Hemolacria in Hittite Medical Texts

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 491 - 495, 30.05.2025

Salih Fehmi Katırcıoğlu , Murat Aydın , Ali Osman Tiro

https://doi.org/10.31020/mutftd.1621474

Öz

Purpose: The Hittites, who established an empire by establishing the first political unity in Anatolia in the second millennium BC, mentioned many subjects such as administration, agreements and fortune-telling in cuneiform tablets. One of these subjects is medicine. In this study, within the scope of medical texts, we will examine the text numbered KUB 8.36, which has been philologically evaluated by different experts in the field. A statement in the text, which is a list of symptoms, constitutes the main subject of our study. The text contains statements that we believe provide evidence for the phenomenon of “hemolacria”, one of the discoveries of modern medicine. In our study, besides analyzing the text philologically, we will aim to diagnose the current situation by evaluating it with modern medical knowledge.
Method: In addition to analyzing the cuneiform text philologically, our study will also evaluate it in the context of modern medical knowledge, contributing both to its translation and to the understanding of its content, and trying to express it in a more comprehensive way. It will also investigate the possible connections of the ailment mentioned in the cuneiform document.
Findings: By examining the expression “blood coming from the eye”, which is mentioned in the text in a general expression, the transfer of the finding from general to specific will be given.
Conclusion: The expression “blood flowing from a person's eyes” in the text makes it difficult to define a disease on its own. The result shows the importance of interdisciplinary work in defining this disease.

Anahtar Kelimeler

Hittites , Hittite medicine , eye , hemolacria , bleed

Hitit Tıp Metinlerinde Hemolakriya

Öz

Amaç: MÖ ikinci binyılda Anadolu’da ilk siyasi birliği sağlayarak bir imparatorluk kurmuş olan Hititler, çivi yazılı tabletlerde idari, anlaşmalar, fallar gibi pek çok konudan bahsetmiştir. Bu konulardan birisi de tıp ile ilgili metinlerdir. Çalışmamızda, tıp metinleri kapsamında, alan içinden daha önce farklı uzmanlarca filolojik olarak değerlendirilmiş KUB 8.36 numaralı metni ele alacağız. Bir semptom listesi niteliğindeki metinde geçen bir ifade, çalışmamızın ana konusunu oluşturmaktadır. Metinde, modern tıbbın keşiflerinden biri olan “hemolakriya” olgusuna dair bir bulgu sunduğunu düşündüğümüz ifadelere yer verilmektedir. Çalışmamızda, metni filolojik olarak analiz etmenin yanında mevcut durumu modern tıp bilgileriyle değerlendirerek teşhis etmek amacında olacağız.
Yöntem: Çalışmamızda, çivi yazılı metni filolojik olarak analiz etmenin yanı sıra, modern tıp bilgisi kapsamında da değerlendirerek gerek çevirisine, gerekse içeriğinin anlaşılmasına katkıda bulunarak, daha kapsamlı bir şekilde ifade edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca, çivi yazılı belgede bahsi geçen rahatsızlığın olası bağlantıları da araştırılacaktır.
Bulgular: Metinde genel bir ifade ile bahsedilen “gözden kan gelmesi” ifadesinin incelenerek, bulgunun genelden özele aktarımı verilecektir.
Sonuç: Metinde geçen “bir insanın gözlerinden kan akması” ifadesi, tek başına bir hastalığın tanımlanmasını güçleştirmektedir. Ortaya çıkan sonuç, bu hastalığı tanımlamada disiplinler arası çalışmanın önemini göstermektedir. Bu çalışmayla, Hitit tıp metninde geçen ifadenin hastalık mı? bir bulgu mu? olduğunun ortaya konulmasının yanı sıra ifadenin teşhisiyle, Hitit tıp literatürüne yeni bir bilgi kazandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hititler , Hitit tıbbı , göz , hemolakriya , kanama

Kaynakça

• 1. Trémouille M.-C. I testi ittiti di medicina. Res Antiquae 1 (RANT 1), 2004: 205-225.
• 2. Katırcıoğlu S. F. Hitit Tıp Metinlerinde Geçen Bazı Göz Hastalıkları Üzerine. Archivum Anatolicum, 2021; 15(2): 385-398.
• 3. Edel E. Ägyptische Ärzte und ägyptische Medizin am hethitischen Königshof, Neue Funde von Keilschriftbriefen Ramses’ II aus Boğazköy. Opladen; 1974.
• 4. Ünal A. Hitit Tıbbının Ana Hatları [Les traits essentiels de la médicine hittite]. Belleten 44, 1980: 475-495.
• 5. Murat L, Katırcıoğlu S.F. Hititlerde Tıp. Bilim ve Ütopya Aylık Bilim, Kültür ve Politika Dergisi, Sayı 170, Ağustos 2008: 52-59.
• 6. Burde C. Hethitische Medizinische Texte. Studien zu den Boğazköy-Texten 19, Wiesbaden; 1974.
• 7. Gerçek S, Perçin Gerçek P. Ortaköy-Şapinuva Kalıplarında Betimlenen Karışık Varlık Figürleri. Şapinuva'ya Adanmış Hayatlar: Aygül Süel ve Mustafa Süel Anı Kitabı (ed. Esma Reyhan, Leyla Murat Karakurt, Tülin Cengiz). Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara; 2024; 117-134.
• 8. Erginöz G.Ş. Hititlerde Anatomi ve Tıp. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları; 1999.
• 9. Katırcıoğlu S. F. Hititçe Çivi Yazılı Metinlerde Hastalıklar ve Tedavi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2003.
• 10. Bryce T. R. Letters of the Great Kings of the Ancient Near East. The Royal Correspondence of the Late Bronze Age. London-New York; 2003.
• 11. Friedrich J. Hethitisches Wörterbuch. (HW). Heidelberg; 1952.
• 12. Tischler J. Hethitisch-Deutsches Wörterverzeichnis. 1982.
• 13. Tischler J. Hethitisches Handwörterbuch mit dem Wortschatz der Nachbarsprachen. 2001.
• 14. Ünal, A. Hititçe Çok Dilli El Sözlüğü. Hamburg; 2007.
• 15. Alp S. Zu den Körperteilnamen im Hethitischen. Anatolia 2, 1957: 1-47.
• 16. Dardano P. Die hethitischen Tontafelkataloge aus Ḫattuša (CTH 276-282). Studien zu den Boğazköy-Texten 47, Wiesbaden;2006.
• 17. Laroche E. Catalogue des textes hittites. (CTH), Paris: 1971.
• 18. KUB: Keilschrifturkunden aus Boghazköi. Berlin: 1921, ff.
• 19. Viet H. Ho, Matthew W. W, James S. L, James C. F, Barrett G. H. Bloody tears of unknown cause: case series and review of the literatüre. Ophthalmic Plastic and Reconstructive Surgery Vol. 20, No. 6, 2004: 442–447.
• 20. Roy F. H. Ocular Differential Diagnosis. 4th ed. Philadelphia: Lea & Febiger; 1989.
• 21. Duke-Elder S. System of Ophthalmology. Volume VIII/8/Eight: Diseases of the Outer Eye. Part 1 Diseases of the Conjunctiva and the Associated Diseases of the Corneal Epithelium, 1965.
• 22. Cross R. A. case of supposed sanguineous lacrymation. Lancet, 1891: 21–22.
• 23. Jordan D. R., McCunn P. D. Spurious sanguineous lacrimation. Can J Ophthalmol. 1984; Dec 19: 315– 316.
• 24. Minchin R. L. H. Bloodstained tears. Lancet, 1935: 179.
• 25. Scott Z. R. Sanguineous lacrimation. AMA J Dis Child. 1927; 33: 907–909.
• 26. Oyenusi E. E., Ananti, C. H. Kaemolacria (bloody tears): A perplexing symptom: A report of two cases. Niger J Paed, 2015; 42 (1): 68-70.
• 27. Raigerus C. Sur les larmes de sang (On bloody tears). Collect Acad de Mem, Dijon. 1755;3: 303.
• 28. Hasner. Bloody lacrimation. Allg Wien Med Ztg. 1859; 4: 390.
• 29. Damalix A. Des larmes de sang (Bloody tears). Arch d’Oph. 1882; 2: 429.