TÜRKİYE’DE ORTOPEDİK TRAVMATOLOJİNİN ÖNCÜSÜ: ORD. PROF. DR. BURHANEDDİN TOKER (1890-1951) VE KIRIK VE ÇIKIKLAR KİTABI

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 3, 67 - 72, 01.12.2014

A. Erdem Bagatur

Öz

Travma tarihi insanlık tarihi ile birlikte başlar, ancak iskelet sistemi yaralanmaları son yüzyılda ayrı bir bilim dalı olarak ele alınmaya başlanmıştır. Yirminci yüzyılın ilk yarısında Türkiye’de ortopedik travmalar hekimler tarafından değil, sakatlıkla sonuçlanacak şekilde kırık-çıkıkçı denilen kişilerce tedavi edilirken Dr. Burhaneddin Toker Türkiye’de bu gidişi değiştiren öncü hekim olmuştur. Almanya’da cerrahi ve röntgen uzmanlıkları yaptıktan sonra 1921’de İstanbul’a dönmüş ve Cerrahpaşa Hastanesi operatörlüğüne atanmış, Cerrahpaşa’yı bir travma merkezine dönüştürmüş, hariciye içinde ele alınan iskelet sistemi travmaları konusunda bir yandan çağdaş bir hizmet verirken diğer yandan da çok sayıda hekimin bu konuda yetişmesini sağlamıştır. Türkiye’de hariciyenin çok sayıda alt dala ayrılmasını sağlamış, çok sayıda bilimsel yayın yapmıştır. 1936-1949 arasında üç baskı yapan Kırık ve Çıkıklar isimli bir kitap yazmış ve bu kitap çok uzun yıllar Türk tıbbına hizmet etmiştir. Dr. Burhaneddin Toker yirminci yüzyılın ilk yarısının en önemli, en yenilikçi ve vizyoner Türk hekimlerinden birisidir

Anahtar Kelimeler

Travmatoloji, Tıp eğitimi, Tıp tarihi (XX. Yüzyıl)

Pioneer of Orthopedic Trauma in Turkey: Ord. Prof. Dr. Burhaneddin Toker (1890-1951) and His Book Fractures and Dislocations

Öz

Abstract History of trauma begins with history of humanity, but musculoskeletal trauma started to be considered as a distinct discipline only in the last hundred years. While in the first half of the twentieth century in Turkey orthopaedic trauma was not treated by physicians but bone-setters usually resulting with a disability, Dr. Burhaneddin Toker has been the pioneer physician changing this practice. He had returned to Istanbul in 1921 after specializing in surgery and roentgenology in Germany and was appointed to Cerrahpaşa Hospital as surgeon. He had transformed Cerrahpaşa to a trauma centre, trained many physicians in musculoskeletal trauma which was dealt with under surgery, while at the same time serving patients with musculoskeletal trauma with an up-to-date care. He had lead the sub-specializing of surgery into many branches in Turkey and published abundantly. He published a textbook, Fractures and Dislocation, which made three editions between 1936-1949 and this textbook served Turkish medicine many years. Dr. Burhaneddin Toker, an innovator and visionary, is one of the most significant Turkish physicians of the first half of the twentieth century.

Anahtar Kelimeler

Burhaneddin Toker, orthopaedic traumatology, medical education, history of medicine (20th century)

Kaynakça

• Manizade D. 65 Yıllık Cerrahpaşa Hastanesi: 39 Yılda Duyduklarım ve Gördüklerim. İstanbul: İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fak Yay; 1976.
• Toker B. Kırık ve Çıkıklar. Üçüncü Bası. İstanbul: Hak Kitapevi; 1949.
• Toker B. Kırık ve Çıkıklar. İkinci Bası. İstanbul: Mazlum Kitapevi; 1943.
• Göksoy E. Ord. Prof. Dr. A. Burhaneddin Toker. Ölümünün 50. yılında yaşamı ve eserleri. Yeni Tıp Tarihi Arastırmaları. ;7:387-431. Batırel HF, Yüksel M. Rudolf Nissen’s years in Bosphorus and the pioneers of thoracic surgery in Turkey. Ann Thorac Surg. 2000;69:651-4.
• Toker B. İskelet Hastalıkları I: Kırık ve Çıkıklar. İstanbul: Kader Basımevi; 1936.
• Toker B. Bandaj Bilgisi ve Tekniği. İstanbul: Riza Koşkun Matbaası; 1942.
• Bagatur AE, Toprak H. Orhan Abdi (Kurtaran) (1877-1948) and chapters related to orthopedic surgery in Ameliyât-ı
• Cerrâhiye [Operative Surgery] in its centennial. Acta Orthop Traumatol Turc. 2014;48:109-16.
• Unat EK. İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesinin kuruluşundan Cerrahpaşa Tıp Fakültesinin kuruluşuna. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dergisi. 1973;4:326-37.
• Taşdemirci E. Atatürk’ün önderliğinde 1933 üniversite reformu. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1994;5:135-53.
• Yeni üniversitenin kadrosu. Mülga Darülfünunun 151 hocasından yalnız 59u üniversiteye alındı. Cumhuriyet. 1 Ağustos 1933.
• (Yazarı yok). Burhanettin Toker. J Int Coll Surg. 1951;16:812.
• (Yazarı yok). In memoriam: Ord. Prof. Burhaneddin Toker (1890-1951). İstanbul Tıp Fak Mecmuası. 1951;14:496-501.
• Toker B. Contribution to bone surgery. J Int Coll Surg. 1949;12:675-9.
• Bagatur AE. Kirschner teli. Acta Orthop Traumatol Turc 2012;46: Ortopedi forumu I-IV.