Legal Assessment of the Application of Late Payment Interest in the Recovery of Unduly Refunded VAT

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 2, 447 - 463, 11.08.2025

Ufuk Gencel

https://doi.org/10.29067/muvu.1609307

Öz

The Value Added Tax (VAT) refund mechanism enables taxpayers to reclaim the VAT paid on goods and services they have purchased, provided that the conditions outlined in the legislation are met, thereby creating a positive financial impact for them. In practice, numerous issues arise in the process of taxpayers receiving VAT refunds either in cash or through offsetting, and these issues frequently lead to judicial proceedings. In this study, a legal assessment of the application of late payment interest in the recovery of unduly refunded VAT, one of the tax disputes encountered in the refund process, was conducted using the descriptive survey model, a quantitative research method commonly employed to determine the current state in scientific research. The issue was analyzed through a practical example, and a legislative proposal was developed to resolve the dispute.

Anahtar Kelimeler

VAT Refund , Late Payment Interest , Default Interest , Ex-Officio Assessment , Interest.

Haksız Alınan KDV İadelerinin Vergi İdaresi Tarafından Geri Alınmasında Gecikme Faizi Uygulamasının Hukuki Değerlendirmesi

Öz

Katma Değer Vergisi iadesi uygulaması, mükelleflerin satın aldıkları mal ve hizmetler için ödedikleri KDV’yi mevzuatta belirlenmiş olan koşullarda geri almasını sağlayan ve onlara finansal açıdan olumlu bir etki yaratan bir müessesedir. Uygulamada Katma Değer Vergisi iadelerinin mükellefler tarafından nakden ya da mahsuben alınmasında pek çok sorun yaşanmakta ve bu sorunlar çoğunlukla yargıya intikal etmektedir. Bu çalışmada, bilimsel araştırmalarda mevcut durumun belirlenmesi amacıyla kullanılan nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılarak iade sürecinde yaşanan vergi uyuşmazlıklarından birisi olan haksız alınan KDV iadelerinin geri alınmasında gecikme faizi uygulanmasının hukuki değerlendirilmesi yapılmıştır. Konu bir uygulama örneği ile değerlendirilmiş ve uyuşmazlığın çözümü için mevzuat önerisi geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

KDV İadesi , Gecikme Faizi , Gecikme Zammı , Re’sen Tarhiyat , Faiz

Kaynakça

• AS/Nexia Türkiye. (2020). KDV'nin Mahsup Yoluyla İadesinde Uygulanan Gecikme Zammının Yargı Kararı Karşısındaki Son Durumu. İstanbul. Erişim Adresi: https://nexiaturkey.com.tr.
• AY, Ş. (2020). Vergi Alacakları ve İadelere İlişkin Faiz Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Ekonomi Politik Araştırmalar Dergisi, 1(1), s. 1-8.
• Aydın, Y. (2015, Haziran). Keynes'in Parasal Faiz Teorisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), s. 207-224.
• Batı, M. (2022). Vergi Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Bayar, İ. N. (2003). Vergi Hukukunda Mükellef Aleyhine Uygulanan Gecikme Faizinin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(3-4), s. 309-317.
• Belge, S.; Polat, L. (2019). The Problems in Payback of Value-Added-Taxes in Turkey and Solutions. Global Business Research Congress. 9, s. 257-261. doi: 10.17261/Pressacademia.2019.1101
• Candan, T. (2013, Temmuz-Ağustos). Hukuka Aykırı Olarak Tahsil Edilen Verginin Geri Verilmesinde Faiz. Mali Çözüm Dergisi, s. 161-186.
• Ceylan, Z. Ş. (2020). Para Borçlarının İnfazında Faiz. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çavdar, A. (2015). Türk Vergi Hukukunda Gecikme Faizi Ve Gecikme Zammı-Hukuki Nitelikleri, Farklılıkları ve Ölçülülük İlkesi Açısından Değerlendirilmesi. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri, 1(1), s. 1-11.
• Çoban, S. (2024). İhraç Kaydıyla Yapılan Teslimlerde K.D.V Uygulaması. İstanbul. Erişim Adresi: https://www.verginet.net
• Creswell, J. W.; Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Doğrusöz, A. B. (1991, Ekim). Gecikme Zammı ve Gecikme Faizinde Kargaşa. Mali Çözüm Dergisi(8). İstanbul. Erişim Adresi https://form.ismmmo.org.tr
• Doğrusöz, M. E.; Kaplan, N. F. (2019). Vergi Hukukunda Gecikme Faizi Uygulaması. Social Sciences Studies Journal, 5(32), s. 1810-1818.
• Erkmen, E. (2024, Ağustos 07). The Concept of Interest in Turkish Legal System. İstanbul. Erişim Adresi: https://www.ozgunlaw.com
• Gül, S. (2024, 10 15). Vergi Davalarında Tesis Edilen Lehe Mahkeme Kararına İstinaden Mükellefe Yapılacak İadelerde Devletin Faiz Ödeme Yükümlülüğü. İstanbul. Erişim Adresi: https://www.vergidegundem.com
• Kartikaningdyah, E.; Nuzurawan, R. Q. (2019). The Effect of Service Tax Officials, Penalties for Late Payments and Reporting on The Taxpayer Compliance Non-Star Hotels. Journal of Applied Accounting and Taxation, 4(2), s. 234-240.
• Kaya, F. (2024). KDV Uygulamasında Yatırım Teşvik Belgesi. İstanbul. Erişim Adresi: https://www.alomaliye.com
• Neuman, W. L. (2021). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches (8th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Oktar, S. A.; Tunç, Z. (2020, Ağustos). Vergi Hukukunda Yanılma Halinde Gecikme Faizi Hesaplanmayacağı Hükmü Dolayısıyla Mücbir Sebeplerin Sonuçlarına İlişkin Bir Değerlendirme. Vergi Dünyası (468), s. 6-18.
• Organ, İ.; Ceyhan, C. S. (2020). Gecikme Zammı Ve Gecikme Faizinin Hukuki Niteliği Ve Uygulaması. İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 7(1), s. 120-134.
• Özdemir, Z. (2023). KDV iadesi nedir? KDV iadesi nasıl yapılır? İstanbul. Erişim Adresi: https://www.parasut.com
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research and evaluation methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Pıçak, M. (2012). Faiz Olgusunun İktisadi Düşünce Tarihindeki Gelişimi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4), s. 61-92.
• Seyrek, İ.; Mızırak, Z. (2009). Faiz Teorileri Üzerine Bir İnceleme: Finansal İstikrarsızlık Hipotezinin Temel Dayanağı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (22), s. 383-394.
• Sonsuzoğlu, E. (2001). Türk Vergi Hukukunda Fer'i Borç ve Alacak Olarak Faiz. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Şenyüz, D. (2020). Vergi Ceza Hukuku (11 b.). Bursa: Ekin Kitapevi.
• Şenyüz, D., Yüce, M., Gerçek, A. (2024). Türk Vergi Sistemi (21 b.). Bursa: Ekin Kitapevi.
• Şenyüz, D., Yüce, M., Gerçek, A. (2024). Vergi Hukuku (Genel Hükümler) (15 b.). Bursa: Ekin Kitabevi.
• Tosun, M. U., Canyaş, O., Tosun, A. N. (2012). Türk Vergi Hukukunda Gecikme Faizi Oranının Belirlenmesinde İdarenin Takdir Yetkisi Sorunu: İktisadi ve Hukuki Bir Analiz. Maliye Dergisi (163), s. 204-222.
• Troyer, I. D. (2023, January 16). Default Interest in the Event of Late Payment of Taxes. World tax journal. Vol. 15, Amsterdam Erişim Adresi https://ssrn.com
• Üstün, Ü. S. (2013). Mükellefe İadesi Gereken Vergilerde Faiz Uygulanması. Türkiye Barolar Birliği Dergisi(105), s. 171-228.
• Yegen, B. (2019). Vergi Hukukunda Gecikme Faizi ve Zammı Uygulamasının Karşılaştırılması: Hukuki Nitelikleri, Oran Farklılıkları Açısından Bir Bakış. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 18(4), s. 1461-1476.
• Yılmaz, B. E. (2015). Maliye. İstanbul: Der Yayınevi
• 1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982, 18 Ekim). Resmi Gazete (Sayı: 17863)
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu. (1961, 4 Ocak). Resmi Gazete (Sayı: 10703)
• 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu. (1984, 25 Ekim). Resmi Gazete (Sayı: 18563)
• 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun. (1953, 21 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 8469)
• 3239 Sayılı Kanun. (1985, 11 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 18955)
• Su Ürünleri Yetiştiriciliği Desteklemesine Dair Tebliğ (2024, 17 Eylül). Resmi Gazete (Sayı: 32665)
• Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği (2014, 26 Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 28983)
• Anayasa Mahkemesi Kararı. Esas Sayısı: 1988/7, Karar Sayısı: 1988/27, Resmi Gazete (Sayı: 20031)
• Anayasa Mahkemesi Kararı. Esas Sayısı : 1988- 9, Karar Sayısı : 1988- 28, Karar Günü : 27.9.1988, Resmi Gazete (Sayı: 20031)
• Anayasa Mahkemesi Kararı. Esas Sayısı : 1997/34, Karar Sayısı : 1998/79, Resmi Gazete (Sayı: 23888)