The Creation of Educational Materials Based on the Inventory of the History Health Collection of İzmir's First Turkish Hospital

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 588 - 600, 30.05.2025

Seçil Özçiftçi , Doğa Savaşan , Fadime Nur Çelik , Şevval Özkale , Mustafa Agah Tekindal , Çağatay Üstün

https://doi.org/10.31020/mutftd.1608493

Öz

Aim: This study aims to classify the materials in the medical history collection located in the training and research hospital affiliated with a state university’s faculty of medicine in İzmir, and to develop an educational material related to the hospital’s history.
Methods: Between February and August 2024, the medical history collection at IKCU Atatürk Training and Research Hospital was classified, and the data were organized into an Excel sheet. With support from the Department of Media and Communication, the materials were photographed and digitized. An educational resource was then created for use in the History of Medicine course within the “Health of Humans and Society” module in the first-year medical curriculum.
Results: To introduce IKCU medical students to the history of Atatürk Training and Research Hospital, researchers prepared a PowerPoint presentation and a Kahoot quiz featuring selected medical instruments from the collection. These materials were delivered through an interactive 40-minute session with first-year students.
Conclusion: The historical background of IKCU Atatürk Training and Research Hospital traces back to the İzmir Gureba-i Müslimin Hospital. Medical instruments, devices, memorabilia, photographs, and busts used from the hospital’s original location in Konak in the 19th century to its present-day site have been examined. It was determined that the majority of the items in the collection were acquired through donations.

Anahtar Kelimeler

History of medicine , Izmir , Archive review , Educational material , Collection archive

Proje Numarası

1919B012311313

İzmir’in İlk Türk Hastanesine Ait Sağlık Tarihi Koleksiyon Arşivi Envanterinin Çıkartılarak Konuyla İlgili Eğitim Materyali Oluşturulması

Öz

Amaç: Bu araştırma İzmir’de bir devlet üniversitesinin tıp fakültesine bağlı eğitim ve araştırma hastanesinde bulunan sağlık tarihi koleksiyonundaki materyallerin tasniflenmesini ve hastanenin tarihçesiyle ilgili bir eğitim materyali oluşturulmasını amaçlamaktadır.
Yöntem: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Atatürk Eğitim Araştırma Hastanesi’nde yer alan sağlık tarihi koleksiyon odası envanterine yönelik tasnif çalışması 2024 yılı Şubat ve Ağustos ayları arasında gerçekleştirilmiştir. Tasniften elde edilen bilgiler kullanılarak bir Excel tablosu oluşturulmuştur. Aynı üniversitenin Medya ve İletişim Bölümü’nün desteği doğrultusunda fotoğraf çekimiyle arşivdeki materyallerin görüntüleri dijital ortama aktarılmıştır. İKÇÜ Tıp Fakültesi Dönem I ders programı içerisinde yer alan İnsan ve Toplum Sağlığı Koordinatörlüğü kapsamındaki Tıp Tarihi dersinde kullanılmak üzere bir eğitim materyali oluşturulmuştur.
Bulgular: Araştırmacılar tarafından İKÇÜ Tıp Fakültesi öğrencilerinin Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin tarihçesine yönelik bilgi sahibi olması amacıyla bir PowerPoint sunumu ve materyallerin fotoğraflarından seçilen tıbbi alet ve cihazların isimlerinin sorulduğu Kahoot uygulaması oluşturulmuştur. Bu eğitim materyalleri, araştırmacılar tarafından yaklaşık 40 dakika süren bir sunum doğrultusunda Dönem 1 öğrencileriyle interaktif şekilde gerçekleştirilmiştir.
Sonuç: İKÇÜ Atatürk Eğitim Araştırma Hastanesinin tarihsel geçmişi İzmir Gureba-i Müslimin hastanesine dayanmaktadır. 19. yüzyıldan itibaren hastanenin kurulduğu Konak’taki yerleşkeden, günümüzdeki yerine taşınana kadarki süreçte kullanılmış tıbbi alet ve cihaz, hatıra eşyalar ve fotoğraflar, büstler incelenmiş olup envanterdeki materyallerin çoğunlukla bağış yoluyla burada bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tıp tarihi , İzmir , Arşiv inceleme , Eğitim materyali , Koleksiyon arşivi

Etik Beyan

Bu çalışma etik kurul onay belgesi gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012311313

Teşekkür

Araştırma sırasında görsel materyallerin oluşmasında teknik açıdan katkı sağlayan İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Medya İletişim Bölümü Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Halit Kartal’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• 1.Ocak, B. Osmanlı Dönemi’nde Faaliyetlerini Sürdüren İzmir’deki Gayrimüslim Hastaneleri. Belgi Dergisi. 2019; 2: 1607-24.
• 2.Ocak, B. 165 Yıllık Çınar İzmir Gureba-i Müslimin Hastanesi. KNK Kent Konak Dergisi, 2016; 29: 16-21.
• 3.Altun, DA. Cumhuriyet Öncesi Dönemde İzmir Hastanelerinin Mekânsal Gelişimi. Tarih İncelemeleri Dergisi, 2014; 29 (2): 405-443.
• 4.Beyru, R. 19. Yüzyılda İzmir’de Sağlık Sorunları ve Yaşam, 1. Baskı, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, 2005: 69-279.
• 5.Ocak, B., Kocabaş, Ö.Y.: İzmir Gureba-i Müslim Hastanesi’nden İzmir Devlet Hastanesi’ne ‘Bir Hastane Öyküsü’, 2. Baskı, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, 2014: 107-250.
• 6.İzmir Gureba-i Müslimin Hastanesi. https://kulturenvanteri.com/yer/gureba-i-muslimin-hastanesi/#17.1/38.415165/27.129204 (Erişim tarihi: 22.03.2025)
• 7.Ünsal, B. Sevgili Hocamız Naci Çalış’ın Ardından. Güncel Gastroenteroloji Dergisi, 2012; 16 (4): 233.
• 8.Şerif, C. Merhum Şeyhül-etibba Operatör Mustafa Enver Beyin Hatıraları, Bilgi Matbaası, İzmir, 1933.
• 9.Rıfat, H. Doktor Mustafa Enver, Poliklinik Dergisi, Cilt 3, Sayı 9/33, 1936; 276-278.
• 10.Aladağ, H. Dr. Mustafa Enver Bey (Ölümünün 33. Senesi), İzmir Devlet Hastanesi Mecmuası, 3. Cilt, 1965; 211-224.
• 11.Dursun, MK. İzmir Hatıraları (Hazırlayan: Ünal Şenel), Akademi Kitapevi, İzmir 1994; 8-9.
• 12.Akçiçek E. İzmir’in İlk Türk Hekimi Şeyhületibba Dr. Mustafa Enver Bey, Eren’ce Üçlemesi 2. Tıp Tarihi Yazıları, İstanbul 2002.
• 13.Üstün, Ç. Akçiçek, E. Akçiçek, F. Hekim, Tabip, Doktor “Onlardan Anılar”. (ed. Çağatay Üstün). 2. Baskı. Ege Üniversitesi Basımevi. 2014, İzmir.
• 14.Berber, E. Yunanca Rehberlere Göre Meşrutiyette İzmir, 1. Baskı, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, 2008: 120.
• 15. Hizmet Gazetesi, 31 Ağustos 1889.
• 16. Hizmet gazetesi, 11 Ocak 1890.
• 17. Aydın (vilayeti) salnamesi, 1307 (1889), s.383.
• 18. Ergenç, Ö. Salnamelerle İzmir. ‘1885-1985 Türkiye Ekonomisinin 100 yılı ve İzmir; İzmir Ticaret Odası Sempozyumu, 21-23 Kasım 1885, Atatürk Kültür Merkezi, İzmir.
• 19. Mustafa Enver B. Öldü. Yeni Asır, 1932; Temmuz 22.
• 20.Doktor Mustafa Enver Bey İçin İkinci Kordonda Bir Heykel Yapılacak. Yeni Asır, 1932; Temmuz 31.
• 21.Gürel, A. İzmir’in İlk Doktoru Dr. Mustafa Enver. KNK Kent Konak Dergisi, 2018; 35: 60-61.
• 22.Heykelin Açılma Töreni Parlak Oldu. Yeni Asır, 1936; Mayıs 5.
• 23. Ratip Aşir Acudoğu Kimdir? https://okuryazarim.com/ratip-asir-acudogu-kimdir/#google_vignette (Erişim tarihi: 22.03.2025)
• 24.Doktor Mustafa Enver Bey Büstü https://kulturenvanteri.com/yer/doktor-mustafa-enver-bey-bustu/#17.1/38.43301/27.139065 (Erişim tarihi: 22.03.2025)
• 25.Dr. Mustafa Enver Bey Caddesi ve Gül Sokak’ın adı değiştirilmiyor, değiştirilmeyecek. https://www.izmir.bel.tr/tr/Haberler/dr-mustafa-enver-bey-caddesi-ve-gul-sokak-in-adi-degistirilmiyor-degistirilmeyecek-/46872/156 (Erişim tarihi: 30.12.2024).
• 26. Yaşar Aksoy (1981): Dr. Mustafa Enver Bey Kaç Ameliyat Yaptı? (Afet İnan’dan dinlediği anı). 5 Şubat 1979 Ankara. Atatürk ve İzmir, 100. Doğum Yılına Armağan, İzmir Gazeteciler Cemiyeti Yayını, İzmir, s.255-257.
• 27.Karayaman, M. 20. Yüzyılın İlk Yarısında İzmir’de Sağlık, 1. Baskı, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, 2008: 86-88.
• 28.Erciyas, S. Memleket Hastanesi Müze Olmayı Bekliyor. KNK Kent Konak Dergisi, 2016; 29: 22-25.
• 29.Akçiçek E. Kınlı O. İzmir’in Sağlık Tarihi Kongresi 1-3 Aralık 2005 Bildiriler. 1. Baskı. Uşşak Tif Matbaacılık, 2009, İzmir.
• 30.Tonbul Z. Forta Ö. Tarihi Hastaneler Gurebâ Hastaneleri’nden Memleket Hastaneleri’ne İlk Sivil Hastaneler. Novartis Kültür Yayınları No. 20. 2009, İstanbul.
• 31. Kahoot! https://kahoot.com/ (Erişim tarihi: 24.03.2025)
• 32.Wang, A. I., & Tahir, R., The effect of using Kahoot! for learning–A literature review. Computers & Education, 2020; 149: 103818.