A Research on the Development of Forensic Accounting Profession in Türkiye: The Case of Accounting Professionals

Yıl 2023, , 105 - 120, 28.10.2023

Seyhan Çil Koçyiğit , Şükran Güngör Tanç , Hasan Koçyiğit

https://doi.org/10.29067/muvu.1308988

Öz

There increase in fraud and corruption in recent years has challenged transparency in businesses. A new concept of “forensic accounting” and “forensic accountancy” emerged and became an important mechanism for the prevention and fight against fraud and corruption due to the inadequacy of traditional auditing methods and techniques. This new concept is adopted and recognized as a profession in some countries, however, Türkiye has yet to qualify as a profision. There is an evaluation process set to examine the credentialed candidates as practitioners for this profession and conducted by members of the accounting. This study intended to figure out the level of awareness of the members of the accounting profession operating in Nevşehir province towards the forensic accounting profession, the issues needed in the forensic accounting profession and their suggestions on internship, education and professional qualifications for the development of the forensic accounting profession in Türkiye were revealed. The finds of the study affirm that the awareness levels of accounting professionals about forensic accounting practices are high, and the forensic accounting profession is needed more in “detecting fraud and corruption” and “computer-aided forensic examinations”. In addition, concerning the suggestions for the development of the forensic accountancy profession in Türkiye, it was determined that “suggestions on education for the forensic accountancy profession” was the suggestion group with the highest level of participation.

Anahtar Kelimeler

Forensic Accounting Profession, Forensic Accounting, Accounting Professionals

Türkiye’de Adli Muhasebecilik Mesleğinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Araştırma: Muhasebe Meslek Mensupları Örneği

Öz

Son yıllarda işletmelerde yaşanan hile ve yolsuzluklardaki artışla beraber, söz konusu bu hile ve yolsuzlukların tespit edilmesi ve önlenmesinde geleneksel denetim yöntem ve tekniklerin yetersiz kalmaya başlaması, hile ve yolsuzluklarla mücadelede önemli bir araç olarak “adli muhasebe” ve “adli muhasebecilik” kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Dünyada birçok ülkede bir meslek olarak kabul edilen ancak henüz Türkiye’de bir meslek olarak kabul edilmemiş olan adli muhasebecilik mesleğinin, bu mesleği icra edecek uygulamacılar olarak muhasebe meslek mensuplarınca değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmada; Nevşehir ilinde faaliyette bulunan muhasebe meslek mensuplarının adli muhasebecilik mesleğine yönelik farkındalık düzeyleri, adli muhasebecilik mesleğinde ihtiyaç duyulan konular ve Türkiye’de adli muhasebecilik mesleğinin gelişmesine yönelik olarak staj konusunda, eğitim konusunda ve mesleki yeterlilikler konusundaki önerileri ortaya konulmuştur. Araştırma sonucunda; muhasebe meslek mensuplarının adli muhasebecilik uygulamaları hakkında farkındalık düzeylerinin yüksek olduğu, adli muhasebecilik mesleğine ihtiyaç duyulan konulardan; “hile ve yolsuzlukların tespit edilmesi” ve “bilgisayar destekli adli incelemeler” konusunda adli muhasebecilik mesleğine daha çok ihtiyaç duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca adli muhasebecilik mesleğinin Türkiye’de gelişimine yönelik öneriler hususunda da “adli muhasebecilik mesleğine yönelik eğitim konusundaki öneriler”in en yüksek katılım sağlanılan öneri grubu olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adli Muhasebecilik Mesleği, Adli Muhasebe, Muhasebe Meslek Mensupları

Kaynakça

• Ajiwibawani, M.P., Harti and W. T. Subroto. (2017). The Effect of Achievement Motivation, Adversity Quotient, and Entrepreneurship Experience on Students Entrepreneurship Attitude. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(9): 445.
• Akyel, N. (2009). Adli Muhasebecilik ve Türkiye’de Uygulanabilmesi İçin Altyapı Bileşenlerinin Mevcut Durumu, Değerlendirilmesi ve Öneriler. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya.
• BDS (Bağımsız Denetim Standardı) 240. Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları.
• Bozkurt, N. (2000). “Muhasebe ve Denetim Mesleğinde Yeni Bir Alan “Adli Muhasebecilik”. Yaklaşım Dergisi, 8 (94).
• Coşkun, A. (2013). Adli Muhasebede Farkındalık; Muhasebede Farkındalık; Türkiye’de ki Bağımsız Denetim Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Çankaya, F., Dinç, E. ve Çoban, Y. (2014). “Adli Muhasebede Uzman Tanıklık Mesleği: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, (23), 70-94.
• Ciğer, A. ve Topsakal, Y. (2015). Adli Muhasebecilik Mesleğine Genel Bakış: Adli Muhasebe Eğitiminin Faydaları ve Engelleyicileri. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 70-80.
• Çabuk, A. ve Yücel, E. (2012). Adli Muhasebecilik Mesleğinin Türkiye’deki Gelişme Potansiyeline Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 67-84.
• Çil Koçyiğit, S., Güngör Tanç, Ş. ve Koçyiğit, H. (2022). Türkiye’de Muhasebe-Finansman Anabilim Dalında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Bakiş Açısıyla Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24 (MODAVICA Özel Sayısı), ÖS131-ÖS159. https://doi.org/10.31460/mbdd.1064067
• Dağdeviren, İ. E. ve Mirza, Ş. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Adli Muhasebeye İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesine Yönelik Ege Bölgesinde Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 10 (2)
• Deniz T. ve Yaslıdağ, B. H. (2019). Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleğinin Geliştirilmesi Üzerine Bir İnceleme. Kesit Akademi Dergisi, 5 (19), 150-168.
• https://www.turmob.org.tr/istatistikler/c8172e63-2bef-4919-a863-86e403bfdf0a/meslek-mensubu-dagilim-tablosu-(sm-smmm) (E. T: 20.04.2023)
• Kalaycı. Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Karacan, S. (2012). “Hukuk ile Muhasebenin Kesişme Noktası: Adli Muhasebe”. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 4 (8), 105-128.
• Karslıoğlu, İ. Karavardar, A. (2019). Adli Muhasebe Mesleğinin Muhasebe Meslek Mensupları Arasında Farkındalığı: Trabzon SMMMO Üyelerine Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, (56), 141-164.
• Katı, M. (2022). Güncel Finans, Bankacılık ve Sigortacılık Çalışmaları, “Adli Muhasebe”, Editör: Ali Kahramanoğlu, Efeakademi Yayınları, İstanbul.
• Kıllı, M. Ve Çeviren, S. M. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Adli Muhasebe Farkındalıkları: Mersin İlinde Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19 (1), 87-108.
• Kızıl, C., Akman, V. ve Yılmaz, B. (2019). Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleğine Genel Bir Bakış, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1).
• Özer, C. & Esmeray, A. (2021). Muhasebe Meslek Mensuplarının Adli Muhasebeciliğe İlişkin Farkındalık ve Algı Düzeyleri Farklılıkları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13 (4), 3712-3727. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1351
• Pehlivan, A. (2023). Adli Muhasebe Eğitimi ve Türkiye’de Adli Muhasebe Eğitiminin Geliştirilmesine Yönelik Bir Araştırma. Celepler Matbaacılık Yayın ve Dağıtım, Trabzon.
• Taştan, H. (2018). Adli Muhasebe, İstanbul Okan Üniversitesi Yayınları.
• Toraman, C., Abdioğlu, H. ve İşgüden, B. (2009). “Aklama Suçunun Önlenmesine Yönelik Çabalar: Adli Muhasebecilik Mesleği ve Uygulamaları”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11 (1).
• Yamane, T. (2001). Temel Örnekleme Yöntemleri (Çev: Alptekin Esin, M. Akif Bakır, Celal Aydın, Esen Gürbüzsel). Literatür Yayınları.
• Yücel, E. (2011). Adli Muhasebecilik Mesleği ve Türkiye'deki Gelişme Potansiyeline Yönelik Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa.