 2012.
• Sormaz, Fulya - Yüksel, Hülya. “Değişen Çocukluk, Oyun ve Oyuncağın Endüstrileşmesi ve Tüketim Kültürü”. Gaziantep University Journal of Social Sciences 11/3 (01 Aralık 2012), 985-1008.
• Weber, Max. Ekonomi ve Toplum, çev. Latif Boyacı,. İstanbul: Yarın Yayınları, 2012.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.