Mamografi İncelemelerinde Tipik Doz Seviyelerinin Belirlenmesi: Türkiye'den Bir Vaka Çalışması

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 3, 1021 - 1029, 30.09.2025

Nihat Barış Sebik , Gamze Yorgancıoğlu Tarcan

Öz

Giriş: Mamografi erken meme kanseri tespiti için önemlidir, ancak hasta güvenliğini sağlamak için radyasyon maruziyetinin etkili bir şekilde yönetilmesi gerekir. Doğru ortalama glandüler doz (AGD) hesaplaması doz optimizasyonu için kritik öneme sahiptir.
Amaç: Bu çalışmada, Türkiye'deki mamografi tetkiklerinde DANCE ve 2ABD yöntemleri kullanılarak tipik doz seviyelerinin değerlendirilmesi ve bu değerlerin uluslararası referans standartları ile karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Yöntemler: Bu çalışmada Türkiye'de mamografi tetkiklerinde tipik doz seviyeleri DANCE ve 2ABD yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiş ve uluslararası referans değerleriyle karşılaştırılmıştır. Toplum sağlığı merkezinde toplam 287 hastaya (40-64 yaş) mamografi tetkiki yapılmıştır. AGD değerleri DANCE ve 2ABD yöntemleri kullanılarak kraniokaudal (CC) ve mediolateral-oblik (MLO) projeksiyonları için hesaplanmıştır.
Bulgular: Sonuçlar, hesaplanan tüm AGD değerlerinin, Avrupa Komisyonu'nun maksimum kabul edilebilir doz (2,5 mGy) ve arzu edilen doz (2,0 mGy) seviyelerinin altında kaldığını göstermiştir. MLO projeksiyonları, CC projeksiyonlarına göre daha yüksek AGD değerleri göstermiş olup AGD doz değerlerinin memenin sıkıştırılma kalınlığı ile arttığı tespit edilmiştir. Sonuç: Bulgular incelenen tesisin doz optimizasyonuna ihtiyaç duymadığını ve doz seviyelerinin uluslararası standartlar dahilinde kaldığını göstermektedir. Bu sonuçlar ulusal tanı referans seviyelerinin (DRL'ler) belirlenmesine yönelik daha fazla araştırmaya katkıda bulunacaktır. Bu çalışma, 40-64 yaş arası kadınlarda mamografi sırasında AGD’nin Avrupa standartlarına göre belirlenen 2,5 mGy sınırının altında kaldığını, doku kalınlığı ve görüntüleme açısı nedeniyle MLO projeksiyonlarında daha yüksek dozların gözlemlendiği tespit edilmiştir. Bulgular, 2ABD ve DANCE yöntemlerinin tutarlılığını desteklemekte ve Türkiye'de DRL'ler belirlemek için daha geniş araştırmalar yapma potansiyelini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mamografi , Ortalama Glandüler Doz , Radyasyon Dozu Optimizasyonu , Dijital Mamografi , Hasta Güvenliği , Tipik Doz

Determination of Typical Dose Levels in Mammography Examinations: A Case Study from Türkiye

Öz

Introduction: Mammography is essential for early breast cancer detection, but radiation exposure must be managed effectively to ensure patient safety. Accurate average glandular dose (AGD) calculation is critical for dose optimization.
Objective: This study aims to evaluate the typical dose levels in mammography examinations in Türkiye using the DANCE and 2ABD methods and compare these values with international reference standards.
Methods: This study evaluates typical dose levels in mammography examinations in Türkiye using the DANCE and 2ABD methods and compares them with international reference values. A total of 287 patients (40–64 years) underwent mammography at a community health center. Average glandular dose values were calculated for craniocaudal (CC) and mediolateral-oblique (MLO) projections using DANCE and 2ABD methods.
Results: The results indicated that all calculated AGD values remained below the European Commission's maximum acceptable dose (2,5 mGy) and desirable dose (2,0 mGy) levels. MLO projections demonstrated higher AGD values than CC projections, and AGD increased with breast compression thickness.
Conclusion: The findings suggest that the examined facility does not require dose optimization, and dose levels remain within international standards. These results contribute to further research on establishing national diagnostic reference levels (DRLs). This study found that the AGD during mammography in women aged 40–64 remained below the 2,5 mGy limit set by European standards, with higher doses observed in MLO projections due to tissue thickness and imaging angle. The findings support the consistency of the 2ABD and DANCE methods and highlight the potential for broader research to establish national diagnostic reference levels in Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Mammography , Radiation Dose Optimization , Digital Mammography , Patient Safety , Typical Dose , Average Glandular Dose

Kaynakça

• 1. Vañó, E., Miller, D. L., Martin, C. J., Rehani, M. M., Kang, K., Rosenstein, M., Ortiz-López, P., Mattsson, S., Padovani, R., & Rogers, A. (2017). ICRP Publication 135: Diagnostic reference levels in medical imaging. Annals of the ICRP, 46(1), 1–144.
• 2. International Atomic Energy Agency. (2023). Annual report for 2023. International Atomic Energy Agency.
• 3. Dance, D. R., Young, K. C., & Van Engen, R. E. (2010). Estimation of mean glandular dose for breast tomosynthesis: factors for use with the UK, European and IAEA breast dosimetry protocols. Physics in Medicine & Biology, 56(2), 453.
• 4. Dance, D. R., Skinner, C. L., & Carlsson, G. A. (1999). Breast dosimetry. Applied Radiation and Isotopes, 50(1), 185-203.
• 5. International Atomic Energy Agency (IAEA). (2020). Establishing Diagnostic Reference Levels for Medical Imaging: Dosimetry Techniques. IAEA Human Health Series No. 36.
• 6. International Commission on Radiological Protection. The 2007 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection. ICRP Publication 103. Annals of the ICRP, 37(2–4), 2007.
• 7. Murphy, A. Understanding mammography projections: CC and MLO views. Journal of Medical Imaging, 45(3), 210–225, 2023.
• 8. Şanlı, R., & Gündoğdu, Ö. (2018). Dijital Mamografi Cihazı Kalite Kontrol Ölçümleri ve Görüntü Kalitesinin Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 88-94.
• 9. Dance, D. R., Skinner, C. L., Young, K. C., Beckett, J. R., & Kotre, C. J. (2000). Additional factors for the estimation of mean glandular breast dose using the UK mammography dosimetry protocol. Physics in medicine & biology, 45(11), 3225.
• 10. Hendrick, R. E., Pisano, E. D., Averbukh, A., Moran, C., Berns, E. A., Yaffe, M. J., ... & Gatsonis, C. (2010). Comparison of acquisition parameters and breast dose in digital mammography and screen-film mammography in the American College of Radiology Imaging Network digital mammographic imaging screening trial. American journal of roentgenology, 194(2), 362-369.
• 11. Morán, P., Chevalier, M., Ten, J. I., Fernández Soto, J. M., & Vano, E. (2005). A survey of patient dose and clinical factors in a full-field digital mammography system. Radiation protection dosimetry, 114(1-3), 375-379.
• 12. Perry, N., Broeders, M., de Wolf, C., Törnberg, S., Holland, R., & von Karsa, L. (2008). European guidelines for quality assurance in breast cancer screening and diagnosis. -summary document. Oncology in Clinical Practice, 4(2), 74-86.
• 13. Gennaro, G., Toledano, A., & Baldelli, P. Patient dose in digital mammography: A multi-centre study in Italy. Radiation Protection Dosimetry, 175(3), 286–294, 2017.
• 14. Mediji-Arifi, M., & Ristova, M. (2025). Establishing Diagnostic Reference Levels in Digital Mammography from Eight Mammography Units Using over 30,000 Images. Diagnostics, 15(6), 682.
• 15. Garba, I., Hussain, B. S., Bello, F., Nuhu, K. S., Mohammed, S., Mansur, Y., & Lawal, Y. (2021). Local diagnostic reference levels for digital mammography: Two hospitals study in northwest, Nigeria. Journal of Medical Imaging and Radiation Sciences, 52(3), 435–442.
• 16. European Commission. (2006). European guidelines for quality assurance in breast cancer screening and diagnosis (4th ed.). Office for Official Publications of the European Communities.
• 17. Pinto, M. C., Michielsen, K., Biniazan, R., Kappler, S., & Sechopoulos, I. (2023). Generative compressed breast shape model for digital mammography and digital breast tomosynthesis. Medical physics, 50(5), 2928-2938.
• 18. Traino, A. C., Sottocornola, C., Barca, P., Marini, C., Aringhieri, G., Caramella, D., & Fantacci, M. E. (2017). Average absorbed breast dose in mammography: a new possible dose index matching the requirements of the European Directive 2013/59/EURATOM. European Radiology Experimental, 1(1), 28.