Binek Otomobillerin VUK’a Göre Alım-Satım, Kiralama ve Gider Kısıtlaması Uygulamaları

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 1, 99 - 129, 26.02.2024

Mustafa Ay , Gülçin Adıyaman

https://doi.org/10.29067/muvu.1292612

Öz

Motorlu araçlar geçmişten günümüze toplumun her kesiminin ihtiyacına göre gelişim ve değişim göstermiştir. Günümüzde en çok kullanılan ve herkes tarafından alınıp satılan motorlu araç türü binek otomobillerdir. Şahsi ve ticari amaçlı kullanılan binek otomobillerin alım, satım, kiralama vb. muhasebe kayıt işlemlerinin incelenmesi ve farklılıklarının ortaya konması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaca uygun olarak çalışmada; işletmelerin, oto bayilerinin, oto galerilerinin, binek otomobil kiralama şirketlerinin ve distribütörlerin binek otomobil alım, satım ve kiralanmasındaki muhasebe uygulamalarına yer verilmiştir. Çalışmada örnek olay yöntemi kullanılarak çeşitli muhasebe olayları incelenmiş ve uygulanmıştır.
Çalışmada ilk olarak literatür taraması yapılmış, daha sonra amaç, yöntem ve kısıtlar belirlenerek uygulama kısmına geçilmiştir. Çalışmanın uygulama kısmında ise konuyla ilgili örneklerin, Vergi Usul Kanunu’na göre muhasebe kayıtları yapılmış, gider kısıtlamaları değerlendirilmiş ve farklılıklar incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda; işletmeler, oto bayiler, oto galeriler, binek otomobil kiralama şirketleri ve distribütörler açısından alım, satım ve kiralama işlemlerinde yapılan muhasebe kayıtlarında farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Binek Otomobiller Muhasebesi, Oto Galeri, Oto Bayi, Vergi Usul Kanunu, Gider Kısıtlaması.

Purchase-Sale, Rental and Expense Restriction Applications of Passenger Cars According to TPL

Öz

Motor vehicles have developed and changed according to the needs of every segment of society from past to present. Today, the most widely used type of motor vehicle that is bought and sold by everyone is passenger cars. The purpose of the study is to examine the accounting records of purchase, sale, rental, etc. of passenger cars used for personal and commercial purposes and to reveal their differences. In accordance with this purpose, the study includes the accounting practices of businesses, auto dealers, auto galleries, rental companies and distributors in the purchase, sale and rental of passenger cars. In the study, various accounting cases were examined and applied using the case study method.
In the study, firstly, the literature was reviewed, then the purpose, method and constraints were determined, and the application part was started. In the application part of the study, the accounting records of the examples related to the subject were examined according to the Tax Procedure Law (TPL), the expense restrictions were evaluated and the differences were analyzed. As a result of the study, differences have been identified in the accounting records made in the purchases, sales and rental transactions in terms of businesses, auto dealers, auto galleries, passenger car rental companies and distributors.

Anahtar Kelimeler

Passenger Cars Accounting, Auto Gallery, Auto Dealer, Tax Procedure Law, Expense Restriction.

Kaynakça

• Akpınar, A. (2021). İşletmelerde Binek Otomobillerin Amortisman Uygulamaları. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 4(2), 165-181.
• Bayazıtlı, E. & Özdemir, F. S. (2008). Binek Otomobillerinin Vergi Düzenlemeleri Karşısındaki Durumu, Kıst Amortisman Uygulaması ve Bir Öneri. Journal of Accounting and Taxation Studies, 1(2), 23-48.
• Bowman, E. D. (1928). Accounting for Used-car Departments of Retail Automobile Dealers. Journal of Accountancy, 46(2), 6.
• Çalışkan, N. (2009). Türkiye’de Taşıt Kredilerinin Otomobil Satışlarına Etkisinin Ekonometrik Analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Ekinci, F., & Gönüllüoğlu, S. (2012). Binek Otomobil Tüketicilerinin Motorlu Taşıt Vergisi ve Bu Vergide Yapılması Planlanan Yasal Düzenlemelere İlişkin Bilgi Düzeyinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 35-43.
• Engin, C. & Polat, E. (2010). Türk Otomotiv Sektörü ve Küresel Finansal Krizin Sektöre Etkileri (1996-2009). Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2 (1), 35-43.
• Gelir Vergisi Genel Tebliğ, (2020), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/05/20200527-10.htm, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• GİB, (2022). II. Sayılı 24.11.2023 Özel Tüketim Vergisi Tutarları ve Oranları https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/yararli-bilgiler/ozel-tuketim-vergisi-tutarlari-ve-oranlari, Erişim Tarihi: 01.02.2023.
• Hartman, D. (1939). Accounting for Repossessions and Trade-Ins. The Accounting Review, 14(3), 267-272.
• Ildırar, M., & Kıral, E. (2018). Piyasa Yapısı ve Yoğunlaşma: Türk Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Analiz. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 93-117.
• Ismail, T., Hanifah, I. A., & Muchlish, M. Analysis of accounting information system of car spare parts inventory in increasing the effectivity of internal control.
• Karayolları Trafik Kanunu, (1983). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2918.pdf, Erişim Tarihi: 13.01.2023.
• Magdalena, N., & Traian-Ovidiu, C. (2013). Study on the Accounting and Tax Scheme of Second-Hand Goods Such as Cars. Journal of Knowledge Management, Economics and Information Technology, 3(6), 1-20.
• Pantazi, P., & Mihalache, A. (2014). Theoretical Principles and Methodology for Organising the Managerial Accounting in the Car-Building Industry. Economy Transdisciplinarity Cognition, 17(1), 73.
• Ramziddinovich, N. T. (2022). Automated System of Accounting Operations in the Car Depot Warehouse. Central Asian Journal of Mathematical Theory and Computer Sciences, 3(6), 49-54.
• Seyidoğlu, H. (1995). Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı (6. Bs.). Ankara: Güzem Yayınları.
• Tekşen, Ö. & Dağlı S.S. (2017). Maddi Duran Varlıkların Tekdüzen Muhasebe Sistemi ile Vergi Usul Kanunu ve TMS-16 Açısında İncelenmesi: Bir Uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 424-447.
• Thomas, N. B. (1959). Accounting for Automotive Vehicles in a Taxicab Company. Woman CPA, 21(4), 4.
• TOKKDER, (2022), Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği, https://tokkder.org/tokkder-dergi/5131, Erişim Tarihi: 06.02.2023.
• VUK, (1961). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf Erişim Tarihi: 20.01.2023.