COMPARATIVE EXAMINATION OF FINANCIAL POSITION STATEMENT IN TERMS OF MEASUREMENT BASES

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 3, 835 - 855, 01.11.2019

Hatice Pınar Kaya

https://doi.org/10.29067/muvu.487266

Cited By: 4

Öz

The
statement of financial position depicting the assets, liabilities and equity of
the companies at a certain date has a significant effect on the decision making
processes of its users. The fact that the statement of financial position
provides useful information depends on the measurement bases applied to assets,
liabilities and equity that are considered as the components of the statement
of financial position. As of today, there are provisions related to measurement
bases in three different regulations that are applied to businesses in Turkey.
The main objective of this study is to examine the principles of measurement
bases that should be applied to the components of the statement of financial
position within the framework of the provisions in TAS/TFRS, FRS for LMEs and TPL/GCASA via content analysis
approach. Determining the measurement differences between existing regulations
is important in terms of increasing adaptation in financial reporting. Findings
of the study show that TAS/TFRS and FRS for LMEs are more compatible with each
other in terms of measurement bases. TPL/GCASA's adoption of tax oriented
measurement bases and its inability to fully meet today's requirements create
differences among other regulations.

Anahtar Kelimeler

Measurement, Measurement Bases, Valuation, Financial Reporting Standards

FİNANSAL DURUM TABLOSU UNSURLARININ ÖLÇÜM ESASLARI AÇISINDAN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

Öz

İşletmelerin
belirli bir tarihteki varlık, borç ve özkaynaklarını gösteren finansal durum
tablosu, bilgi kullanıcılarının alacakları kararlar üzerinde önemli etkiye
sahiptir. Finansal durum tablosunun faydalı bilgi sağlayabilmesi, finansal
durum tablosu unsurları olarak nitelendirilen varlık, borç ve özkaynaklara
uygulanan ölçüm esaslarına bağlıdır. Günümüz itibariyle Türkiye’de faaliyet
gösteren işletmelerin tabi olduğu üç farklı düzenlemede ölçüm esaslarına
ilişkin hükümler yer almaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, finansal durum
tablosu unsurlarına uygulanması gereken ölçüm esaslarını TMS/TFRS, BOBİ FRS ve
VUK/MSUGT’de yer alan hükümler çerçevesinde, içerik analizi yaklaşımıyla,
karşılaştırmalı olarak incelemektir. Mevcut düzenlemeler arasındaki ölçüm
farklılıklarının tespit edilmesi, finansal raporlamada uyumu artırmak açısından
önemlidir. Çalışmadan elde edilen bulgular, ölçüm esasları açısından TMS/TFRS
ve BOBİ FRS’nin birbiri ile daha uyumlu olduğunu göstermektedir. VUK/MSUGT’nin
vergi odaklı ölçüm esaslarını benimsemesi ve günümüz şartlarını tam olarak
karşılayamaması, diğer düzenlemeler ile arasında farklılıklar oluşturmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Ölçüm, Ölçüm Esasları, Değerleme, Finansal Raporlama Standartları

Kaynakça

• Akgün, A. İ. (2016). Türkiye Finansal Raporlama Standartlarında tarihi maliyet muhasebesinden gerçeğe uygun değere yöneliş. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 127-153.
• Alpaslan, H. İ. (2015). TMS/TFRS kapsamında gayrimenkul değerleme ve gerçeğe uygun değerin tespitinde emsal karşılaştırma ve gelir indirgeme yöntemleri üzerine bir uygulama. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 17-35.
• Arı, M., Yılmaz, R. (2015). Avantaj ve dezavantajları açısından gerçeğe uygun değer ile maliyet değeri muhasebesinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 65, 147-159.
• Ayçiçek, F. (2009). Türkiye Muhasebe Standartları ve Vergi Usul Kanunu açısından değerleme ve bir uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Bahadır, O. (2016). Normatif muhasebe teorileri kapsamında ölçüm. Mali Çözüm Dergisi, 136, 33-46.
• Büyükipekci, S., Yiğit, E. (2016). TMS-16’ya göre maddi duran varlıkların muhasebeleştirilmesi ve değerleme sürecine teorik bir bakış. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 19(2), 219-231.
• Dinç, E. (2008). Türkiye Muhasebe Standartları ve vergi kuralları açısından ticari borç ve ticari alacakların muhasebeleştirilmesi ve değerlemesi. Mali Çözüm Dergisi, 90, 71-101.
• Durmuş, A. F., Solak, B., Güneş, R. (2011). KOBİ TFRS ve Vergi Usul Kanunu’nda değerleme ilkelerinin karşılaştırılması ve sonuçların değerlendirilmesi. Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, 13(4), 175-202.
• Ergin, N. E. (2016). Vergi mevzuatı ile TMS/TFRS’nin değerleme ölçüleri açısından karşılaştırılması. Vergi Dünyası Dergisi, 418, 9-20.
• Fındık, H. (2016). Türkiye Muhasebe Standartları çerçevesinde finansal varlıkların muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 69, 61-82.
• Gözlüklü, B. (2017). TMS/TFRS’lerdeki değerleme ilkeleri ve vergi sistemi ile yakınsama olanaklarının araştırılması. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Hazır Aksoy, Ç. (2018). Kiralama işlemlerinin TFRS 16’ya göre muhasebeleştirilmesi ve ölçülmesi, Mali Çözüm Dergisi, 149, 85-122.
• ICAEW - The Institute of Chartered Accountants in England and Wales (2011). Measurement in Financial Reporting. https://www.icaew.com
• Kaya, U., Dinç, E. (2007). Türkiye Muhasebe Standartlarına göre maddi duran varlıkların değerlenmesi ve muhasebeleştirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 343-364.
• Kamu Gözetimi Kurumu (2018), Revize Kavramsal Çerçeve Sunumu, 1-15.
• Kamu Gözetimi Kurumu (2018), Revize Kavramsal Çerçeve Taslak Metni.
• Leuz, C., Wysocki, P. D. (2016). The economics of disclosure and financial reporting regulation: evidence and suggestions for future research. Journal of Accounting Research, 54(2), 525-622.
• Özerhan, Y. (2016). Yerel finansal raporlama çerçevesi taslağındaki ölçümleme esasları üzerine bir değerlendirme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(2), 307-336.
• Öztürk, E. (2015). Muhasebedeki değerleme yaklaşımları üzerine kültürel bir değerlendirme. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(3), 17-33.
• Öztürk, E. (2017a). Stok maliyetlerinin ölçüm ve muhasebeleştirme esaslarının VUK, TMS/TFRS ve YFRÇ taslağı açısından karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 141-157.
• Öztürk, E. (2017b). Finansal varlıkların ölçme ve muhasebeleştirme esaslarının büyük ve orta boy işletmeler için finansal raporlama standardı ve türkiye finansal raporlama standartları açısından karşılaştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(3), 594-617.
• Senel, S. A., Tuncay, M., Önoğul, Ö., Karslı, C. (2011). Türkiye muhasebe standartlarında yer alan bir değerleme ölçüsü: gerçeğe uygun değer. E-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, 6(1), 48-76.
• Şensoy, N., Perek, A. A. (2010). Kobiler için uluslararası finansal raporlama standardı ve Vergi Usul Kanunundaki değerleme esaslarına toplu bakış. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 3(2), 47-73.
• Tokay, S. H., Deran, A. (2008). Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları’nda değerleme ölçüleri. Mali Çözüm Dergisi, 90, 15-47.
• Türker, İ. (2010). IAS/TMS 2 stoklar standardına ve Türk Vergi Sistemine göre stokları değerleme. Muhasebe ve Denetime Bakış, 30, 105-120.
• Ulusan, H. (2007). Finansal raporlama açısından değerleme. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 525-544.
• Ulusan, H. (2008). Değerleme esasları ve finansal tabloların niteliksel özellikleri açısından incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 129-153.
• Ulusan, H. (2009). Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartları’na göre varlık ve borçları değerleme esasları: bir karşılaştırma (II). Muhasebe ve Finansman Dergisi, 44, 149-164.
• Whittington, G. (2010). Measurement in financial reporting. A Journal of Accounting, Finance and Business Studies, 46(1), 104-110.
• Whittington, G. (2015). Measurement in financial reporting: half a century of research and practice. A Journal of Accounting, Finance and Business Studies, 51(4), 549-571.