Toplu Konutların İklimsel Konfor Tasarım Parametrelerine Göre Değerlendirilmesi: “Ilıman Nemli İklim Bölgesi: Edirne Binevler (1.Kısım) Konut Yapı Kooparetifi Örneği”

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 105 - 122, 30.06.2020

Filiz Umaroğulları , Cenk Motor

https://doi.org/10.26835/my.661363

Cited By: 2

Öz

Türkiye’de yapı üretiminin büyük bir çoğunluğu toplu konutlardan oluşmaktadır. Bu nedenle sürdürülebilir bir çevre yaratmada toplu konut uygulamalarının önemi büyüktür. Genellikle alt ve orta gelir grubunun mülk sahibi olma beklentisini karşılamak amacıyla üretilen toplu konutlarda daha çok ilk yatırım maliyeti odaklı karar verilen, nitelikten çok nicelik öncelikli bir yaklaşım söz konusudur. Bu durum ekosistem ve sürdürülebilirlik açısından önemli problemlere neden olmaktadır. Problemlerin çözüm noktasında sürdürülebilir yaklaşımın temel adımlarından biri iklimle dengeli tasarımdır. Bu bağlamda, tasarımda en önemli girdilerden olan doğal ve yapay çevre verilerinin doğru değerlendirilerek alınacak kararların önemi büyüktür. Bu çalışmada, Türkiye’nin ılıman-nemli iklim bölgesinde bulunan Edirne Binevler (1. Kısım) Konut Yapı Kooperatifi iklimle dengeli tasarım parametreleri açısından değerlendirilmiştir. Günümüz toplu konut yaklaşımlarına göre kat sayısı, yeşil alan kullanımı vb. pek çok olumlu özelliğinin bulunmasına karşın konum, yön, form, kabuk ve yakın çevre ilişkisi açısından bazı parametrelerin iyi değerlendirilemediği görülmektedir. Sürdürülebilir ve nitelikli toplu konut uygulamalarının geliştirilmesine katkı sağlamak açısından enerji etkinliğine yönelik bölgesel farklılıkların dikkate alınarak iklimle dengeli tasarımların önemi ve gerekliliği vurgulanmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İklim, iklimle dengeli tasarım, , toplu konut, enerji verimliliği, yapı kabuğu

Evaluation of Mass Houses According to Climatic Comfort Design Parameters: ''Temperate Humid Climate Zone: Edirne Binevler (Part 1) Mass Housing Example''

Öz

A majority of the production structure in Turkey is composed of mass housing. Therefore, mass housing practices are important in creating a sustainable environment. Generally, mass housing produced in order to meet the expectation of ownership of the lower and middle income groups has a quantitative priority rather than a decision based on the initial investment cost. This causes important problems in terms of ecosystem and sustainability. One of the basic steps of the sustainable approach to the solution of problems is climate balanced design. In this context, the decisions to be taken by evaluating the natural and artificial environment data, which is one of the most important inputs in design, are of great importance. In this study, located in the temperate-humid climate of Turkey's Edirne Binevler (Part 1) Residential building cooperative is an example of balanced design parameters evaluated in terms of the climate. Although there are many positive features such as number of floors, green area usage, etc. according to today's mass housing approaches, some parameters cannot be evaluated well in terms of location, direction, form, shell and close environment relationship. In order to contribute to the development of sustainable and qualified mass housing applications, it is aimed to emphasize the importance and necessity of designing balanced with climate considering the regional differences in energy efficiency.

Kaynakça

• Akın, C. T., Yerleşme ve Bina Ölçeğinde İklimle Dengeli Tasarım Kriterlerinin Belirlenmesi, Yapı Fiziği ve Sürdürülebilir Tasarım Kongresi, 4-5 Mart 2010, YTÜ, İstanbul, 2010
• Akşit, F., “Türkiye’nin Farklı İklim Bölgelerinde Enerji Etkin Bina ve Yerleşme Birimi Tasarımı”, Tasarım Dergisi, Sayı: 157, İstanbul, 2005, s: 124-126
• Bektaş, C. Türkiye’de Toplu Konut Sorununa Bir Yaklaşım Örneği: Edirne S.S. Cumhuriye Mahallesi Araştırma ve Yaklaşımı, Mimarlık Dergisi, 78/3, Ankara, 1978, s:45.
• Buğday, H. A., Endüstrileşmiş Toplu Konutta Farklı Kullanıcı Gereksinmelerini Karşılayıcı Çözümler Dogrultusunda Bir Mimari Tasarım Araştırması, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1991
• DPT, VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara, 2000
• Erinç, S., Klimatoloji ve metodları (4. Baskı), Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1996
• Evans, M., Housing, Climate and Comfort, First Edition, The Architectural Press Limited, London, 1980
• Gürsel, T., “İklimin Konut Tasarımına Etkileri”, Trakya Üniversitesi Fen Bil. Enst., Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 1991, s: 7-8
• İmamoğlu O., İmamoğlu V. İnsan, Evi ve Çevresi: Ankara’da Bir Toplu Konut Araştırması, TC Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Konut Araştırmaları Dizisi 15, 1996
• Karaman, A., “Urban Design Aspects of Turkish Towns”, University of Maryland, School of Architecture, Studio Lectures, 1995, s: 25-33
• Koçlar Oral, G., Güneş Enerjisi ve Yapı, Diyarch Bülten (Diyarbakır Mimarlar Odası Bülteni), Sayı 1, s.11, Diyarbakır, 2010
• Kun, F., Turizm Amaçlı Yapıların İklimle Dengeli Tasarımı Kapsamında Soğutma Yükü açısından Değerlendirilmesi (Kuşadası Örneği), Yüksek Lisans Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2005
• Olgyay, V., Design with Climate: Bioclimatic Approach to Architectural Regionalism, Princeton: Princeton University Press., 1962
• Onions, C., The shorter Oxfort English Dictonary, Oxford: Clarendan Press.,1964
• Orhon, İ., Küçükdoğu, M. Ş., Ok, V., “Doğal İklimlendirme”, Toplu Konut İşletmesi, Proje Planlama Tasarım El Kitabı, TUBİTAK YAE, Yayın No: U.9, Ankara, 1988, s: 1-22
• Royal Jubilee Hospital Patient Care Centre Project, Pacific Green, http://www.viha.ca/nr/rdonlyres/6339cbb7-e799-44fca15da91cddae0c9d/0/7410011 pacificgreendefinedfinal.pdf, British Columbia 2008, (Erişim Tarihi 01.12.2018).
• Sev, A., Sürdürülebilir Mimarlık, Yem Yayını, İstanbul, 2009
• Spagnolo, J., Dear, R., A Field Study of Thermal Comfort in Outdoor and Semi- Outdoor Enviroments in Subtropical Sydney Australia, Building and Environment Cilt 38 (5), Australia, 2003, s. 721-738.
• Şenyapılı, T., Ankara Kenti’nde Gecekondu Gelişimi 1923-1960, Batıkent Konut Üretim Yapı Kooperatifler Yayınevi, Ankara, 1985, s:61-63, 94.
• Tönük, S. Bina Tasarımında Ekoloji, Yıldız Teknik Üniversitesi Basım-Yayın Merkezi, İstanbul, 2001
• Varlı, E., Konut Tasarım Sürecinde Kullanıcı Katılımının Edirne Cumhuriye Mahallesi Örneğinde İncelenmesi, ISCR, Antalya, 2017
• Yeang, K., Eko Tasarım, YEM yayınları 193, İstanbul, 2012
• Yıldız, E., Bina İçi Çevre Mekânlarının İşlevine ve Bina Kabuğuna Bağlı İklimsel Konfor Açısından Yön Seçiminde Bir Yöntem, Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1989
• Yılmaz, E. Çiçek, İ., Türkiye Thornthwaite İklim Sınıflandırması. Journal of Human Sciences, 2016, 13(3), 3973-3994.
• Yılmaz, Z., Türkiye ve İrlanda Binalarin Enerji Etkin Tasaım ve Yapımı için Sürdürülebilirlik Stratejileri, İTÜ Araştırma Fonu, İstanbul, 2006
• Yılmaz, Z., Koçlar Oral, G., Manioğlu, G. Isıtma Enerjisi Tasarrufu Açısından Bina Kabuğu Isı Yalıtım Değerinin Bina Formuna Bağlı Olarak Belirlenmesi, Proje No: 985 Sonuç Raporu, İ.T.Ü., İstanbul, 2000
• Zeren, L., Mimaride Güneş Kontrolü, İTÜ Yayınları, İstanbul, 1978
• Zeren, L., “Mimarlıkta Yapma Çevre Tasarımı ve Güneş Enerjisi”, Güneş Enerjisi ve Çevre Dizaynı Ulusal Sempozyumu, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul, 1978
• Zeren, L., ve diğerleri, “Türkiye’de Yeni Yerleşmeler ve Binalarda Enerji Tasarrufu Amacıyla Bir Mevzuat Modeli’ne İlişkin Çalışma”, Araştırma Projesi, İTÜ, Uyg-Ar Merkezi, İstanbul, 1987
• Zorer, G., Yapılarda Isısal Tasarım İlkeleri, YTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı İşliği, İstanbul, 1992