Akaryakıta Bağlı Vergi Kaçakçılığı Suçunun Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Raporları Kapsamında İncelenmesi

Yıl 2024, , 13 - 33, 26.02.2024

Mutlu Yoruldu , Gökhan Turan

https://doi.org/10.29067/muvu.1307850

Öz

Küreselleşme ile birlikte dünya genelinde ve Türkiye’de yaygınlaşan gümrük kaçakçılığı, ulusal ekonomilerde her türden ticari malın üretilebilmesi ve temininin kolay olması gibi sebeplerle azalma eğiliminde olmasına rağmen akaryakıt, içki, sigara vb. ürünlerde yüksek vergilendirme nedeniyle devam etmeyi sürdürmektedir. Akaryakıt kaçakçılığı faaliyeti devlet açısından vergi gelirlerinin azalmasına sebep olup hem devlet hazinesine hem de genel ekonomiye zarar vermektedir. Akaryakıt kaçakçılığı ile vergilendirme alanının dışına çıkılmakta ve bundan dolayı da ekonomide haksız rekabet ortamı oluşturulmaktadır. Nitekim Türkiye’de 30/04/2021 tarihinde yürürlüğe giren 7318 sayılı “Vergi Usul Kanunu (VUK) ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile vergi kaçakçılığı fillerini düzenleyen, VUK’un 359. maddesine yeni bir fiil olarak eklenen ve kaçak alınan akaryakıtın gizlenmesini engellemeye yönelik olan “yazar kasa ve akaryakıt pompaları vb. ödeme kaydedici cihazların mührünü kaldıran, donanım veya yazılımın değiştirenler” hükmü getirilmiştir. Türk hukuk sisteminde, kaçakçılık suçu ile ilgili temel kanun, 2007 tarihli 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’dur. Çalışmada, akaryakıt kaçakçılığının etkilerinin ülke ekonomisi açısından öneminin tespiti için Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (KOM) tarafından yapılan operasyonların neticelerini gösteren raporlardaki istatistiki verilerden yararlanılacaktır. Bu kapsamda, kaçakçılık faaliyetini önlemek amacıyla yapılan operasyonlar sonucunda yakalanan şüpheliler ile ele geçirilen akaryakıt miktarları üzerinden, akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelenin vergi denetimine katkısı ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kaçakçılık, Akaryakıt Kaçakçılığı, KOM Raporları, Vergi Kaçakçılığı, Vergi Denetimi

Investigation of the Crime of Fuel-Related Tax Smuggling Within the Scope of Smuggling And Organized Crime Reports

Öz

With globalization, customs smuggling has become widespread throughout the world and in Türkiye. This problem tends to decrease due to the fact that all kinds of commercial goods can be produced in national economies and are easy to supply. Despite this, it continues to continue due to high taxation in products such as fuel, alcohol and cigarettes. Fuel smuggling causes a decrease in tax revenues for the state and harms both the state treasury and the economy. Taxation cannot be made due to fuel smuggling and therefore an unfair competition environment is created in the economy. In Türkiye, on 30/04/2021, the Law No. 7318 on the Amendment of the Tax Procedure Law and Some Laws entered into force. With this law, Article 359 of the TPL is "cash registers and fuel pumps, etc. “Those who remove the seal of payment recording devices, change the hardware or software” has been added. This is aimed at preventing the concealment of illegally purchased fuel. The basic law regarding the crime of smuggling in the Turkish legal system is the Anti-Smuggling Law No. 5607 dated 2007. In the study, statistical data in the reports of the Department of Combating Smuggling and Organized Crime will be used to determine the importance of the effects of fuel smuggling in terms of the country's economy. In this context, the contribution of the fight against fuel smuggling to tax audit will be revealed over the suspects caught as a result of the operations carried out to prevent smuggling and the amount of fuel seized.

Anahtar Kelimeler

Smuggling, Fuel Smuggling, KOM Reports, Tax Evasion, Tax Audit.

Kaynakça

• Akdeniz S. ve Üzümcü A. (2013). Suç ve Sosyoekonomik Değişkenler Arasındaki Bağımlılık İlişkisi: Kars Cezaevi Üzerine Bir İnceleme, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(6), 117-138.
• Arslan, Ç. ve Balan, A. (2019). Gümrük Kaçakçılığı Suçunun Nitelikli Hali Olarak Ülkeye Kaçak Akaryakıt Sokma Fiili. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(2), 3-42.
• Atasoy, A., Geçen R. ve Korkmaz H. (2012). Siyasi Coğrafya Açısından Türkiye (Hatay) – Suriye Sınırı, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, VII. Coğrafya Sempozyumu, 107-119.
• Bitzenis, A. ve Kontakos, P. (2014). Energy Trade and Tax Evasion in the Oil Sector in Greece. Conference Paper, Erişim adresi: http://www.paraoikonomia.gr/wp-content/uploads/17.EMAB-2014_Presentation-Kristiansand-17-September-2014-Bitzenis-Kontakos.pdf
• Çalışkan, N. (2020). Akaryakıt Üzerinden Alınan Vergilerdeki Olası Değişikliklerin Otomobil Kullanıcılarının Davranışlarına Etkisi: Sakarya İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi. Sakarya. Türkiye.
• Çopur, İ. (2014). Gümrük Kaçakçılığıyla Mücadelede Karşılaşılan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri; Türkiye Gümrükleri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Gümüşhane Üniversitesi. Gümüşhane. Türkiye.
• Danışman, M. (2010). Açıklamalı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Kaçak Petrol ve Ulusal Marker, Bilge
• Yayınevi’nden aktaran Turgut, M. (2022). 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Kapsamında Gümrük Kaçakçılığı Türleri. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 9(30), 22-34.
• Dönmez, R. ve Kaya, M. Ö. (2014). Vergi Devleti Kavramı ve Tarihsel Temelleri. Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(4), 99-108.
• Gedik, D. (2018). 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na Göre Akaryakıt Kaçakçılığı Suçları, Yaptırım Rejimi Ve Uygulamadaki Sorunları. Doktora Tezi. Yeditepe Üniversitesi. İstanbul. Türkiye.
• Gedik, D. (2020). Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadelede Teknik ve İdari Yöntem Olarak Ulusal Marker. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 43, 283-314.
• Gökçek, L. G. (2009). Çivi Yazılı Tabletlere Göre Eski Anadolu’da Vergi Uygulamaları Ve Kaçakçılık (M.Ö. ± 1975-1750). Gazi Akademik Bakış, 2(4), 147-155.
• Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu (2007). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5607&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Kahya, Y. (2015). Suç Teorileri Işığında Türkiye’de Kaçakçılık Olgusu: Toplumsal Nedenleri, Boyutları ve Algısı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(3), 159-178.
• Kapusuzoğlu, A. (2008). Vergi Kaçakçılığı ve Kayıt Dışı Ekonominin Vergi Kaçakçılığının Oluşumundaki Rolü. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 124-142.
• Kırıcı, M. M. (2019). Türkiye’de Deniz Yolu İle Yapılan Akaryakıt Kaçakçılığı. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon. Türkiye.
• KOM (Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) Raporu (2013). Erişim adresi: https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/kom/YAYINLARIMIZ/TÜRKÇE/2013%20RAPORU%20TÜRKÇE.pdf
• KOM (Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) Raporu (2015). Erişim adresi: https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/kom/YAYINLARIMIZ/TÜRKÇE/2015%20RAPORU%20TÜRKÇE.pdf
• KOM (Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) Raporu (2017). Erişim adresi: https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/kom/YAYINLARIMIZ/TÜRKÇE/2017%20RAPORU%20TÜRKÇE.pdf
• KOM (Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) Raporu (2018). Erişim adresi: https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/kom/YAYINLARIMIZ/TÜRKÇE/2018-RAPORU-TURKCE.pdf
• KOM (Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) Raporu (2019). Erişim adresi: https://bluesyemre.files.wordpress.com/2020/12/kacakcilik-ve-organize-suclarla-mucadele-2019-raporu.pdf
• KOM (Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) Raporu (2020). Erişim adresi: https://bluesyemre.files.wordpress.com/2021/11/kacakcilik-ve-organize-suclarla-mucadele-2020-raporu.pdf
• KOM (Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) Raporu (2021). Erişim adresi: https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/kom/YAYINLARIMIZ/TÜRKÇE/2021-KOM-Raporu-Turkce.pdf
• Kuloğlu, A. (2021). Covid-19 Krizinin Petrol Fiyatları Üzerindeki Etkisi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 6(3), 710-727.
• Mozayani, A. H. (2019). The Political Economy of Commodity Smuggling (The Case of I.R. of Iran). Iranian Economic Review, 25(1), 121-135.
• Ömercioğlu, A. (2022). 7318 Sayılı Kanun ile Eklenen Vergi Kaçakçılığı Suçları. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(1), 167-192.
• Petrol Piyasası Kanunu (2003). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/12/20031220.htm#1
• Rentschler, J. ve Hosoe, N. (2022). Illicit Schemes: Fossil Fuel Subsidy Reforms and the Role of Tax Evasion and Smuggling. World Bank Policy Research Working Paper. Erişim adresi: http://www.indiaenvironmentportal.org.in/files/file/Illicit%20Schemes.pdf
• Roscovan, M., vd. (2004). Study on Tax Evasion and Smuggling of Petroleum Products in the Rebuplic of Moldova. Erişim adresi: https://www.transparency.md/wp-content/uploads/2017/02/TI_Moldova_Study_On_Tax_Evasion_And_Smuggling_Of_Petroleum_Products_In_The_Republic_Of_Moldova_2004.pdf
• Şahin, D. (2011). 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunundaki İthalat Kaçakçılığı Suçları Ve Kabahatleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul. Türkiye.
• Turgut, M. (2022). 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Kapsamında Gümrük Kaçakçılığı Türleri. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 9(30), 22-34.
• Türk Dil Kurumu (2023). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Türk Hukuk Kurumu (1991). Türk Hukuk Lügatı. Erişim adresi: https://bozbel.files.wordpress.com/2013/01/tc3bcrk-hukuk-lc3bcgatc4b1.pdf
• Uzunoğlu, İ. S. (2006). Maliye Politikasının Esnekliğini Yitirmesi ve Kaçakçılık, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar
• Dergisi’nden aktaran Kırıcı, M. M. (2019). Türkiye’de Deniz Yolu İle Yapılan Akaryakıt Kaçakçılığı. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon. Türkiye.
• Vergi Usul Kanunu (1961). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf Yoruldu, M. Vergi Sosyolojisi Kavramı ve İbn-i Haldun’un Vergi Sosyolojisi Yaklaşımının İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(1), 190-203.