BİTKİSEL ÜRÜNLERİN YANLIŞ KULLANIMI VE ZARARLARI

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 3, 1 - 5, 01.12.2014

Mehmet Barlas Uzun Gizem Aykaç Gülbin Özçelikay

Öz

Sentetik ilaçlar bulunup, tedavide etkin şekilde kullanıma girene kadar insanoğlu, hastalıkların tedavisinde çeşitli bitkilerden faydalanmış ve bu bitkilerin sadece yapraklarını, köklerini ya da çiçekleri gibi belirli bölümlerini kullanmaktan öte, çeşitli işlemler sonucu bitkilerden yağlar, reçineler, kuru tozlar gibi ürünler elde ederek bu ürünleri tedavide kullanmıştır. Gelişen sanayi ile sentetik ilaçların ucuz ve belirli standartlarda üretilmesi, bitkisel ürünlerin önemini azaltmıştır. Günümüzde sentetik ilaçlara olan güvenin azalması ve medyanın yönlendirmesi ile doğal olanın zararsız olduğuna inanan insanların da etkisiyle bitkisel ürünlerin önemi ve tedavide kullanımı tekrar ciddi şekilde artmıştır.Haklarında yeteri kadar klinik veri bulunmayan bitkisel ürünlerin tıbbi amaçlarla kullanımı beraberinde pek çok sakıncayı getirmektedir. Bu sakıncaların başlıcaları hamileler, çocuklar ve yaşlılar gibi risk gruplarında kullanım, bitki-ilaç etkileşimlerine yol açabilir. Ayrıca, piyasadaki bitkisel ürünlerin kalitesinin yetersizliği de büyük problemlerden birisidir. Bu çalışmada sık kullanılan bazı bitkisel ürünler hakkındaki sorunlar incelenmiş ve bu sorunlara bilimsel veriler ışığında çözümler üretmek adına bir bazı öneriler getiren bir derleme yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Bitkisel ürün, Bitkisel ürünlerin yanlış kullanımı, Mevzuat, Eğitim

IMPROPER USE AND HARMS OF HERBAL PRODUCTS

Öz

Abstract Human beings benefited from the wide variety of plants in treatments of diseases until synthetic drugs found and used efficiently in therapies. They not just used only leaves, roots or other certain parts of these of plants, they also obtained plant oils, resins, dry powder products from these plants as a result of various operations and used them in therapies. With developing industry synthetic drugs can produced cheaper with certain standards and as a result the importance of herbal products had reduced. Today, the importance and use of herbal products have increased again as a result of decreasing confidence to synthetic drugs and with the guidance of the media's effect of the people who believe that everything is harmless if they are natural. The use herbal products for medical purposes with not enough clinical data brings many problems. The use of herbal products in risk groups such as pregnant women, children and the elderly, herb-drug interactions and the lack of quality of herbal products on the market are the major problems. In this study, some problems about commonly used herbal products were examined and a review is made in order to produce some solutions to these problems in the light of scientific knowledge.

Anahtar Kelimeler

herbal product, improper use of herbal products, legislation, education

Kaynakça

• University of Maryland Medical Center [Internet]. Herbal Medicine. Son erişim: 03.01.2014. Erişim: http://umm. edu/health/medical/altmed/treatment/herbal-medicine.
• Mat A. Bitkiden İlaca Hepsinin Bir Öyküsü Var. PharmaVision Kültür Yayınları 2. İstanbul; 2010.
• Yeşilada E. Ottan Fitofarmasötiğe; Güncel Fitoterapi. Mised. Mayıs 2012; 27-28: 6-10.
• Aschwanden C. Herbs for health but how safe are they?. Bulletin of the World Health Organization. 2001; 79 (7): 691-2.
• World Health Organization [Internet]. Guidelines on Developing Consumer Information on Proper Use of Traditional, Complementary and Alternative Medicine. Son Erişim: 04.03.2013. Erişim: http://apps.who.int/ medicinedocs/pdf/s5525e/s5525e.pdf.
• Tilburt JC, Kaptchuk TJ. Herbal medicine research and global health: an ethical analysis, Bulletin of the World Health Organization. 2007; 86(8): 594-9.
• TC Resmi Gazete (2010) Geleneksel Bitkisel Tıbbi Ürünler Yönetmeliği. 6 Ekim 2010. Sayı: 27721. Başbakanlık Basımevi. Ankara.
• İstanbul Sağlık Müdürlüğü [Internet]. Aktarlar, Baharatçılar ve Benzeri Dükkanlar Hk. Son Erişim: 06.03.2013. Erişim: http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/ecz/mevzuat/mevzuatPdf/aktar.pdf
• TC Resmi Gazete (2010) Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanunu. 13 Haziran 2010. Sayı: 27610. Başbakanlık Basımevi. Ankara.
• Koçak ML. Bitkisel İlaçlar ve gıda takviyelerinde eczacının sorumluluğu. Dozaj Dergisi. 2013; 5: 30-1.
• Erdem S., Ata Eren P. Tedavi amacıyla kullanılan bitkiler ve bitkisel ürünlerin yan etkileri. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi. 2009; 66(3): 133-41.
• Ersöz T. Bitkisel tedaviye bilimsel bakış: doğrular ve yanlışlar. Çocuk Enfeksiyon Dergisi. 2011; 5(1): 217-22.
• Ernst E. Prevalance of use of complementary/alternative medicine: a systematic review. Bulletin of the World Health Organization. 2000; 78(2): 252-7.
• World Health Organization [Internet]. WHO monographs on selected medicinal plants Volume 1. Son Erişim: 03.2013. Erişim: http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js2200e/
• World Health Organization [Internet]. WHO monographs on selected medicinal plants Volume 4. Son Erişim: 03.2013 Erişim: http://apps.who.int/medicinedocs/en/m/abstract/Js16713e/
• World Health Organization [Internet]. WHO monographs on selected medicinal plants Volume 2. Son Erişim: 03.2013. Erişim: http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js4927e/
• World Health Organization [Internet]. WHO monographs on selected medicinal plants Volume 3. Son Erişim: 03.2013 Erişim: http://apps.who.int/medicinedocs/en/m/abstract/Js14213e/
• Kiefer D, Pantuso T. Panax Ginseng. American Family Physician. 2003; 68(8): 1539-42.