Tıp Tarihi Açısından Uyku ve Uyku Araştırmaları

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 70 - 78, 01.04.2013

Banu Gökçay Berna Arda

Öz

Ortalama insan ömrünün 75 yıl olduğu düşünülürse, bu sürenin 25 yılının uykuda geçtiği söylenebilir ki, bu süre azımsanmayacak bir süredir. Dolayısıyla, insanın kendi ile ilgili düşünce üretmeye başladığı eski çağlardan bu yana uyku, keşfedilmek istenen bir süreç olmuştur. Neden uyuduğumuz, uykuda tam olarak neler olduğu, uyku ile uyanıklık arasındaki farkın ne olduğu sorularına verilen cevaplar genel olarak 17. yy’da Descartes ile metodik şüphenin ön plana geçmesine kadar, dini ve mistik inanışların etkisinde kalmıştır. Eski Mısır’da uyku ile ilgili hastalıklar ya da uyku bozuklukları ve rüya yorumları, Antik Yunan’da uyku ile sağlıklı olma durumu arasındaki ilişki, Eski Çin Uygarlığı’nda ying-yang teorisi ile uyku-uyanıklığın açıklanma çabası göze çarpmaktadır. Öte yandan, tüm bu farklı kültürler ile temel dini inanışlarda uyanıklık ile yaşam, uyku ile de ölüm arasında bir bağ kurulduğu görülmektedir. Uykunun ölüm ile özdeşleştirilmesi, çok uzun bir süre onun pasif bir süreç olarak algılanmasına sebep olmuştur. 17 yy.’dan sonra hızlanan ve 20 yy.’da REM uykusu ile uykunun siklik döngüsünün keşfine tanık olan uyku araştırmaları, uyku hakkındaki mistik düşüncelerin dayanaksızlığını ortaya koymuştur. Bu çalışmada, yazılı tarihi belgeler ışığında geçmişten günümüze, insanlığın uykuyu algılayışındaki değişimi kronolojik bir sıra takip ederek vermek ve gelinen nokta üzerinde yorum üretebilmek amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Uyku, Uyku tarihçesi, Uyku tıbbı, Kronobiyoloji

Sleep and Sleep Medicine in the Light of Medical History

Öz

Abstract Keeping in mind that avarage human life ends up in 75 years; 25 years of this life time period, which can not be underestimated, is being spend during asleep. For that reason, since man is being able to produce thoughts about himself, sleep was one of the subjects that has been wished to be discovered. The answers to the questions: “why are we sleeping?, what is exactly happening during sleep?, what makes sleep different from being awake?” were under the influence of mysticism and religious beliefs, till systematical doubt had came into forefront with Descartes, in 17th century. In Ancient Egypt sleep disorders and dream analysis, in ancient Greece the relationship between sleep and being in a healty state and in ancient China the effort of explaining sleep-wakefullness by ying-yang theory, those all of them stand out in relief. Moreover, all these different cultures and monotheistic religions correlate being wakefullnes with life and sleep with death. The correlation of sleep with death has caused perception of sleep as an inactive state, for a long time of period. The momentum of sleep research since 17th century and the discovery of REM sleep and basic sleep cycle enabled to be understood that mysticism about sleep has no basis. In this study, it is been aimed to point out the human perception of sleep in a chronological time line and to be able to comment on today’s sleep research situation, by the help of written historical records.

Anahtar Kelimeler

Sleep, history of sleep, sleep medicine, chronobiology

Kaynakça

• Hobson A . Sleep . 3rd edition. New York, NY: Holt, Henry and Company; 1989.
• On Sleep and Sleeplessness. [cited 2011 Nov 3]. Available from: http://classics.mit.edu/Aristotle/sleep.html
• Barbera J. Sleep and Dreaming in Greek and Roman Philosophy. Sleep Medicine 2008; 9:906-910.
• Alphorism. [cited 2011 Nov 3]. Available from: http://classics.mit.edu/Hippocrates/aphorisms.2.ii.html
• Huangdi Neijing. [cited 2011 Nov 5]. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Huangdi_Neijing
• Kuranda uyku. [cited 2011 Nov 5]. Available from: http://meal.ihya.org/kurandan-ayetler/kuranda-gecen-uyku-ile- ilgili-ayetler.html
• Introduction to RLS. [cited 2011 Nov 6]. Available from: http://www.medicine.ox.ac.uk/bandolier/booth/RLS/ RLSintro.html
• Richter HG, et al. The Circadian Timing System: Making Sense of day/night gene expression. Biol Res 2004; 37:11- 28.
• Monk TH, Welsh DK. The Role of Chronobiology on Sleep Disorders Medicine. Sleep Medicine 2003; 7:455-473.
• Dement WC. A Personel History of Sleep Disorders Medicine. Journal of Clinical Neurophysiology 1990; 7:17-47.
• Kirsh DB. There and Back Again: Current History of Sleep Medicine. CHEST 2011; 139: 939-946.
• Dement WC. History of Sleep Medicine. Neurologic Clinics 2005; 23: 945-965.
• Kötü Bir Rüya mı Yoksa Bir Kabus mu? Rüyalar ve Yaratıcılık, Uyku ve Rüyalar. [cited 2011 Oct 30]. Available from: http://www.biltek.tubitak.gov.tr/gelisim/psikoloji/ruyalar.htm
• Blake, H, Gerard RW. Brain Potentials During Sleep. Am J Physiol 1937; 119:692–703.
• History of Sleep Research. [cited 2011 Oct 29]. Available from: http://psych.fullerton.edu/mwhite/473pdf/473%20 Hist%20Sleep%20Research.pdf
• Kerkhofs M, Lavie P: Historical Note: Frédéric Bremer 1892–1982: A Pioneer In Sleep Research.Sleep Medicine Reviews 2000; 4:505-514.
• Uyku Fizyolojisi ve Hastalıkları. [cited 2011 Oct 29]. Available from: http://tr.scribd.com/doc/78335824/uyku- fizyolojisi-ve-hastal%C4%B1klar%C4%B1
• Sleep Research Time Line. [cited 2011 Nov 9]. Available from: http://www.discoversleep.org/Timeline.aspx
• Karadağ M, Ursavaş A. Dünyada ve Türkiye’de Uyku Çalışmaları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akciğer Arşivi 2007; 8:62-64.