Yanya Cephesinde Hekim Yardımı: Dr Süleyman Numan ve Balkan Felaketinde Sağlıkçı Desteği

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 82 - 90, 01.01.2018

Kadircan H Keskinbora Fahriye Kamer-aras Sevtap Yıldırır

Öz

Balkan Harbi, Türkiye Tarihi açısından bir dönüm noktasıdır. Milli Mücadele 1912’de başlamış ve ulusal kimlik Balkan Harbiyle
gündeme gelmiştir. Bu savaşta Balkanlarda büyük miktarda toprak yitirilmiştir. Osmanlı’nın Avrupa’daki kimliğinin silinmesiyle
beraber getirdiği sonuçlardan diğer biri de dikkatlerin Anadolu’ya dönmesi, Türk Milliyetçiliği’nin ön plana çıkmasına sebep
olmuştur.
Aralıklı olarak devam eden sert ve kanlı çatışmalardan oluşan Balkan savaşları Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve en son
Karadağ’ın katılmasıyla 8 Ekim 1912 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’na savaş ilanıyla başladı, 30 Eylül 1913’te İstanbul
anlaşmasıyla sona erdi. Osmanlı Ordusu Sırbistan-Bulgaristan sınırı, Karadağ cephesi ve Epir (Yanya)-Teselya cephesinde çarpışacak
üç kolordudan oluşuyordu. Trablusgarp Savaşından yeni çıkan Osmanlı Ordusu mali ve askeri bakımdan büyük sıkıntı içinde olup,
ordunun stokları yetersiz, silah ve malzeme eksikliği had safhadaydı. Yanya cephesi, üç kuşatma (Edirne-İşkodra-Yanya) içinde,
kuşatılan Osmanlı şehirleri içerisinde ilk düşeniydi. Yunan ordusu, Yanya’da güçlü Osmanlı direnişiyle karşılaşmasına rağmen gaip
gelmeyi başardı. Osmanlı Cephesinde malzeme ve silah eksikliğinin yanında yeterli beslenmenin olmaması nedeniyle her gün
açlıktan yüzlerce asker ölüyor, hastalıklar ve hastalar günden güne artıyordu. Harp sırasında birçok yaralı ve hastanın tedavisi için
organize edilen sağlık hizmetlerinin başına Bağımsız Kolordu Başhekimi Süleyman Numan Bey tayin edilmişti.
Dr.Süleyman Numan, 1890 yılında Askeri Tıbbiye’den mezun oldu. 1894 yılında Almanya’ya giderek 6 yıl Berlin 1. Dahiliye kliniğinde
V.Leyden’in yanında asistan olarak görev aldı. 1900 yılında İstanbul’a geri dönerek Gülhane Askeri Hastanesi Dahiliye kliniğinde
görevine devam etti. Araştırıcı ruhluydu, öğrencilerinin iyi eğitim almaları için sürekli hasta yanında sorular sorarak onları
düşünmeye ve araştırmaya sevk ederdi. İyi bir Tıp Tarihi bilgisine de sahip olan Dr. Süleyman Numan’ın kendisine göre ince buluşları
ve hükümleri vardı. Onun için hastalık değil hasta önemliydi.
Yanya kalesinde görev alan hekimlerin her birinden azami şekilde yararlanmaya özen gösteren Dr. Süleyman Numan, askerler
arasında görülen bulaşıcı hastalıklara karşı tedbiri göz önünde bulundurarak şüpheli gördüğü olguların incelenmesi için güvenilir
laboratuvarlardan yararlandı. Yanya kalesinde, şehirde ve cephede sağlık işlerini sonuna kadar büyük ciddiyetle devam ettirdi. Savaş
başlangıcından sonuna kadar şehirde hastaların kalabileceği 25’den fazla çeşitli özellikte ve büyüklükte evler açtı, hasta yatağı sayısı
6.697’ye ulaştırdı. Osmanlının yenilgisiyle sonuçlanan savaşın sonunda yaralı ve hastaların tedavisini tamamladı, ağır olanların
tahliyesini sağladı ve İstanbul’daki görevine döndü.

Anahtar Kelimeler

Balkan Savaşları, Yanya Cephesi, Süleyman Numan

Physician’s Help in Yanya (Ioannina) Corps: Dr Süleyman Numan and Support in Balkan Wars

Öz

Abstract Balkan War is a turning point in the history of Turkey. The National Struggle started in 1912 and national identity came up with the Balkan War. With this war, large amount of land were lost in the Balkans. Another result of losing Ottoman Empire’s identity in Europe was drawing attention to Anatolia which stood out Turkish Nationalism feelings. Bulgaria, Greece Serbia and lastly Montenegro joined the ongoing bloody Balkan wars which began with Ottoman Empire’s declaration of war in October 8th 1912 and ended with Istanbul Treaty in September 30rd 1913. Ottoman Army had three corps to fight in the fronts of Serbia-Bulgaria border, Montenegro and Epirus (Ioannina)-Thessaly. The war in Tripoli was just finished. So, Ottoman Army was having financial and military problems; the stocks of military were insufficient, shortage for weapons and materials was too big. The number of army troops to the West and the East were under the schedule. There Ottoman cities (Edirne-Shkoder-Yanya) were occupied and Yanya was the first one to be lost. Despite the strong resistance of Ottoman Army at Yanya, Greek Army managed to get the victory. Along with weapon and material deficiency, every day hundreds of soldiers died from starvation due to lack of adequate nutrition and diseases increased. Army Corps Head Doctor Süleyman Numan is assigned to organize health care services which many wounded and patients been treated during the war. Dr. Süleyman Numan graduated from Medical Military in 1890. In 1894 he went to Germany and during 6 years worked at Berlin 1.Internal Medicine Clinic as an assistant to V. Leyden. Dr. Süleyman Numan returned to Istanbul and started working at Gulhane Military Hospital’s Internal Medicine Clinic. He had the spirit of an investigator and to give the best education for his students, he always urged them to explore by asking questions in front of patients. Dr. Süleyman Numan also had a good knowledge of Medical History and he had his own inventions and original thoughts. Dr. Süleyman Numan was careful to exploit to the maximum from each of the physicians at Yanya Castle. Considering the infectious diseases among soldiers, he examined suspicious cases in reliable laboratories. Until the end of war, health affairs in the Castle, city and in the corp managed carefully by Dr. Süleyman Numan. From beginning to end of the war, more than 25 houses were opened in the city to accommodate patients and the number of patient beds reached 6,697. At the end of war Süleyman Numan completed his tasks and treatments and returned to Istanbul.

Anahtar Kelimeler

Balkan Wars, Yanya (Ioannina) Corp, Süleyman Numan.

Kaynakça

• Erişim: (http://www.lozanmubadilleri.com/haberdetay.asp?ID=2287). Erişim Tarihi: 11.01.2016.
• Kutlu S. Milliyetçilik ve Emperyalizm Yüzyılında Balkanlar ve Osmanlı Devleti. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2007: 372.
• Sağlam T. Süleyman Numan. İstanbul 1935.
• Keskinbora HK, Yıldırır S, Kamer-Aras F. 1919 Sultanahmet Mitinglerinde Hekimlerin Katkıları. Editör A Demirhan Erdemir ve ark. Geçmişten Günümüze İstanbul’da Sağlık Kongresi Bildiri Kitabı. Nobel Yayın Dağıtım, İstanbul 2010: 477-485.
• Özata M. Atatürk ve Tıbbiyeliler. Umay Yayınları, İzmir 2007: 185.
• Özbay K. Türk Asker Hekimliği Tarihi ve Asker Hastaneleri (Cilt 1). İstanbul 1976.
• Kuznetsov O. XX. Yüzyılda Avrupa’nın hangi halkına ilk soykırım yapılmıştır. İrs Tarih 2015, 4 (16): 30-37.