A RESEARCH ON FINANCIAL AND NON-FINANCIAL DETERMINANTS OF SUSTAINABILITY PERFORMANCE: BIST SUSTAINABILITY INDEX CASE

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 129 - 160, 01.03.2021

Merve Acar Şevket Durmaz Şafak Nur Coşgunaras

https://doi.org/10.29067/muvu.719005

Cited By: 4

Öz

In frame of globalization, stakeholders’ demand on non-financial information besides financial information reported in financial statements increase the relative importance on integrated reporting as well as sustainability accounting. In this study, factors which may affect the sustainability performance (proxied by the case in which companies are qualified to be listed in BIST Sustainability Index) of companies are analyzed. Within this frame, financial and non-financial data from annual reports of 431 firm-year observation are analyzed via linear and logistics regression analyses. Results show that board size, board independence, audit committee independence, being audited by Big 4 audit firms, sustainability practices held by the company and age of the lead auditors positively affect the situation of being listed in BIST Sustainability Index. Besides, companies with men chief executive officer and women lead auditors are listed in BIST Sustainability Index more often than the other (women CEOs and men lead auditors) companies.

Anahtar Kelimeler

Integrated Reporting, Sustainability Accounting, Board Characteristics, Non-Financial Reporting

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK PERFORMANSINI ETKİLEYEN FİNANSAL VE FİNANSAL OLMAYAN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ ÖRNEĞİ

Öz

Küresel gelişmeler çerçevesinde, finansal tablolarda finansal bilgi yanında finansal olmayan bilgilerin raporlanmasına ilişkin paydaşlarca artan talep, entegre raporlama ve sürdürülebilirlik muhasebesi kavramlarının önemini de gitgide arttırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, işletmelerin BIST (Borsa İstanbul) Sürdürülebilirlik Endeksine girmesinde etkili olan faktörleri finansal ve finansal olmayan değişkenler üzerinden tespit etmektir. Bu kapsamda, 431 firma-yılı gözlemden oluşan ve 2011-2018 dönemlerini kapsayan veri seti doğrusal ve lojistik regresyon testleri ile analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, şirketlerin BIST sürdürülebilirlik endeksinde işlem görme durumları üzerinde yönetim kurulu büyüklüğü, yönetim kurulu bağımsızlığı, denetim komitesi bağımsızlığı, denetçi şirketin dört büyük denetim firmasından biri olması, şirket içinde sürdürülebilirlik uygulamalarının var olması ve sorumlu denetçinin yaşı gibi faktörlerin anlamlı pozitif etkiye sahip oldukları gözlemlenmiştir. Bu sonuçların yanında genel müdür cinsiyetinin erkek ve sorumlu denetçi cinsiyetinin ise kadın olduğu işletmelerin daha yüksek bir oranda sürdürülebilirlik endeksinde yer aldığı da elde edilen sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Entegre Raporlama, Sürdürülebilirlik Muhasebesi, Yönetim Kurulu Yapısı, Finansal Olmayan Raporlama

Kaynakça

• ACAR, M. (2019). Kamuyu Aydınlatma Teorileri Kapsamında Çevre Muhasebesi: BIST Sürdürülebilirlik Endeksi Çevresel Raporlama Uygulaması, Ankara: Gazi Kitabevi.
• AKPAN, E., AMRAN, N. (2014). Board Characteristics And Company Performance: Evidence From Nigeria . Journal of Finance and Accounting, 2(3), 81-89.
• AKSOYLU, S, TAŞDEMİR, B. (2020). Kurumsal Sürdürülebilirlik Performans Değerlendirmesi: BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 95-106.
• AL-MATARI, E., HANIM, F., AL-SWIDI, A., ve AL-MATARI, Y. (2012). The Impact of board characteristics on Firm Performance: Evidence from Nonfinancial Listed Companies in Kuwaiti Stock Exchange. International Journal of Accounting and Financial Reporting, 2(2), 310-332.
• AL-SHAER, H., ZAMAN, M. (2016). Board Gender Diversity And Sustainability Reporting Quality. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 12(3), 210-222.
• ALTINAY, A. T. (2016). Entegre Raporlama Ve Sürdürülebilirlik Muhasebesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 47-64.
• ANAZONWU, H. O., EGBUNIKE, F., ve GUNARDI, A. (2018). Corporate Board Diversity and Sustainability Reporting: A Study of Selected Listed Manufacturing Firms in Nigeria. Indonesian Journal of Sustainability Accounting and Management, 2(1), 65-78.
• ARAYSSI, M, JIZI, M., ve TABAJA, H. (2020). The impact of board composition on the level of ESG disclosures in GCC countries. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 11(1), 137-161.
• AYTAR, O. (2019). BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri Üzerine Bir İçerik Analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12, 320-340.
• AYTEKİN, S., EROL, A. (2018). Finansal Performans Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Temel Belirleyicisi midir? BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde Aras Yöntemi ile Bir Uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK. Özel Sayısı, 869-886.
• BIRINDELLI, G., DELL’ATTI, S., ve IANNUZZI, A, P. (2018). Composition and Activity of the Board of Directors: Impact on ESG Performance in the Banking System, Sustainability, 10(12), 4699-4719.
• Borsa İstanbul, Endeks ve Veri Direktörlüğü, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi Temel Kuralları, (2017). Erişim Adresi: https://www.borsaistanbul.com/docs/default-source/endeksler/bist-surdurulebilirlik-endeksi-temel-kurallari.pdf?sfvrsn=23.
• CERAN, E. (2017). Kurumsal Sürdürülebilirlik Kavramı ve Ölçümüne İlişkin Bir Ön Çalışma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(0), 59-70.
• DALGIÇ, T.G., ÖZEN, T., VE ALBAYRAK, R. (2018). Kurumsal Sürdürülebilirlik Kavramı, Stratejik Önemi ve Sürdürülebilirlik Performansı Ölçümü. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(1), 17-37.
• DEMİRCİOĞLU, E., EVER, D. (2019). Sürdürülebilirlik Muhasebesinin Teorik Açıdan İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 59-72.
• ELKINGTON, J. (1998). Partnerships from cannibals with forks: The triple bottom line of 21st‐century business. Environmental Quality Management, 8(1), 37-51.
• GÖK, İ.Y., ÖZDEMİR, O. (2017), Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksinin Performans Karakteristiği, Sosyoekonomi, 25(34), 87-105.
• GÖZÜM, A., ACAR, G. (2018). İşletmelerin BIST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nde Yer Alma Durumuna Göre Üst Kademe Teorisi Kapsamında Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 29(84), 93-112.
• GUJARATI, D. N. (2009). Basic econometrics. Tata McGraw-Hill Education.
• GÜMRAH, A., GÜNGÖR T.Ş. (2018). Sürdürülebilirlik Raporlarının İçerik Kalitesi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 334-357.
• HIDAYAT, A., UTAMA, S. (2016). Board Characteristics and Firm Performance: Evidence from Indonesia. International Research Journal of Business Studies, 8(3), 137-154.
• IIRC, https://integratedreporting.org/faqs/#what-is-the-aim-of-integrated-reporting. (Erişim Tarihi: 20.01.2020).
• KILIÇ, M. (2014). Yönetim Kurulu Yapısının İşletme Performansına Etkisi: Türkiye’de Bir Uygulama. Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, 16(3), 33-56.
• LORENZO, J.M. P., ALVAREZ, I. G., ve SANCHEZ, I.M.G. (2009). Stakeholder Engagement and Corporate Social Responsibility Reporting: The Ownership Structure Effect. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 16(2), 94-107.
• MAHMOOD, Z., KOUSER, R., ALI, W., AHMAD, Z., ve SALMAN, T. (2018). Does corporate governance affect sustainability disclosure? A mixed methods study. Sustainability, 10(1), 207-227.
• MANITA, R., BRUNA, M., DANG, R., ve HOUANTİ, L. (2018). Board Gender Diversity And ESG Disclosure: Evidence From The USA. Journal of Applied Accounting Research, 19(2), 206-224.
• NADEEM, M., ZAMAN , R., ve SALEEM, I. (2017). Boardroom Gender Diversity and Corporate Sustainability Practices: Evidence from Australian Securities Exchange Listed Firms. Journal of Cleaner Production, 149, 874-885.
• ÖNDER, Ş. (2017). İşletme Karlılığına Kurumsal Sürdürülebilirliğin Etkisi: BİST’te Bir Uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 937-956.
• ÖNDER, Ş. (2018). Yönetim Kurulunda Cinsiyet Çeşitliliği Ve Sürdürülebilir Raporlama Kalitesi Arasındaki İlişki. (s. 1011-1023). Kuşadası: International Conference on Applied Economics and Finance & Extended With Social Sciences.
• ÖZBAY, D. (2019). Türkiye’de Finansal Olmayan Raporlama ve Gelişim Trendi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(2), 445-462.
• ÖZDEMİR, L. (2019). BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Almanın Verimlilik Üzerine Etkisi: VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 33-45.
• ÖZMEN, A., KARAKOÇ, M., ve YEŞİLDAĞ, E. (2020). Sürdürülebilirlik Raporlaması: Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Şirketler Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 63, 153-174.
• PARLAKKAYA, R., KAHRAMAN, Ü., ve CİHAN, Y. (2019). BİST Sürdürülebilirlik Endeksine Alınmanın Etkileri: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, 111, 33-50.
• SAK, A., DALGAR, H. (2020). Kurumsal Sürdürülebilirliğin Firmaların Finansal Performansına Etkisi: BİST Kurumsal Sürdürülebilirlik Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 173-186.
• Sevilengül, O. (2005). Genel Muhasebe, 12. Baskı. Gazi Kitapevi. Ankara.
• SHAMIL, M., JUNAID M.S., HO , P.-L., ve KRISHNAN, A. (2014). The Influence of Board Characteristics on Sustainability Reporting. Asian Review of Accounting, 22(2), 78-97.
• ŞENEL, S., ALATLİ, B. (2014). Lojistik regresyon analizinin kullanıldığı makaleler üzerine bir inceleme. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 35-52.
• ŞENGÜR, E., ÖZBEK, P.A. (2015). İMKB Kurumsal Yönetim Endeksindeki Şirketlerin Yönetim Kurulu Yapısı ve İşletme Performansının Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 33-50.
• TABACHNICK, B.G., FIDELL, L.S. (1996). Using Multivariate Statistics. New York, USA: Harper Collins College Publishers.
• TUAN, K. (2019). Yönetim Kurulu Özelliklerinin Sürdürülebilirlik Raporlarına Etkisi: Borsa İstanbul Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 233-242.
• TÜM, K. (2014). Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Muhasebeye Yansımaları: Sürdürülebilirlik Muhasebesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 58-81.
• UZUN, K.T., YILDIRIM, G., ve KUZU, S. (2018). Finansal Performansın Sürdürülebilirlik Raporlaması Üzerine Etkisi: BİST100 Şirketleri Üzerinde Bir İnceleme. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Özel Sayı, 625-635.
• ÜNAL, S., ve YÜKSEL, R. (2017). Finansal Performans Ve Hisse Senedi Getirisi İlişkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki Bankalar Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(5), 264-270.
• VELTE, P. (2016). Women On Management Board And ESG Performance. Journal of Global Responsibility, 7(1), 98-109.
• YAVUZ, V. (2014). Sürdürülebilirlik Kavramı ve İşletmeler Açısından Sürdürülebilir Üretim Stratejileri/Concept Of Sustainability And Sustainable Production Strategies For Business Practices. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 63-86.