Evaluation of Urban Space Quality Within The Scope of Antalya Cumhuriyet Square

Yıl 2022, , 669 - 683, 31.08.2022

Sema Balçık , Mehmet İnceoglu

https://doi.org/10.26835/my.1103137

Öz

Urban spaces have an important place in terms of gathering of citizens and communication of city users with each other. The quality of these spaces is determined by different aesthetic and functional ideas in their designs and affects the lives of the citizens. Much studies has been done on the quality of urban spaces until today. In the studies the parameters have been established for determining the spatial quality. In this study, the quality parameters studies were evaluated and it was aimed to evaluate Antalya Cumhuriyet Square in terms of spatial quality. In the study, firstly, literature review was made based on the concepts of space, urban space, square, quality and space quality, and after the research, on-site observation and analysis method was used. Antalya Cumhuriyet Square was investigated within the scope of spatial quality parameters determined by Project for Public Space, Jack L. Nasar, Jan Gehl and Sherwin Greene. It was concluded that the city square contains the determined parameters, but it is not used intensively except for certain times. As an urban space, proposals were made to take into account the conditions and opportunities of the day in the formation of spatial qualities of squares and to enrich these spaces in a functional and formal sense with public art products.

Anahtar Kelimeler

Urban space, Square, Quality, Spatial quality parameters

Kentsel Mekân Kalitesinin Antalya Cumhuriyet Meydanı Kapsamında Değerlendirilmesi

Öz

Kentsel mekânlar kentlilerin bir araya gelmesi ve kent kullanıcılarının birbirleri ile iletişimi açısından önemli bir yere sahiptir. Bu mekânların kalitesi, tasarımlarında yer alan farklı estetik ve işlevsel fikirler ile belirlenmekte ve kentlilerin yaşamlarını etkilemektedir. Kentsel mekânların kalitesi konusunda günümüze kadar çok fazla çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmalarda mekânsal kalitenin belirlenmesine yönelik parametreler oluşturulmuştur. Bu çalışmada, yapılan kalite parametreleri çalışmaları değerlendirilmiş olup Antalya Cumhuriyet Meydanı’nın mekânsal kalite anlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada ilk olarak mekân, kentsel mekân, meydan, kalite ve mekân kalitesi kavramlarından yola çıkarak literatür taraması yapılmış ve yapılan araştırmaların ardından yerinde gözlem ve analiz yöntemi kullanılmıştır. Antalya Cumhuriyet Meydanı; Project for Public Space, Jack L. Nasar, Jan Gehl ve Sherwin Greene tarafından belirlenen mekânsal kalite parametreleri kapsamında incelenmiştir. Kent meydanının belirlenen parametreleri içerdiği fakat belirli zamanlar dışında yoğun bir kullanıma sahip olmadığı sonucuna varılmıştır. Kentsel mekân olarak meydanların mekânsal kalitelerinin oluşmasında günün koşullarının ve imkânlarının göz önünde bulundurulması ve bu alanların kamusal sanat ürünleri ile işlevsel ve şekilsel anlamda zenginleştirilmesi önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kentsel mekân, Meydan, Katile, Mekânsal kalite parametreleri

Kaynakça

• Acarlı, Belma; Kiper, Tuğba; Korkut, Aslı, “Kent Meydanlarının Fiziksel Mekân Kalitesi: İstanbul Taksim Meydanı ve Yakın Çevresi”, Kent Akademisi Dergisi, 2019, s.29-41.
• Akman, Kaan, “Kent Meydanlarının Önemi ve Değişen İşlevi”, Akademik Düşünce Dergisi, 2020, s.17-33.
• Altan, İlhan, "Mimarlıkta Mekân Kavramı" Ofis 2005 Yayınevi, İstanbul, 2015.
• Aykurt, Ali, Serdar, "Planlama ve uygulama süreçlerinde kent meydanları: Antalya Cumhuriyet ve Konyaaltı kent meydanlarında karşılaştırmalı bir araştırma", Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 2010.
• Becerik, Sinem, "Kentsel Mekân Olarak Meydanların Başarı Kriterlerinin Değerlendirilmesi: Aydın Kent Meydanı Örneği", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• Çekmecelioğlu, Emir; Erdönmez, M. Ebru, "Kamusal Alan Toplum İlişkisinde Mekânsal Kalite; Eminönü Tahtakale Örneği", Kent Akademisi Dergisi, 2018, s.486-507.
• Çelik, Elif, Canbay Türkyılmaz, Çiğdem, "Kent Meydanı Ergonomisinin İncelenmesi: Siirt 15 Temmuz Demokrasi Meydanı Örneği", Modular Dergisi, 2020, s.1-19.
• Çınar Altınçekiç, H. Sanem; Doktur, Buket, "Yayalaştırılmış Bir Bölge: Antalya-Cumhuriyet Caddesi", Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2017, s.57-68.
• Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, "Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi", (Cilt 3), Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları İstanbul, 1997, s.n.y.
• Erdönmez, Ebru; Abay, Ersin, "Roma Popolo Meydanı Bağlamında Kamusal Mekân Kalitesinin Ölçülmesi", Kent Akademisi Dergisi, 2018, s.44-59.
• Eyüce, Özen, "Meydanlar", Ege Mimarlık Dergisi, 2000, s.10-11.
• Gehl, Jan, "Life Between Buildings", Island Press, Washington, 2011.
• Gençel, Ziya, "Geleneksel Türk Kentinde Meydan Kavramı", Ege Mimarlık Dergisi, 2000, s.22-25.
• Hasol, Doğan, "Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü", 7. Baskı, YEM Yayın, İstanbul, 1998.
• İnceoğlu, Mehmet "Kentsel Açık Mekânların Kalite Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: İstanbul Meydanlarının İncelenmesi", Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bİlimleri Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• İnceoğlu, Mehmet; Aytuğ, Ayfer, "Kentsel Mekânda Kalite Kavramı", Megaron Dergisi, 2009, s.131-146.
• Juran, Joseph,. M; Godfrey, A., Blanton, "Juran's Quality Handbook", Fifth Edition, McGraw-Hill, New York, 1999.
• Karagöz, Zeynep, "Tasarımda Loft Anlayışı", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• Kılınç, Cemre, "Kamusal Sanatın Deneyselliği Üzerine Bİr İrdeleme" Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eskişehir, 2020.
• Lynch, Kevin, "Kent İmgesi", Çev.: İ. Başaran, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2019.
• Özer, Mehmet, Nazım; Ayten, Mustafa, Asım, "Kamusal Odak Olarak Kent Meydanları" Planlama Dergisi, 2005, s.96-103.
• Rapoport, Amos, "The Meaning of The Built Environment: A Nonverbal Communication Approach" The University of Arizona Press, Tucson, 1982.
• Schulz-Norberg, Christian, "Existence, Space and Architecture", London Studio Vista, London 1971.
• Sönmez, Recep, "Orta Anadolu'da Kent Belleğinin Değişimi" Mimarlık Dergisi, 2008, 344. 22.02.2022 tarihinde http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=357&RecID=2133# adresinden alındı s.n.y.
• Şavklı, Faik; Yılmaz, Tahsin, "Kent Meydanı Kullanım Nedenlerinin Antalya Cumhuriyet Meydanı Örneğinde İrdelenmesi" SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 2013, s.138-142.
• Tapan, Mete, "Kent ve Meydanlar" Yapı Dergisi, 2021. 22.02.2022 tarihinde yapıdergisi: https://yapidergisi.com/kent-ve-meydanlar/ adresinden alındı s.n.y.
• Tümer, Gürhan "Kentler, Binalar, İnsanlar, Olaylar ve Meydanlar" Ege Mimarlık Dergisi, 2000, s.12-17.
• Ulutaş, Ejder, "İmgeden Gerçekliğe: Kamusal Bir Mekân Olarak Meydan" İçtimaiyat Sosyal Bilimler Dergisi, 2019, s.138-146.
• Yılmaz, Tahsin; Şavklı, Faik; Yıldırım, Emrah, "İklime Bağlı Tasarım Olanaklarının Sıcak İklim Koşullarında İrdelenmesi, Antalya Cumhuriyet Meydanı Örneği" Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2013, s.42-45.
• Zucker, Paul, "Town and square: Form the agora to the village green", Colombia University Press New York, 1959.
• http-1, https://www.pps.org/article/what-is-placemaking, (Erişim Tarihi: 18.12.2020).
• http-2, https://www.haberturk.com/antalya-haberleri/77268064-antalya-sokaklarini-sessizlik-burudu (Erişim Tarihi: 4.12.2020).
• http-3, https://www.menderesturel.com.tr/cumhuriyet-meydanini-yeniledik-1-1 (Erişim Tarihi: 22.02.2022).