Hitit Uygarlığında Bitkilerin Yeri

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 3, 117 - 120, 01.12.2016

Selen Yeğenoğlu Bilge Sözen Şahne Elif Ulutaş

Öz

Anadolu, bulunduğu coğrafi konumu nedeni ile, tarih boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yaparak, zengin bir kültür mirasına sahip olmuştur. Hitit Uygarlığı da bu mirasın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Yerleştikleri coğrafyadan ötürü, başta buğday olmak üzere, pek çok bitkiden faydalanan Hititler’in, gerek kültürleri gereği gerekse sağaltıcı özelliklerinden dolayı, çeşitli bitkilerden faydalandıkları bilinmektedir.Çeşitli bilimsel eserlerin yanı sıra tarihi belgelerde de Hititler’de kullanılan bitkilerle ilgili bilgilere rastlamak mümkün olmaktadır. Bu belgelerin başında ise Homeros’un “İlyada”sı yer almaktadır. Hitit Uygarlığı hakkında bilgi veren metinlerde bitkilerin gerek bazı kutlamalarda, gerek dini törenlerde gerekse sağlık alanında kullanıldığı bilgisi yer almaktadır. Ayrıca, çeşitli fal metinlerinin de aralarında bulunduğu o döneme ait kalıntılarda sarımsak (Allium sativum), şeytanteresi (Ferula communis), tekesakalı (Scorzonera eriophora) gibi bitkilerden faydalanıldığı görülmektedir.Bu çalışma kapsamında, Hititler Uygarlığı’nda bitkilere verilen önem üzerinde durularak, o dönemde sağaltıcı olarak kullanılan çeşitli bitkilerden örnekler sunulacaktır

Anahtar Kelimeler

Bitkiler, tıbbın eski tarihi, Hitit Uygarlığı

Plants in the Hittite Empire

Öz

Abstract Anatolia has a rich cultural heritage by hosting to many civilizations throughout history because of its geographical location. Hittite civilization is also an important part of this heritage. Hittites, who benefited from many plants, notably wheat because of the geography they settled in, are known to utilize a variety of plants due to their therapeutic properties and their culture. To find relevant information about plants used in Hittites is possible in historical documents as well as various from scientific works. At the top of this documents Homer' s "Iliad" is placed. The information that plants are used in some celebrations, religious ceremonies and the field of health is placed in texts providing information about the Hittites Civilization. In addition, plants such as garlic (Allium sativum), devil’s dung (Ferula communis), goat's beard (Scorzonera eriophora) is seen benefiting from in ruins including the various fortune texts belonging to that period. In this study, the importance given to plants in the Hittites civilization will be mentioned. Furthermore, samples from a variety of plants used, as remedies in that period will be presented.

Anahtar Kelimeler

Plants, ancient history of medicine, Hittites Civilization

Kaynakça

• Aydın E. Dünya ve Türk Tıp Tarihi. Ankara: Güneş Kitapevi; 2006
• Sarı N, Altıntaş A, Başağaoğlu İ, Özaydın Z, Doğan H, Ülman YI, Dinç G, Hot İ. Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Ders Kitabı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları; 2007. Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Eczacılık İşletmeciliği AD
• Şahinbaş Erginöz Ş [Internet]. Hititlerde Anatomi ve Tıp. [cited 02.05.2015]. Available from: http://www.bilimtarihi. org/e-metinler002.htm
• Fişenk MF [Internet]. Hititlerde Tıp Bilimi. [cited 02.05.2015]. Available from: http://symboles.blogcu.com/hititlerde- tip-bilimi/19779764
• Altunay E [Internet]. Hititler. [cited 02.05.2015]. Available from: http://www.hermetics.org/Hititler.html
• Ünver S, Hititlerde Tıp. Denge 2005;4:14-17 (Ünver’in 1943 basımı Tıp Tarihi kitabından yapılan derleme).
• Ünver S. Tıp Tarihi. İstanbul: Matbaai Ebüziyya; 1938.
• Ceran B. Antik Mısır ve Eski Anadolu Uygarlıklarında Tıp. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi; Çığ Mİ. Hititler ve Hattuşa, İstanbul: Kaynak Yayınları; 2013.
• Şehsuvaroğlu B. Eczacılık Tarihi Dersleri. İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası; 1970.
• Torlak H. Anadolu’nun Derde Derman Endemik Bitkileri. Bilim ve Gelecek 2009;62.
• Aytaç Z, Torlak H, Vural M. Türkiye’nin Endemik Bitkileri. Ankara: TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları; 2010.
• Türkiye Bitkileri Veri Servisi. [Internet] [cited: 30.12.2015]. Available from: http://www.tubives.com/index php?sayfa=hizli_ara
• Ertem H. Boğazköy Metinlerine göre Hititler Devri Anadolu’sunun Florası. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları; 1987.
• Torlak H. Eskişehir’in Endemik Bitkileri. Yolculuk 2009;58:100-103.
• Torlak H. Anadolu ve Türk Kültüründe Ardıç Ağacı. Yolculuk 2009;63:94-97.