LİSANS DÜZEYİNDE MUHASEBE EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN MESLEKİ TUTUMLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2021, , 73 - 100, 01.03.2021

Ulukan Büyükarıkan , Cengiz Eryılmaz

https://doi.org/10.29067/muvu.716959

Cited By: 1

Öz

İnsan ilişkilerinin evrensel bir anayasası olan etik; evrensel ahlaki değerleri, doğru-yanlış ya da iyi-kötü olarak sınıflandırılmasını hedefleyen ve insan davranışlarını bu çerçevede değerlendiren felsefi bir kavramı ifade etmektedir. Bu yönüyle etik; tüm evrende genel geçer bir yasa ortaya koymak adına, ütopik bir yargı modeli oluşturmayı amaçlamış ve bu model muhasebe mesleğinde de kendine yer edinmiştir. Çalışmada gelecekte muhasebe mesleğini yapacak öğrencilerin muhasebe meslek etik değerlerini belirlemek için 86 öğrenciye anket uygulaması yapılmıştır. İki bölümden oluşan anketin demografik özellikleri için tanımlayıcı istatistiki analiz yapılmıştır. Diğer bölüme ise faktör analizi ile öğrencilerin etik farkındalıklarının alt faktörleri belirlenmiştir. Ayrıca alt faktörler ile demografik özellikler arasındaki anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre ölçek yüksek derecede güvenilirdir. Mükelleflerin çıkarları ve mesleki çıkarlar olmak üzere iki alt faktör elde edilmiştir. Bu faktörler toplam varyansın yaklaşık %63’ünü açıklamaktadır. Alt faktörler ile cinsiyet, öğretim türü, burs alma durumu ve lise türü arasında p<0,05 düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Etik, Muhasebe Meslek Etiği, Mükellef Çıkarları, Mesleki Çıkarlar., Mesleki Etik,, Muhasebe Meslek Etiği,, Mükellef Çıkarları,

DETERMINATION OF VOCATIONAL ATTITUDES OF STUDENTS WHO RECEIVE ACCOUNTING EDUCATION

Öz

Ethics, a universal constitution of human relations; universal moral values represent a philosophical concept that aims to be classified as right-wrong or good-bad and evaluates human behavior within this framework. In this aspect, ethics; it aimed to create a utopian judicial model in order to establish a general law in the whole universe, and this model also took its place in the accounting profession. In the study, 86 students were questioned to determine the professional ethics of the accounting profession. In the study, 86 students were questioned to determine the professional ethics of the accounting profession who will do the accounting profession in the future. Descriptive statistical analysis was made for the demographic characteristics of the questionnaire consisting of two parts. In the other section, sub-factors of students’ ethical awareness were determined by factor analysis. In addition, significant differences were determined between sub-factors and demographic features. According to the results obtained from the study, the scale is highly reliable. Two sub-factors were obtained, namely the interests of taxpayers and professional interests. These factors explain about 63% of the total variance. No significant differences were found between the sub-factors and gender, education type, scholarship status and high school type at the level of p <0.05.

Anahtar Kelimeler

Business Ethics, Accounting Ethics, Pecuniary Benefit of Taxpayer’s, Occupational Benefits

Kaynakça

• Ağyar, E., Angay Kutluk, F., & Cengiz, E. (2012). Meslek Yüksekokulları Muhasebe Bölümü Öğrencilerinin Sosyo-Ekonomik Değişkenler Işığında Mesleki Etiğe Bakış Açılarının İncelenmesi (Akdeniz Üniversitesi Örneği). Journal of Yasar University, 25(7), 4203-4228.
• Akın, O., & Özdaşlı, K. (2014). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Faaliyetlerinde Uymaları Gereken Etik İlkelere Uyma Düzeyine Yönelik Meslek Mensupları İle Meslek Yüksek Okulu Muhasebe Bölümü Öğrencilerinin Algıları. Journal of Accounting & Finance, 63, 59-74.
• Bilen, A., & Yılmaz, Y. (2014). Muhasebe Mesleğinde Etik ve Etikle İlgili Çalışmalar. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(6), 57-72.
• Chang, O. H. (2009). Accounting ethics education: An authentic value-based approach. The Journal of Values-Based Leadership, 2(2), 1-10.
• Chaplais, C., Mard, Y., & Marsat, S. (2016). The Auditor Facing Ethical Dilemmas: The Impact of Ethical Training on Compliance with a Code of Conduct. Comptabilité-Contrôle-Audit, 22(1), 53-83.
• Çiçek, H., Canbaz, S., & Keskin, A. (2013). Muhasebe meslek mensuplarının meslek etiğine bakış açıları: Kırklareli ilinde bir araştırma. Tekirdağ S.M.M.M. Odası Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 1-20.
• Çıtak, F., & Baskan, T. D. (2020). Muhasebedeki Elektronik Gelişmelerin Muhasebe Meslek Etiğine Etkisi: Kırıkkale İlindeki Muhasebe Meslek Mensuplarının Bakiş Açısı Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22, 249-270.
• Cohen, J. R., Pant, L. W., & Sharp, D. J. (2001). An examination of differences in ethical decision-making between Canadian business students and accounting professionals. Journal of Business Ethics, 30(4), 319-336.
• Çukacı, Y. C. (2006). Kamuyu Aydınlatmada Muhasebe Meslek Elemanının Etik Anlayışı ve İzmir İlinde Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 89-111.
• Daştan, A. (2009). Etik egitiminin muhasebe egitimindeki yeri ve önemi: Türkiye degerlendirmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 281-311.
• Daştan, A., Bayraktar, Y., & Bellikli, U. (2015). Muhasebe Mesleğinde Etik İkilem ve Ettik KArar Alma Konularında Farkındalık Oluşturma: Trabzon İlinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(1), 63-81.
• Ergün, H., & Gül, K. (2005). Muhasebe mesleği etik kuralları ve bu kuralların meslek mensuplarınca algılanışı. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25, 144-154.
• Erol Fidan, M., & Subaşı, Ş. (2014). Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etik Algıları: İstanbul İli Örneği. Journal of Accounting & Finance, 64, 111-130. Ho, Y.-H., & Lin, C.-Y. (2011). Ethical decision making of accounting students: a cross-cultural comparative study. International Journal of Business Governance and Ethics, 6(3), 294-309.
• İşgüden, B., & Çabuk, A. (2006). Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 59-86.
• Kaya, N., & Yanık, R. (2011). Muhasebe Meslek Ahlaki, Etik ve Müşteri Tatmini İlişkisi. Ekev Akademi Dergisi, 15(49), 293-306. Kerr, D. S., & Smith, L. M. (1995). Importance of and approaches to incorporating ethics into the accounting classroom. Journal of Business Ethics, 14(12), 987-995.
• Kirik, Z. (2007). Muhasebe hata ve hileleri ile muhasebe mesleğinde etik: Afyonkarahisar'da muhasebeciler üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. Kısakürek, M. M., & Alpan, N. (2010). Muhasebe Meslek Etiği ve Sivas İlinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 47, 213-228.
• Kızıl, C., Akman, V., Aras, S., Erzin, N., & Erzin, N. O. (2015). Yalova İlinde İkamet Eden Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasabe Etik Algısı. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 6-31.
• Kutlu, H. A. (2008). Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(2), 143-170.
• Marques, P. A., & Azevedo-Pereira, J. (2009). Ethical ideology and ethical judgments in the Portuguese accounting profession. Journal of Business Ethics, 86(2), 227-242.
• Noël, C., & Geyer, D. (2007). Ethique et comptabilité: un défi pour la formation des futurs professionnels du chiffre. Revue Française de Comptabilité, 397, 30-34.
• Özkan, A., & Hacıhasanoğlu, T. (2012). Muhasebe meslek mensuplarının kişilik özellikleri ve etik karar verme davranışları arasındaki ilişkiler. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 37-52.
• Pillalamarri, S. K. (2014). Of Mode of Reasoning and Context: Danish Evidence of Accounting Student's Moral Reasoning Abilities in Resolving Ethical Dilemmas Related to Fraud. University of Essex Essex Business School, United Kingdom.
• Radtke, R. R. (2004). Exposing accounting students to multiple factors affecting ethical decision making. Issues in Accounting Education, 19(1), 73-84.
• Sarı Özgün, H. l., & Sarıtaş, H. (2019). Muhasebe mesleğinde etik dışı davranışlara neden olan durumlar: Denizli ilinde bir uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 77-93.
• Simga-Mugan, C., Daly, B. A., Onkal, D., & Kavut, L. (2007). Ethical Sensitivity of Professionals and Future Professionals: A Context Based Examination. Management and Administration Research Center, METU, 1-32.
• Stanga, K. G., & Turpen, R. A. (1991). Ethical judgments on selected accounting issues: An empirical study. Journal of Business Ethics, 10(10), 739-747.
• Tayyar, N , Akyüz, F , Yeşil, T , Uslu, Y , Kara, E . (2020). Muhasebe Açisindan Mesleki Şüphecilik ve Etik Kavramlari. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi ,13 (2), 215-232. DOI: 10.29067/muvu.638963
• Thao, N. T. (2017). The effect of moral intensity on ethical decision process: An empirical study of accounting professionals in Vietnam. 義守大學管理學院碩博士班學位論文(2017 年), 1-66.
• Türegün, N. (2018). Ethical Awareness, Ethical Decision Making, and Transparency: A Study on Turkish CPAs in Istanbul. Accounting from a Cross-Cultural Perspective, 29.
• Ünsal, A. (2009). Muhasebe etik eğitim sistem bileşenlerinde sürekli etkin eğitim. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 409-442.
• Yalçın, S. (2019). Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin Etik Konusunda Tutumları: Kütahya Araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 83, 147-172.
• Yıldız, G. (2010). Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği ve Kayseri İl Merkezinde Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 155-178.
• Zhatkin, Y., Gurvitš, N., & Strouhal, J. (2017). Addressing ethical matters in Ukrainian accounting practice. Economics & Sociology, 10(3), 167-178.