Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planının Getirdiği Yeniliklerin Değerlendirilmesi ve Tekdüzen Hesap Planı ile Karşılaştırılması

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 1, 109 - 131

Nurettin Özdemir

https://doi.org/10.29067/muvu.1538241

Öz

İşletmeler, gerçekleştirdikleri mali nitelikteki işlem ve olayları finansal tablolara aktarmak amacıyla hesap planlarından yararlanmaktadırlar. Türkiye’de finansal tabloların hazırlanmasında, şimdiki ismiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 26.12.1992 tarihinde yayımlanan ve 1994 yılı itibarıyla yürürlüğe giren 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ekinde yer alan Tekdüzen Hesap Planı (TDHP) kullanılmaktadır. Ancak 2005 yılı itibarıyla Uluslararası Muhasebe / Finansal Raporlama Standartları (UMS/UFRS)’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte TDHP yetersiz kalmaya başlamış ve finansal raporlamanın doğru bir şekilde yapılabilmesine engel olmuştur. Bu nedenle, finansal raporlama standartlarına uygun bir hesap planı ihtiyacı ortaya çıkmış ve bu amaçla Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından önemli çalışmalar yapılmıştır. Kurum tarafından yapılan çalışmalar sonucunda önce 2018 yılında taslak hesap planı, sonrasında ise 29.07.2024 tarihinde kamuoyu görüş ve önerileri dikkate alınarak hazırlanan Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı (FRS HP) yayımlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme tekniği kullanılarak yapılan bu çalışmada, KGK tarafından yayımlanan FRS HP ile TDHP’deki finansal durum tablosu / bilançoda yer alan hesap sınıfları karşılaştırılmış ve iki hesap planı arasındaki farklar incelenmiştir. Çalışmada, TDHP’deki genel yapı üzerine inşa edilen FRS HP’de, finansal raporlama standartlarındaki sınıflandırma, değerleme ve diğer hükümlere uyum sağlamak amacıyla önemli değişiklikler yapıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı (FRS HP), Tekdüzen Hesap Planı (TDHP), Finansal Durum Tablosu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK).

Evaluation of the Changes Introduced by the Chart of Accounts in Accordance with Financial Reporting Standards and Comparison with the Uniform Chart of Accounts

Öz

Companies use chart of accounts to transfer financial transactions and events to the financial statements. In Turkey, the preparation of financial statements is based on the Uniform Chart of Accounts, now known as the UCA, which is based on the General Communiqué on Accounting System Implementation No. 1, published by the Ministry of Treasury and Finance on 26.12.1992 and invoked in 1994. However, with the use of the International Accounting / Financial Reporting Standards (IAS / IFRS) as of 2005, the UCA became inadequate and hindered accurate financial reporting. Therefore, the need for a chart of accounts under financial reporting standards has emerged. For this purpose, important studies have been carried out by the Public Oversight, Accounting and Auditing Standards Authority (POA). As a result of the studies carried out by the Authority, firstly, the draft chart of accounts was published in 2018, and then the Chart of Accounts in Accordance with Financial Reporting Standards (FRS CA), which was prepared by considering the opinions and suggestions of the public, was published on 29.07.2024. In this study, which was conducted using the document review technique, one of the qualitative research methods, the account classes in the statement of financial position/balance sheet in the FRS CA published by the POA and the UCA were compared, and the differences between the two chart of accounts were examined. The study determined that significant changes have been made in FRS CA, which is built on the general structure of UCA to comply with classification, valuation, and other provisions in financial reporting standards.

Anahtar Kelimeler

Chart of Accounts in Accordance with Financial Reporting Standards (FRS CA), Uniform Chart of Accounts (UCA), Statement of Financial Position, Public Oversight, Accounting and Auditing Standards Authority (POA)

Kaynakça

• Akdoğan, N. (2019). Finansal Raporlama Standartlarıyla Uyumlu Olması Amacıyla Tekdüzen Hesap Planının Güncellenmesine Yönelik KGK Tarafından Yayımlanan Taslak Metnin Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 12 (3), 745-785. https://doi.org/10.29067/muvu.561333
• Dızman, Ş. (2022). FRS Hesap Planı Taslağı Finansal Yatırımlar ile Tekdüzen Hesap Planı Menkul Kıymetler Hesap Grupları Farklarının Analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(131), 21-33. http://dx.doi.org/10.29228/ASOS.63101
• Gökçen, G., & Ataman, B. (2020). Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Taslağı’ndaki Üretim Maliyeti Hesaplarının İncelenmesi ve Tekdüzen Hesap Planı ile Karşılaştırılması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 812-828. https://doi.org/10.29106/fesa.833359
• Kablan, A. (2020). Hesap Planı Değişimi Üzerine Bir İnceleme: Tek Düzen Hesap Planı ve Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Taslak Hesap Planı Karşılaştırması. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(2), 103-129. https://doi.org/10.38009/ekimad.731036
• Karacan, S., & Albeni, N. (2022). Mevcut Tekdüzen Hesap Planı ve Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Tarafından Yayımlanan Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Örnek Hesap Planında Yer Alan Karşılık Hesaplarının Karşılaştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(43), 1-25. https://doi.org/10.35343/kosbed.993365
• Karcıoğlu, R., Ertaş, F. C., & Alpa, K. (2021). Maliye Bakanlığı Tekdüzen Hesap Planı ile Kamu Gözetim Kurumu Hesap Planı Taslağının Gelir ve Gider Hesapları Açısından Karşılaştırılması. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 380-396. https://doi.org/10.33416/baybem.858989
• KGK-A (Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Başkanlığı). Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Taslağı, Erişim: https://www.kgk.gov.tr/ContentAssignmentDetail/2530/Finansal-Raporlama-Standartlar%C4%B1na-Uygun-Hesap-Plan%C4%B1-Taslag%CC%86%C4%B1, Erişim Tarihi: 31.07.2024.
• KGK-B (Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Başkanlığı). Görüş Talep Edilen Özel Hususlar, Erişim: https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TFRS/EK3_G%C3%B6r%C3%BC%C5%9F%20Talep%20Edilen%20%C3%96zel%20Hususlar.pdf, Erişim Tarihi: 31.07.2024.
• KGK-C (Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Başkanlığı). Güncel Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planının Kamuoyu Görüşüne Açılması, Erişim: https://www.kgk.gov.tr/ContentAssignmentDetail/4926/Gu%CC%88ncel-Finansal-Raporlama-Standartlar%C4%B1na-Uygun-Hesap-Plan%C4%B1-Kamuoyu-Go%CC%88ru%CC%88s%CC%A7u%CC%88ne-Ac%CC%A7%C4%B1lm%C4%B1s%CC%A7t%C4%B1r--(10-11-2023), Erişim Tarihi: 31.07.2024.
• KGK-D (Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Başkanlığı). Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planının Yayımlanması, Erişim: https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Diger/Duyuru%20-%2051.pdf, Erişim Tarihi: 31.07.2024.
• KGK-E (Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Başkanlığı). Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı, Erişim: https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Kurul%20Kararlar%C4%B1/Finansal%20Raporlama%20Standartlar%C4%B1na%20Uygun%20Hesap%20Plan%C4%B1%20_18.07.pdf, Erişim Tarihi: 01.08.2024.
• Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği. (1992). Tebliğ Sıra No: 1, T.C. Resmî Gazete, Sayı: 21447 (M), Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21447_1.pdf, Erişim tarihi: 01.08.2024.
• Utku, M. (2022). Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Taslağı’ndaki Özkaynak Hesaplarının Tekdüzen Hesap Planı ile Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 5(1), 49-66. https://doi.org/10.52059/idaacmmd.1037934