“MARMARAY-METRO ARKEOLOJİK KAZILARI” NDAN ÇIKARILAN BİZANS İSTANBUL’U PERİYODUNA AİT FARKLI TÜRDEKİ HAYVAN KEMİKLERİNDE SAPTANABİLEN DEFORMASYONLAR İLE OLASI ÖLÜM NEDENLERİNİN VETERİNER HEKİMLİĞİ TARİHİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2014, IV. National Symposium of The History of Veterinary Medicine and Professional Ethics 21-23 May 2014, 11 - 12, 21.05.2014

Vedat Onar Altan Armutak Hasan Alpak Gülsün Pazvant

Öz

Metro raylı sistem ile Marmaray tüp geçitinin Avrupa yakasındaki en önemli aktarma merkezi olan Yenikapı istasyonunda çok sayıda antik gemi enkazları, amforalar ve hayvan iskelet kalıntılarına rastlanması sonucu 2004 yılında arkeolojik kazı çalışmalarına başlanmıştır. İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü Başkanlığı’nca yürütülen kazı çalışmaları sonucunda elde edilen buluntular, Osmanlı döneminde “Langa Bostanları” olarak bilinen bu bölgenin, antik Theodosius limanı olduğunu doğrulamıştır. 2004 yılında başlayan ve 58,000 m2’lik bir alana yayılan kazı çalışmalarında, çok sayıda arkeolojik materyal yanında alanının tümüne dağılmış olarak özellikle at iskeletleri başta olmak üzere çok sayıda hayvan kemikleri elde edilmiştir. Kazı alanı Metro ve Marmaray olarak iki farklı proje olmasına rağmen, çalışmalar aynı bölge içerisinde sınır göstermeksizin yürütülmüş ve elde edilen buluntuların hepsi bir bütün olarak değerlendirilmiştir. Hayvan iskelet kalıntılarının, alanın arkeolojik tarihlendirmesi ile ilişkisi ortaya konulmuştur. Bu kazı alanından elde edilen hayvan kemiklerinin radyokarbon (14C) tarihlendirmesi yapılmış, Erken Bizans’tan Geç Bizans’a kadar değişen zaman diliminden geldiği tespit edilmiştir. Kazı çalışmalarında en fazla olarak (% 32,64) atlara (Equus caballus L.) ait kemikler ortaya çıkarılmış olup, bunu tüketim hayvanı olan sığır, koyun ve domuzlar izlemiştir. Yaklaşık 34 tür hayvana ait kemikler üzerindeki patolojiler, kasaplık izler, modifikasyonlar ayrıntılı olarak ortaya konulmuş, elde edilen tüm veriler ışığında hem kazı alanının hem de buradaki hayvan kemiklerinin değerlendirilmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marmaray-Metro, İstanbul arkeolojik kazıları, Theodosius Limanı, Hayvan kemik deformasyonları, Bizans İstanbulu

“MARMARAY-METRO ARCHAEOLOGICAL EXCAVATIONS” REMOVED FROM THE PERIOD OF THE BYZANTINE ISTANBUL, WHICH CAN BE DETECTED IN DIFFERENT TYPES OF ANIMAL BONE DEFORMATION AND POSSIBLE CAUSES OF DEATH IN THE HISTORY OF VETERINARY MEDICINE EVALUATION

Öz

Archeological excavations have been initiated in 2004 with the reveal of many shipwrecks, amphorae and skeletal remains belonging to animals at the site of Yenikapı, the most important hub station for Metro and Marmaray projects in Europe side. Finds from the excavations conducted by “General Directorate of Cultural Heritage and Museums of Istanbul Archaeological Museums” verify that this site known as Langa Bostanları in the Ottoman period was actually the ancient harbor of Theodosius. In excavations initiated in 2004 and spread over an area of 58,000 m, archeological materials and animal skeletal remaining mostly of horse origin were found side by side. Although Metro and Marmaray excavations were two different projects, studies have been carried out integrated within the same area and findings have been treated as a whole. Skeletal remains belonging to animals were used to determine the correlation with the archaeological dating of the site. C14 dating of various animal skeletal unearthed were conducted and the results of the analyses indicated various dates ranging from the early through the Late Byzantine period. In the excavations, the horse (Equus caballus L.) skeletons were the first with 32,64 % and this percentage was followed by cattle, sheep and pigs which were used for consumption. The pathologies, signs of butchery and modifications of approximately 34 different species of animals were defined and approximately 34 different species of animals were defined in details by means of pathologies, signs of butchery and modifications. Evaluations of the excavation site and animal skeletons have been performed with the help of the entire findings.

Anahtar Kelimeler

Marmaray-Metro, İstanbul archaeological excavations, Theodosius Harbour, animal bone deformations, Byzantine İstanbul