A SURVEY ON THE EFFECTS OF ETHICS TRAINING FOR AUDITORS ON AUDITORS’ PERCEPTION OF ACCOUNTING FRAUD

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 27 - 44, 01.03.2018

Cenk Kırıtoğlu , Mehmet Özbirecikli

https://doi.org/10.29067/muvu.372867

Cited By: 1

Öz

This study aims to find out whether there is a significant difference between perception levels of accounting fraud of auditors having ethics training and auditors not having ethics training being held by TESMER (Basic Education and Training Center in Turkey) or not. Thus, the study attempts to reveal if ethics training has an effect on the external auditors’ perception level of accounting fraud. In order to conduct the research study, firstly two scales which are 1-Fraud perception scale and 2- Scale of fraud types were formed by using; 1-Fraud triangle factors, which are Pressure, Opportunities and Rationalization, and 2-Types of fraud, which are fraudulent financial reporting and appropriation of assets. The questionnaire was formed by using these two scales and applied to 400 auditors, which were selected by simple random sampling. The data obtained was analyzed by using factor analyze method. According to findings of the study there is a significant difference between perception levels of accounting fraud of auditors having ethics training and auditors not having ethics training being held by TESMER. Additionally, as defined during scale development process, according to assessments of auditors having ethics training: a) Weakness in using technology has an effect on Pressure at most; b) Weakness in internal control system has an effect on Opportunities at most; c) High tolerance level against employees’ fraudulent behaviors has an effect on Rationalization at most. In this context, it can be asserted that auditors having ethics training believe that companies they conduct audit can be stronger against fraud triangle by adapting technology, having no high tolerance level against fraudulent behaviors of employees and strengthening internal control system of the organization.

Anahtar Kelimeler

External audit, fraud perception scale, Scale of fraud type perception, Ethic Education

BAĞIMSIZ DENETÇİLERE YÖNELİK ETİK EĞİTİMİNİN BAĞIMSIZ DENETÇİLERİN MUHASEBE HİLELERİNİ ALGILAMALARINA ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışma TESMER (Temel Eğitim ve Staj Merkezi) tarafından düzenlenen etik eğitimi alan ve almayan bağımsız denetçilerin hileli işlemleri algılama düzeylerinin karşılaştırılması suretiyle, etik eğitiminin bağımsız denetçilerin muhasebe hilelerini algılamalarında anlamlı bir fark yaratıp yaratmadığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Böylece TESMER’in etik eğitiminin

bağımsız denetçilerin muhasebe hilelerini algılama düzeylerini etkileyip etkilemediği ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Araştırmada kullanılan anket formunun hazırlanması için 1-Hile Algısı Ölçeği ve 2-Hile Türleri Ölçeği şeklinde iki ölçek oluşturulmuştur. Hile Algısı Ölçeği için hile üçgeni unsurları olan Baskı, Fırsat ve Meşrulaştırma, Hile Türleri Ölçeği için Hileli

Finansal Raporlama ve Varlıkların Zimmete Geçirilmesi şeklinde iki temel hile türü esas alınmıştır. Bu ölçeklerin kullanılması suretiyle hazırlanan anket formu basit tesadüfî yönteme göre belirlenen 400 bağımsız denetçiye uygulanmış ve ihtiyaç duyulan veri elde edilerek faktör analizine tabi tutulmuştur. Çalışmada elde edilen bulgulara göre; TESMER’in düzenlediği etik eğitimini alan ve almayan denetçilerin muhasebe hilesini algılama düzeyleri arasında anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Öte yandan, ölçek geliştirme aşamasında, etik eğitimini alan bağımsız denetçilerin değerlendirmesine göre; a) “Baskı” faktörünü en fazla etkileyen husus denetlenen firmanın bilgi teknolojisi kullanımının zayıf olmasıdır. b) “Fırsat” faktörünü en fazla etkileyen husus denetlenen firmanın iç kontrol sisteminin zayıf olmasıdır. c)“Meşrulaştırma” faktörünü en fazla etkileyen husus denetlenen firma-nın, çalışanların hileli davranışlarına karşı toleranslı olmasıdır. Bu anlamda denetçilerin, denetimini yaptıkları şirketin teknolojik yenilikleri takip etmek, çalışan suçlarını hoş görmemek ve iç kontrol sistemini güçlendirmek suretiyle hile üçgenine karşı daha güçlü olabileceğini düşündükleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız denetim, Hile algısı, Hile türü algısı. Etik Eğitimi

Kaynakça

• The Association of Certified Fraud Examiners. (2016, February 02). 2016 ACFE Report to the Nations. Retrieved October 04, 2016, from http:// www.acfe.com/rttn.aspx
• Adam, A. M., & Rachman-Moore, D. (2004). The Methods Used to Implement an Ethical Code of Conduct and Employee Attitudes. Journal of Business Ethics, 54(3), 226-244. doi:10.1007/s10551-004-1774-4
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Chonko, L. B., & Hunt, S. D. (1985). Ethics and marketing management: An empirical examination. Journal of Business Research,13(4), 339-359. doi:10.1016/0148-2963(85)90006-2.
• Chryssides G.D.,& Kaler J.H. (1999). An Introduction to business ethics, International Thomson Business Press, Londra, p.360.
• Dinçer B. ve Dinçer C. (2011). “A historical Perspective on Business Ethics and the Role of Ethics Training”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (20), s.17.
• Izzo, G., Langford, B., & Vitell, S. (2006). Investigating the Efficacy of Interactive Ethics Education: A Difference in Pedagogical Emphasis. The Journal of Marketing Theory and Practice,14(3), 239-248. doi:10.2753/ mtp1069- 679140305
• Kuçuradi, I, (1998) Etik, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Türk Felsefesi Dizisi 5, Meteksan A.Ş., Ankara.
• Leisinger, M.K. (2000). “İşletme Etiği, Çokuluslu Şirketler Ve Gelişmekte Olan Ülkeler”, Der: Harun Tepe “Etik Ve Meslek Etikleri”, Türkiye Felsefe Kurumu Yayını, Ankara. ss. 75-77.
• Özbirecikli M. (2006). “Bağımsız Denetçinin Müşteri Firmanın Yolsuzluk Eylemi Karşısındaki Tutumu: Şirket Yolsuzluk Vakaları ve Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Bir İnceleme” Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi” Nisan, Sayı:18.
• Özbirecikli M. ve Süslü, C. (2005). “Bağımsız Denetim Firmalarının Yolsuzluk Riski Faktörlerini Değerleme Uygulamaları ve Türkiye’deki Bağımsız Denetim Firmaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma-I” Muhasebe-Finansman Öğretim Üyeleri Bilim ve Araştırma Derneği Dergisi, Temmuz, Sayı:28.
• Özbirecikli M. ve Ural, T. (2004). “Muhasebe Mesleği Mensuplarının Etiksel Davranışlarına Etki Eden Faktörler Üzerine Bir Araştırma” Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Haziran, Cilt:6 Sayı:2
• Özbirecikli, M. ve T. Ural. 2006. “Muhasebe Mesleğinde Yaşanan Etik Dışı Davranışların Tespiti ve Etiksel Değerlendirmesi: Türkiye Örneği”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 21 (248).
• Özbirecikli M. ve Ural, T. (2007). “Muhasebecilerin Mesleki Kararlarında Etik ve Sosyal Sorumluluğun Önemini Algılama Düzeyleri ve Etiksel Karar Alma Süreci: Türkiye Örneği” İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Sayı: 254
• Özer, G. ve Uyar, M. (2010). “Muhasebecilerin Etik Oryantasyonlarının Mesleki Bağlılığa Etkisi Üzerine Bir İnceleme”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim Sayısı, No:48.
• Ramos, L. (2009). “Outside the box ethics”. Leadership Excellence, 19.
• Robin, D. P., & Reidenbach, R. E. (1987). Social Responsibility, Ethics, and Marketing Strategy: Closing the Gap between Concept and Application. Journal of Marketing,51(1), 44. doi:10.2307/1251143
• Singhapakdi, A., Vitell, S. J., & Kraft, K. L. (1996). Moral intensity and ethical decision-making of marketing professionals. Journal of Business Research, 36(3), 245-255. doi:10.1016/0148-2963(95)00155-7
• Kurumu, K. G. (n.d.). Kamu Gözetimi Kurumu. Retrieved January 04, 2017, from http://www.kgk.gov.tr/
• T. (n.d.). - TÜRMOB. Retrieved January 07, 2017, from http://www.turmob.org.tr/