Konut Politikalarının Fiziksel Yansımaları; Kadıköy Örneği

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 165 - 197, 30.04.2021

Sıddıka Filiz Aydın Gök

https://doi.org/10.26835/my.742288

Cited By: 1

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nde, devlet politikaları ve sosyo-ekonomik koşullar, konut sunumunda ve yapılı çevrenin oluşmasında kemikleşmiş bir “habitus” yaratacak kadar etkili olmuştur. 1965’te “Kat Mülkiyeti Kanunu” ile ortaya çıkan ve 80’lerde gelişen “yap-sat konut sunumu”, 1999 Marmara Depremi sonrası 2012’de yürürlüğe giren “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” ile yeni bir ivme kazanmıştır.

Bu çalışmanın amacı; Türkiye Cumhuriyeti (konut) politikalarının, konutun ve kentsel dokunun oluşmasındaki etkisini göstermek ve kentsel dönüşüm kapsamında kaliteli konut yerleşimleri yaratmaya yönelik yeni ve bütüncül yaklaşımların gerekliliğini ortaya koymaktır. Araştırmada cumhuriyet döneminde etkili olan konut politikalarına göre, özellikle son 70 yılda parsel ölçeğindeki konut binasının fiziksel değişimi örnekler üzerinden incelenmiştir. Bu değişimin mahalle ve kent dokusuna fiziksel olarak nasıl yansıdığı da haritalar ve resimler yardımıyla değerlendirilmiştir.

Araştırma alanı olarak İstanbul’da “kentsel dönüşüm”ün en yoğun şekilde yaşandığı ilçe olan Kadıköy seçilmiştir. Kadıköy Belediyesi’nden temin edilen kentsel dönüşüm öncesi ve sonrası mimari ruhsat projeleri yardımıyla konut binasındaki fiziksel değişim açıkça ortaya konmuştur.

Araştırma sonucunda; İstanbul’da kentsel dönüşümle birlikte en yaygın halini alan yap-sat konut sunum kültürünün, kentsel donatı alanlarının yetersiz kalmasında ve kentsel dokunun obezleşmesindeki etkisi; yıllara göre “katlar alanı katsayısı” değişimi ve “konut stoku” verileriyle desteklenerek gösterilmiştir. Mevcut konut sunum biçiminin bizi taşıyacağı bir sonraki durak, karşılaşılması muhtemel sorunlar ve çözüm önerileri Kadıköy örneğinden yola çıkarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konut Politikaları, Kentsel Dönüşüm, Konut

Destekleyen Kurum

Doğuş Üniversitesi

Physical Reflections of Housing Policies; A Samle of Kadıköy District

Öz

The Republic of Turkey, government policies and socio-economic conditions, is effective in forming the housing supply and built environment. This effect is enough to create an ossified "habitus". The "build-and-sell housing supply", which emerged in 1965 with the "Property Ownership Law" and developed in the 80s, gained a new momentum with the "Law on the Transformation of Areas Under Disaster Risk" that entered into force in 2012 after the 1999 Marmara Earthquake.

The aim of this study is to show the effect of the policy of the Republic of Turkey on housing and urban tissue. And to reveal the necessity of new and holistic approaches for creating quality housing settlements within the scope of urban transformation. In the research, the physical change of the residential building on the scale of the parcel in the last 70 years, according to the Republican era housing policies, was examined through examples. How this change was reflected physically on the neighborhood and urban fabric was evaluated with the help of maps and pictures.

Kadıköy, which is the district where "urban regeneration" is experienced most intensively, was chosen as the research area. The physical change in the residence building has been clearly demonstrated with the help of “building permit projects” before and after regeneration provided by Kadıköy Municipality.

A result of the research; The effect of build-and-sell housing presentation culture, which has become the most common with urban transformation in Istanbul, on the inadequacy of urban reinforcement areas and obesity of urban tissue; It is defined by supporting the "floor area ratio" change by years and the "housing stock" data. The next stage where the current housing supply model will carry us, possible problems to be encountered and solution suggestions have been discussed based on the example of Kadıköy.

Anahtar Kelimeler

Housing Policies, Urban Regeneration, Housing

Kaynakça

• Aydın Gök, Sıddıka Filiz, Konut Ediniminde Kullanıcı Kararlarını Etkileyen Faktörler; İstanbul İli Toplu Konut Projeleri Örneği, YL Tezi, GYTE, Mimarlık ABD, Kocaeli 2010.
• Ayık, Uğurcan, Mekânsal ve Toplumsal Yansımalarıyla Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Projelerine Coğrafi Bakış: Fikirtepe Örneği, İÜ Sosyal Bilimler Enst., İstanbul 2014.
• Akyıldız, Ahmet Tuğrul; Girgin, Konuralp, İstanbul’un Kentsel Dönüşümü İçin Üretilen Binaların Deprem Güvenliklerinin Araştırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 2017, 19(55), s.100-121
• Balamir, Murat, “Türkiye’de ‘Apart Kent’lerin Oluşumu”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul 1996, s. 335- 336.
• Design for London, Published by London Development Agency, London 2010.
• Dökmeci, Vedia; Boduroğlu, Hasan; Lale, Berköz Akkal, “Cities of Emlakbank”, Creative Yayıncılık, İstanbul 1995.
• Ertuğrul, Alidost, XIX. Yüzyılda Osmanlı’da Ortaya Çıkan Farklı Yapı Tipleri, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, İstanbul 2009, 7(13), s. 293-312.
• Görgülü, T., Mimar.İst. “İstanbul’da Çeşitlenen Konut Üretim Biçimleri ve Değişen Konut Alışkanlıkları”, İstanbul 2003, s. 50-56,
• Güvenç, Murat, Metropoliten Ölçekte Nüfus ve Yoğunluk Artışları; İstanbul (Kadıköy) Örneğinde Bir Ölçme ve Maliyet Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Mimarlık Fak., Şehir Planlama Bölümü, Ankara 1979.
• Harvey, David, “Rihgt To The City”, Debate and Developments, International Journal of Urban and Regional Research, 2003, 27(4), s.939-941
• İBB,1/100.000 ÖLÇEKLİ İSTANBUL ÇEVRE DÜZENİ PLANI RAPORU, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Şehir Planlama Müd., İstanbul 2009.
• Kadıköy Belediyesi, Kadıköy Belediyesi Harita Müdürlüğü ve Riskli Yapı Tescil Bürosu Verileri; dwg harita, İstanbul 2020.
• Keleş, Ruşen, Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, 5. Baskı, Ankara 2000.
• Özakbaş, Derya, “İstanbul Konut Mîmârîsinin 1923-1940 Yılları Arasındaki Gelişim Süreci”, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, Elazığ 2015, 40, s. 283-309.
• Özüerken, Şule, “Kooperatifler ve Konut Üretimi”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul 1996, s. 355-365.
• Sey, Yıldız, “Cumhuriyet Döneminde Kent”, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Türkiye İş Bankası-Tarih Vakfı Yayını, İstanbul, 1998, s.273-299.
• Şenyapılı, Tansı, “Cumhuriyet’in 75. Yılı, Gecekondunun 50. Yılı”, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Y. Sey (ed.),Türkiye İş Bankası-Tarih Vakfı Yayını, İstanbul 1998, s 301-316.
• Tapan, Ahmet Mete, “Toplu Konut ve Türkiye’deki Gelişimi”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut Ve Yerleşme, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul 1998, s. 366-378.
• Tekeli, İlhan, “Türkiye'de Konut Sunumunun Davranışsal Nitelikleri ve Konut Kesiminde Bunalım”, Konut81, Kent-Koop. Yayını, Ankara 1982, s 57-101. Tekeli, İlhan, Türkiye'nin Konut Tarihine Konut Sunum Biçimleri Kavramını Kullanarak Yaklaşmak, Konut Araştırmaları Sempozyumu, Ankara 2011, s. 283-297.
• Toprak, Zerrin, “Kent Yönetimi ve Politikası”, Anadolu Matbaacılık, İzmir 2001.
• Tosun, Elif Karakurt, “Türkiye’de Konut İhtiyacı ve Konut Finansmanı”, Paradoks Dergisi, 2 (2), Bursa 2006.
• Yavuz, Mehmet, Hellmuth Cuno, Anadolu-Bağdat Demiryollarının Yapımında Görev Alan Mimar ve Mühendisler, Ankara 2008, s.299-311.
• İnternet Kaynakları URL-1. https://biruni.tuik.gov.tr/yapiizin/giris.zul (Erişim:10.10.2020)
• URL-2. https://en.wikipedia.org/wiki/Kad%C4%B1k%C3%B6y (Erişim:25.05.2020)
• URL-3. https://www.slideshare.net/KadikoyBelediye/kadkoy-planlar (Erişim:25.05.2020)
• URL-4. www.kadikoy.bel.tr/Kadikoy/Cografi-Konum (Erişim:30.04.2020)
• URL-5. https://anlat.kadikoy.bel.tr/kbpanel/Uploads/Files/Merkez%20Kad %C4%B1k%C3%B6y.pdf (Erişim:10.07.2020)
• URL-5. https://www.arkitera.com/haber/kentsel-donusum-arifesinde-bagdat-caddesine-yolculuk/ (Erişim:15.05.2020)
• URL-6. http://sehirharitasi.ibb.gov.tr/ (Erişim:11.04.2020)
• URL-7. http://www.berkolon.com/projeler/tamamlanan-projeler/1 (Erişim:15.05.2020)
• URL-8.http://www.arkitera.com/haber/12480/gecmisin-modern-mimarisi---1--kadikoy (Erişim:15.05.2020)
• URL-9.http://img-3.onedio.com/img/719/bound/2r0/52cb29967a7bb086740000ab.webp (Erişim:20.05.2020)
• URL-10. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Stfa/ (Erişim:10.07.2020)
• URL-11.www.csb.gov.tr/gm/altyapi/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=8291 (Erişim:17.05.2020)
• URL-12.http://www.csb.gov.tr/gm/altyapi/index.php?Sayfa=sayfahtml&Id=2091 (Erişim:21.05.2020)
• URL-13.http://www.haberturk.com/gundem/haber/1367733-bakan-ozhasekiden-kritik-deprem-uyarisi (Erişim:22.05.2020)
• URL-14.http://www.cnnturk.com/ekonomi/on-odemeli-konut-satisinda-yeni duzenleme?page=5 (Erişim:20.05.2020)
• URL-15. http://www.atasav.org/index.php?sid=18(Erişim:11.04.2020)
• URL-16.https://www.slideshare.net/KadikoyBelediye/kadkoy-planlar(Erişim:11.04.2020) URL-17.http://www.radikal.com.tr/ekonomi/kentsel-donusum-zammi-1148686/ (Erişim:19.05.2020)
• URL-18.http://www.milliyetemlak.com/dergi/fikirtepede-metrekare-10-bin-dolar-olacak/(Erişim:20.05.2020)
• URL-19.http://www.gazetekadikoy.com.tr/gundem/nuhoglu-kentsel-donusum-insan-icin-yapilmali-h10136.html (Erişim:25.05.2020)
• URL-20.https://www.ntv.com.tr/emlak/bakan-kurum-yenilenmesi-gereken-6-7-milyon-konut-var,ITEFYh1rPUKclOmXgMkNeQ (Erişim:15.05.2020)