Tıp ve Edebiyat: İki Eser İki Hastalık

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 3, 51 - 57, 01.12.2012

Sezer Erer

Öz

Edebiyat, resim ve müzik gibi hayatın, dolayısıyla da tıbbın içindedir. Bu nedenle tıbbın edebiyat, edebiyatın da tıp üzerinde etkileri vardır. Edebiyat, hayatın doğasında bulunan karşıtlıklarla birlikte, insanlara hayatı gösterir. Buna bağlı olarak, verilen eserlerde hayatın hastalıklar, hastalıkların da insanlar üzerindeki etkileri ve bu hastalıklarla başa çıkma yöntemleri hakkında çeşitli bilgilere rastlarız. Bir başka deyişle edebiyat, sosyal tıbbın ögesi gibi davranır, halkın hastalığa ve tıbba bakışını da yansıtır. Makalede, I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sırasında, memlekette verilen milli mücadele yıllarında yaşanan farklı hayatları anlatan iki eser ele alınmaktadır. Peyami Safa’nın 1923 yılında yayınlanan “Sözde Kızlar” eseri ve Salahaddin Enis’in 1924 yılında yayınlanan “Zaniyeler” eseri. Eserler, savaşlar sırasında ayakta ve hayatta kalmaya çalışan bir toplum ile yozlaşmaya başlayan bir toplum arasındaki farklılıkları göstermekte, bu yozlaşmanın arkasında bıraktığı iki hastalığın frengi ve bel soğukluğu) insanların hayatları üzerindeki etkilerini vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Tıp, Edebiyat, “Sözde Kızlar”, “Zaniyeler”

Medicine and Literature: Two Works and Two Diseases

Öz

Abstract Literature, like art and music, is in medicine, therefore in life. Thus medicine has effects on literature as literature has on medicine. Literature shows life with the oppositions in it. Accordingly, literature has effects of life on diseases and of diseases on people and the methods of coping with diseases. In other words, literature reflects the views of people on diseases and medicine as a factor of social medicine. In this paper, two literary works are discussed through national struggle during the World War I and War of Independence: “Sözde Kızlar” of Peyami Safa in 1923 and “Zaniyeler” of Salahaddin Enis in 1924. These works show the difference between a society that tries to survive and a society that degenerates. Also show the effects of this degeneration that left two diseases (syphilis and gonorrhea) behind and of these diseases on life.

Anahtar Kelimeler

Medicine, Literature, “Sözde Kızlar”, “Zaniyeler”

Kaynakça

• Narlı M. Roman Ne Anlatır-Cumhuriyet Dönemi 1920-2000. Türk Romanı Üzerine Tematik Bir Tasnif ve Değerlendirme. 2. Baskı. Ankara: Akçağ Basım Yayım; 2009. s.20.
• Sevinç C. Atatürk Dönemi (1923-1938) Türk Romanında Milli Mücadele. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2009; 4(1-2): 2011-2040.
• Balabanlılar M. Türk Romanında Kurtuluş Savaşı. Türkiye İş Bankası Yayınları; 2003
• Karakaş Ş, Kirişçioğlu F. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık; 1999, s. 84-85.
• Göze E. Peyami Safa. Ankara: TC Kültür Bakanlığı Yayınları; 1987, s. 7-18.
• Oktay A. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı 1923-1950. Ankara: TC Kültür Bakanlığı Yayınları; 1993, s. 1221-1230.
• Tekin M. Peyami Safa’nın Roman Sanatı ve Romanları Üzerine Bir Araştırma. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi; 1990, s. 2-11,152-65.
• Safa P. Sözde Kızlar. 23. Baskı, İstanbul: Ötüken Neşriyat; 2000.
• Çılgın AS. Edebiyata Yansıyan Kriz: Sözde Kızlar ve Zaniyeler Örneği. U.Ü. Fen-Edeb. Fak. Sosyal Bilimler Derg. 2003; 4(4):139-156.
• Enis S. Zaniyeler. 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları; 1989.
• Erdemir AD. Tıbbi Deontoloji ve Genel Tıp Tarihi. Bursa: Nobel Tıp Kitabevleri; 1996, s.85-90, 131-140.
• Özdemir B. Geçmişte, Günümüzde Syphilis (Frengi). U.Ü.Yüksek Lisans Tezi, Bursa 1987.
• Murat A: Klinik Dermatoloji ve Veneroloji. İstanbul: Mısırlı Matbaası; 1982, s. 259 265,296-301.
• Kılıçturgay K. Enfeksiyon Hastalıkları. İç Hastalıkları. Öbek A, Editör. İstanbul: Karar Matbaası; 1990, s. 143-4.
• Keser U. Cumhuriyetin İlk Yıllarında İstanbul’da Sağlık Faaliyetleri, Azınlıklara Ait Sağlık Kurumları ve İşletmeleri. Erdemir AD, Başağaoğlu İ, Öncel Ö, Erer S, editörler. Geçmişten Günümüze İstanbul’da Sağlık Kongre Bildiri Kitabı; 3-6 Kasım 2010; İstanbul. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 2010, s. 804-823.
• Özer İ. Mütareke ve İşgal Yıllarında Osmanlı Devletinde Görülen Sosyal Çöküntü ve Toplumsal Yaşam. OTAM, 2003; 14: 247-271.
• Keser U. İşgal ve Milli Mücadele Döneminde İstanbul’da Sağlık konusuna Kesitsel Bir Bakış. Erdemir AD, Başağaoğlu İ, Öncel Ö, Erer S, editörler. Geçmişten Günümüze İstanbul’da Sağlık Kongre Bildiri Kitabı; 3-6 Kasım 2010; İstanbul. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 2010, s.782-803.
• Hot İ. Ülkemizde Frengi Hastalığı ile Mücadele. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi. 2004; 12(1):36-43.
• Keser U. Milli Mücadele Döneminde Anadolu’da Sağlık Faaliyetleri. Erdemir AD, Öncel Ö, Küçükdağ Y, Okka B, Erer S, editörler. 1. Uluslar arası Türk Tıp Tarihi Kongresi – 10. Ulusal Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildiri Kitabı, II. Cilt. 20-24 Mayıs 2008 Konya. 2008, s. 1241-1268.
• Çetişli İ. Edebiyat Eğitiminde Edebî Metnin Yeri ve Anlamı. Milli Eğitim Dergisi. 2006; 34(169), http://dhgm.meb.gov. tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/169/ismail.pdf
• Ata G (Ataç). Tıp ve Edebiyat. Servet-i Fünun Dergisi. 3 Temmuz 1324 (16 Temmuz 1908); 228-230.
• Yavuz CI. Tıp ve Edebiyat. Tıp Dünyası. 15 Mart 2000; 59, http://www.ttb.org.tr/TD/TD59/5915.html.