Türkiye’de Uygulanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne (MSUGT) Göre Muhasebe Temel Kavramlarının Değer Kavramı Açısından İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 1, 221 - 236

İlkay Ejder Erturan

https://doi.org/10.29067/muvu.1518080

Öz

Muhasebe, bir işletmenin para ile ifade edilebilen işlemlerini kaydeden, sınıflayan, özetleyen, raporlayan, analiz ve yorumlar yaparak bilgi kullanıcılarına sunan bir bilim ve sanattır. Tanımdan da anlaşacağı üzere muhasebe denildiğinde düşünülen ilk şey sayılardır. Muhasebeye hayat veren onu anlamlı kılan rakamların kaydedilmesi olarak algılanır. Muhasebe finansal olayları kaydederek somutlaştır. Yararlı, zamanlı, doğru ve açık bilgi sunar. Muhasebe bu bilgileri belirli kurallara göre bilgi kullanıcılarına sunmaktadır. Muhasebenin temel kavramları muhasebenin özünü oluşturur. Bu kavramlar muhasebeye açıklık ve değer katmaktadır. Bu çalışmamızda felsefenin konusu olarak bakılan bugün ise birçok bilim dalı tarafından tartışılan değer konusu muhasebe kavramlarıyla ilişkilendirilerek incelenmiştir. Bu çalışmada muhasebenin temel kavramları ve değer ilişkisi incelenmiş ve bu bağlamda sonuçlar ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Muhasebenin temel kavramları arasından seçilerek yapılan birçok araştırma bulunmaktadır. Özellikle değerleme konusunda yapılan bu araştırmalar seçilen temel kavramlarla ilişkilendirilmiştir. Fakat temel kavramların tamamı ele alınarak oluşturdukları değer ve katkı üzerinde çok durulmamıştır. Bu nedenle çalışmada muhasebe temel kavramları tek tek açıklanmış ve muhasebe sürecine sağladıkları değer incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Değer, Temel Kavramlar, Muhasebe Temel Kavramları, Değerleme, Gelişmekte Olan Ülkeler

Analysis of Basic Accounting Concepts in Terms of Value Concept According to General Communiqué on Accounting System Application (MSUGT) Applied in Türkiye

Öz

Accounting is a science and art that records, classifies, summarizes, reports, analyzes and comments on the transactions of a business that can be expressed in money and presents them to information users. As can be understood from the definition, the first thing that comes to mind when accounting is mentioned is numbers. It is perceived as recording the numbers that give life to accounting and make it meaningful. Accounting records financial events and makes them concrete. It provides useful, timely, accurate and clear information. Accounting presents this information to information users according to certain rules. The basic concepts of accounting constitute the essence of accounting. These concepts add clarity and value to accounting. In this study, the subject of value, which is considered as the subject of philosophy and is discussed by many branches of science today, has been examined by associating it with accounting concepts. In this study, the basic concepts of accounting and the value relationship have been examined and the results have been tried to be presented in this context. There are many studies conducted by selecting from among the basic concepts of accounting. These studies, especially on valuation, have been associated with the selected basic concepts. However, the value and contribution they create have not been emphasized much by considering all of the basic concepts. For this reason, the basic accounting concepts were explained one by one and the value they provide to the accounting process was examined in this study.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Accounting Fundamental Concepts, Fundamental Concepts, Valuation, Value, Emerging Countries

Kaynakça

• Akdoğan, N., & Aydın, H. (1987). Muhasebe teorileri. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Akdoğan, N., & Sevilengül, O. (1994). Muhasebe sistemi uygulama genel tebliği’ne göre tek düzen muhasebe sistemi uygulaması. Ankara: Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Yayınları.
• Alpago, A. (2008). Das leben ist wie ein fluss: Novum Verlag.
• Aron, R. (1994). Sosyolojik düşüncenin evreleri. Çev. K. Alemdar, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Arslan, A. (2010). Felsefeye giriş. Ankara: adres yayınları 2010.
• Ataman, Ü. (1996). Genel muhasebe, Cilt 2, (15. Baskı). İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Aykın, H., (2021), Vergi Muhasebe Akademisi, Erişim Adresi: https://vergidosyasi.com/2017/03/09/muhasebenin-temel-kavramlari/
• Basik, O., F. (2011). Ansiklopedik muhasebe ve finans terimleri sözlüğü. İstanbul: Beta Yayım.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Bozpınar, C. (2020). Marx öncesi emek değer teorisi: genel bir bakış. Politik Ekonomik Kuram, Cilt 4(1), 72-93.
• Çakıcı, C. (2002). Temel muhasebe varsayımları ve muhasebe politikalarına yön veren kavramlar. Öneri Dergisi, 5(17), 69-76.
• Cemalcılar, Ö. & Önce, S. (1999). Muhasebenin kurumsal yapısı. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 150.
• Chambers, N. (2005). Firma değerleme. İstanbul: Avcıol Basım Yayım, s. 1. Concepts and Standards Research Study Committee, (1965), The Entity Concept, The Accounting Review, 40-2, pp. 358-367, Erişim Adresi: http://www..jstor.org/stable/242303
• Cora, İ. (1999). Sosyal sorumluluk kavramı ve işletme yönetiminde sosyal sorumluluklar. MPM Anahtar Dergisi, Şubat Sayısı, Ankara.
• Damodaran, A. (1996). Investment valuation. New York: John Willey & Sons, Inc.
• Doğan, M. (1994). Büyük Türkçe sözlük (1. Baskı). İstanbul: Bahar Yayıncılık
• Hackston, D, & Milne, M. (1996), Some Determinants of Social and Environmental Disclosures in New Zealand Companies. Accounting, Auditing & Accountability Journal, Vol 9, 1:77- 94
• AccountingInsights Team, (2024), Ensuring consistent comparability in accounting practices, Accounting Concepts and Practices, Erişim Adresi: https://accountinginsights.org/ensuring-consistent-comparability-in-accounting-practices/.
• Gürdal, K. (2006). Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (32), 1-12.
• IFRS Institute, (2020), Interim Financial Reporting: IFRS® Standards vs. US GAAP, Erişim Adresi: https://kpmg.com/us/en/articles/2023/interim-financial-reporting.html.
• Chaudhry, A., Fuller, C., Coetsee, D., Rands, E., Bakker, E., & Yeung, P., (2016). Interim Financial Reporting Standards. In Wiley 2016: Interpretation and Application of International Financial Reporting Standards.
• Hunt, E. K. (2005). İktisadi düşünce tarihi. Çev. M. Günay, Ankara: Dost Kitabevi.
• İSMMMO, (2005). İSMMMO mevzuat serisi 2 muhasebenin temel kavramları ve tekdüzen hesap planı. İstanbul: Mart Matbaacılık Sanatları.
• İSMMMO, Muhasebenin Temel Kavramları, Erişim Adresi: https://ismmmo.org.tr/Mevzuat/I-Muhasebenin-Temel-Kavramlari---4003.
• İSMMMO, (1992), 1 Seri No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Erişim Adresi: https://ismmmo.org.tr/Mevzuat/1-Seri-No-lu-Muhasebe-Sistemi-Uygulama-Genel-Tebligi-26-12-1992---3997.
• Kaya, S., 2008. İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve SA 8000 (Social Accountability) Standardı, AR-GE, Erişim Adresi: http://www.izto.org.tr/NR/rdonlyres/7475BDA1-95B7-4855-B351 9ADCE4362AFE/10149/sosyalsorumlu- luk_kaya.pdf.
• Marx, K. (2008). Das kapital, kritik der politischen ökonomie, Dietz Verlag von Rosa-Luxemburg-Stiftung, Berlin.
• Montville, J., V. (2016). The moral ties within the Family of Abraham: A primer on shared social values in Judaism, Christianity and Islam, Journal of Ecumenical Studies, 51/2, 246.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (3), 217-239.
• Özkol, A., E. Çelik, M. & Gönen, S. (2005). Kurumsal sosyal sorumluluk kavramı ve muhasebenin sosyal sorumluluğu, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 27, 134-145.
• Özlem, D. (2002). Değerler sorununda nesnelcilik/mutlakçılık ve öznelcilik/relativizm tartışması üzerine. Muğla: Muğla Üniversitesi Felsefe Bölümü Sempozyumu Bildirileri, 282-312.
• Ricardo, D. (1997). Politik iktisadın ilkeleri. The Accounting Review. Vol. 40 No. (Apr 1965). pp. 358-367. Sevilengül, O. (2000). Genel muhasebe, (9. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tepe, H. (2009). Değer ve anlam: Değerler anlamlar mıdır?. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1-10. Tetik, N. (1997). Muhasebenin temel kavramları ve mali tablolar ilkelerinin yönetim muhasebesi açısından değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 147-160.
• Türk Dil Kurumu, Erişim Adresi: http://www.tdk.gov.tr.
• Ulusan, H. & Ata, H. (2014). UFRS esaslı muhasebe ölçülerinin değer ilgililiğinin borsa İstanbul pay piyasası'nda test edilmesi. Business and Economics Research Journal, 5 (2), 61-78.
• Ünsal, A. (2008). İşletmelerde muhasebe yöneticilerinin etiksel karar süreci. KMU İİBF Dergisi, 10(14), 1-19.
• Urban, W. M. (1916). Value and existence. Psychology and Scientific Methods, 17/13, 449-465.
• Yalkın, Y. K. (2008). Genel muhasebe ilkeler ve uygulamalar tek düzen muhasebe sistemi, (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.