Dijitalleşmenin Denetim Ücretlerine Yansımalarının Araştırılması

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: Prof. Dr. Mehmet Özbirecikli Özel Sayısı, 87 - 103, 28.10.2023

Zeynep Hatunoğlu , Nazan Güngör Karyağdı

https://doi.org/10.29067/muvu.1292824

Öz

Dijitalleşme ve bilgi teknolojisindeki gelişmeler işletmeleri ve işletmelerin iş yapma şeklini de etkilemiştir. Bu etki her alanda olduğu gibi denetim alanında da köklü değişim ve dönüşümlere yol açmıştır. Bu değişim ve dönüşüm ile yapay zekâ, bulut bilişim, blokzincir teknolojisi gibi gelişmelerin denetim sürecine yansıtılması, kullanılan teknolojilerle ilgili personelin eğitilmesi, işlemlerin mobil uygulamalarla entegre edilerek gerçekleştirilmesi vb. çalışmaların denetim ücretlerine etkisinin olup olmadığı merak konusu olmuştur. Bu nedenle çalışmada, dijitalleşmenin denetim ücretlerine yansımalarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Diyarbakır’da faaliyet gösteren denetçilerle görüşme tekniği yoluyla gerçekleştirilen çalışmada nitel veri analiz yöntemi kullanılmış olup elde edilen veriler betimsel desenle analiz edilmeye çalışılmıştır. Denetçilerin bakış açılarının incelendiği çalışmada, yapay zekâ, bulut bilişim gibi uygulamaların ya da farklı yazılımların kullanılması, teknolojiye uyum sağlamak için personelin eğitilmesi, siber saldırılara karşı yapılan çalışmaların denetim ücretlerini arttırıcı bir etkiye sahip olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Ayrıca çalışmada mobil uygulamaların denetim ücretlerine bir etkisinin olmadığı, hazırlanan denetim raporlarının dijital ortamlarda saklanmasının maliyetinin denetim ücretlerini etkilediği ve dijitalleşme sürecine uyum sağlamak için çeşitli girişimlerde bulunanların olduğu gibi herhangi bir girişimi olmayanların da var olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Denetim, Denetim Ücretleri, Dijitalleşme, Denetçi, Denetim Süreci

Investigation of the Reflections of Digitalization on Audit Fees

Öz

Developments in digitalization and information technology have also affected companies and the way companies do business. This effect has led to radical changes and transformations in the field of auditing, as in every other field. With this change and transformation, it has become a matter of curiosity whether the developments such as artificial intelligence, cloud computing, blockchain technology are reflected in the audit process, the training of personnel related to the technologies used, the studies conducted on the integration of transactions with mobile applications have an impact on audit fees. For this reason, the aim of the study is to reveal the reflections of digitalization on audit fees. Qualitative data analysis method was used in the study. The study was carried out by interviewing auditors operating in Diyarbakır and the obtained datas were tried to be analyzed with descriptive pattern. In the study where the perspectives of auditors were examined, it was found that the use of applications such as artificial intelligence, cloud computing or different software, the training of personnel to adapt to technology, and the work against cyber attacks have an increasing effect on audit fees. In addition, it was found in the study that mobile applications have no effect on audit fees, the storage of prepared audit reports in digital media affects cost fees, and there are those who have made various attempts to adapt to the digitalization process, as well as those who do not have any initiatives.

Anahtar Kelimeler

Audit, Audit Fees, Digitalization, Auditor, Audit Process

Kaynakça

• Acar, M. (2022). Bağımsız denetim ücretlerini etkileyen faktörlere yönelik bir araştırma: şeffaflık raporlarında yer alan denetim gelirleri çerçevesinde BIST 100 örneği. Sosyo-Ekonomi Dergisi, 30(51), 365-388. doi: 10.17233/sosyoekonomi.2022.01.18
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün , Ö., Karadeniz , Ş., ve Demirel , F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri . Ankara : Pegem Yayıncılık.
• Celayir, D. ve Celayir, Ç. (2020). Dijitalleşmenin denetim mesleğine yansımaları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(6), 128-148.
• Chung, S. ve Narasimhan, R.(2002). An international study of cross-sectional variations in audit fees.International Journal of Auditing.6(1),79-91. doi: 10.1111/j.1099-1123.2002.tb00006.x
• Erdoğan, S. ve Kutay, N. (2016). Türkiye’de bağımsız denetim şirketlerinin karakteristiklerinin bağımsız denetim gelirleri üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(27), 105-122.doi: 10.17130/10.17130/ijmeb.2016.12.27.1053
• Griffin, P.A.,Lont,D.H. ve Sun, Y. (2009). Governance regulatory changes, international financial reporting standards adoption, and New Zealand audit and non-audit fees: Empirical evidence. Accounting and Finance, 49(4):697-724, doi: 10.1111/j.1467-629X.2009.00310.x.
• Gülbahar, Ç. A., ve Koşar , D. (2020). Özel okul yöneticilerinin yetenek yönetimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(3), 1000-1028.
• Kaban, İ., ve Gül , M. (2019). Bankalarda hile denetimi: merkezden sürekli denetimin şube faaliyetlerine etkisi üzerine nitel bir araştırma. Istanbul Business Research, 48(1), 113-143.
• Patton, M. (1990). Qualitative evaluation and research methods.Beverly Hills, CA: Sage.
• Hogan,C.E. ve Wilknis, M.S. (2008). Evidence on the audit risk model: do auditors increase audit fees in the presence of internal control deficiencies? Contemporary Accounting Research,25(1), 219-242. https://doi.org/10.1506/car.25.1.9
• Ittonen, K. ve Peni, E. (2012). Auditor’s gender and audit fees. International Journal of Auditing, 16, 1-18. doi: 10.1111/j.1099-1123.2011.00438.x
• Larcker, D. ve Richardson, S. (2004). Fees paid to audit firms accrual choices and corporate governance. Journal of Accounting Research,, 42(3), 625-658. doi: 10.1111/j.1475-679X.2004.t01-1-00143.x
• Ranasınghe, T. (2018). Do auditors charge a risk premium? evidence from the association. Erişim Adresi: https://www.ntu.edu.sg/business/news-events/news/story-detail/do-auditors-charge-a-risk-premium-evidence-from-the-association-between-derivative-hedging-and-audit-fees
• Ruyter, K., ve Scholl, N. (1998). Positioning qualitative market research: Reflections from theory and practice. Qualitative Market Research: An International Journal, 1(1), 7-14.
• Silva, A., İnacio, H., ve Vieira, , E. (2020). Determinants of audit fees for Portugal and Spain. Contaduría y Administración, 65(4), 1-24. doi: 10.22201/fca.24488410e.2020.2039
• Şahin vd. (2019). Nitel araştırma dersinin lisansüstü öğrenciler ve öğretim elemanlarınca bütüncül olarak değerlendirilmesi, Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi ENAD, 7 (4), 1408-1429. doi: 10.14689/issn.2148-2624.1.7c.4s.5m
• Tanç, A., ve Çardak, D. (2020). Denetçi cinsiyetinin denetim görüşü üzerindeki etkisi: BIST 100 endeksinde bir araştırma. İşletme Akademisi Dergisi, 1(3), 206-216. doi: 10.26677/TR1010.2020.542
• Terzi, S., Şen, K., ve Özkan , Ö. (2022). Denetim kalitesi ile denetim ücreti arasındaki ilişki: Türkiye’ye ilişkin bulgular. Mali Çözüm, 32(172), 103-116.
• Türel, A., Yılmaz, F., ve Özveren, C. (2022). Türkiye'de bağımsız denetim ücretlerinin analizi. Mali Çözüm Dergisi(172), 45-82.
• Urghoghide, R. ve Izedonmi, F. (2015). An empirical ınvestigation of audit fee determinants in Nigeria. International Journal of Business and Social Research,, 5(8), 48-58. doi: 10.18533/ijbsr.v5i8.785
• Xu, Y. (2011). The determinants of audit fees: An empirical study of china’s listed companies. Master thesis. Lund University: İsveç.
• Yazıcı, N. (2019). Türkiye’de bağımsız denetim şirketlerinin gelirlerini etkileyen unsurların şeffaflık raporlarının analizi ile belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 168-180.
• Yel, T. ve Atasoy, A. (2021). Dijitalleşmenin bağımsız denetime yansımalarının siber güvenlik yönünden değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 439-458.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H.(2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık
• Zemi, M. (2012).Audit partner specialization and audit fees: some evidence from Sweden.Contemporary Accounting Research, 29(1), 312-340.