Sivas Geleneksel Konut Mimarisinin Özellikleri ve Korunma Sorunları

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 371 - 392, 31.08.2021

Gülhayat Kılcı , Gediz Urak

https://doi.org/10.26835/my.790194

Cited By: 1

Öz

Geleneksel konutlar geçmiş nesillerin gündelik sosyal hayatlarının delili olan miras varlıklarıdır. Kentlerin hızla değişim ve dönüşüm gösterdiği günümüzde bu miras varlıklarını belgelemek, korumak ve gelecek nesillere aktarmak bugünkü neslin önemli bir görevi olmuştur. Bu çalışmanın amacı yok olmaya yüz tutmuş Sivas geleneksel konut mirasının günümüze ulaşan son örneklerini belgelemek, mimari özelliklerini değerlendirmek ve koruma sorunlarını ortaya koymaktır. Sivas kent merkezinde gerçekleştirilen alan çalışması sonucu tespit edilen 106 geleneksel konutta envanter çalışması yapılmıştır. Elde edilen bilgiler harita, şekil, grafik ve tablolara dökülerek belgelenmiştir. Söz konusu konutlar geç 19. yüzyıl ve erken 20. yüzyıla tarihlenmektedir. Verilerin değerlendirilmesi bağlamında: geleneksel konutların yerleşim özellikleri, plan özellikleri, cephe organizasyonları, yapım sistemleri ve malzeme kullanım özellikleri, tarihi çevre karakteristikleri ve koruma sorunları aktarılmıştır. Kent ölçeğinden başlayıp yapı ölçeğine kadar yapılan detaylı analizler sonucunda Sivas kent merkezinde sürekli bir geleneksel dokunun varlığından söz edilememektedir. Mevcut yapıların, katmanlı bir kültürel tarihe sahip olan Sivas ilinin, geleneksel Türk Evi’ne dair son örnekleri olması konutların mimari, kültürel ve sosyal değerlerini daha da önemli kılmaktadır. Bu çalışma Sivas geleneksel konutlarının karakteristik özelliklerini ve mevcut durumlarını ortaya koymaktadır ve gelecek çalışmalar için kaynak niteliği taşıması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Türk evi, Koruma, Konut, Tipoloji, Sivas

Characteristics of “Sivas” Traditional Housing Architecture and Conservation Problems

Öz

Traditional houses are heritage assets proof of the daily social lives of past generations. Documenting, conserving, and transferring of these heritage assets have been an important task of the present generation when cities are rapidly changing and transforming. The aim of this study is to document the recent examples of the traditional house heritage of Sivas, which has been destroyed, to evaluate its architectural characters, and to reveal conservation problems. Inventory studies were conducted in 106 traditional houses identified as a result of fieldwork in Sivas Province. The information obtained is documented through maps, shapes, charts and tables. The houses ages in question are defined to the late 19th century and early 20th century. In the context of data evaluation: the settlement organization, plan organization, facade organizations, construction systems-material usage features, historical environmental characteristics, and conservation problems of the traditional residences have been conveyed. As a result of detailed analysis, which started from the city scale to building scale, it is not possible to talk about the existence of a continuous traditional architecture pattern in Sivas Province. The recent examples of the traditional Turkish House of Sivas Province, which has a stratified cultural history, make the architectural, cultural, and social values of these structures even more important. This study reveals the characteristics and current conditions of Sivas' traditional houses and is expected to be a resource for future studies.

Anahtar Kelimeler

Turkish Traditional house, Conservation, Typology, Sivas

Kaynakça

• Akbulut, G. Sivas Şehrinin Tarihi Coğrafyası. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2009, 35(2), 213.
• Bilget, N. B., Sivas Evleri. Kültür Bakanlığı, 1992, (Vol. 1403), s. 45.
• Binan, M., Türk Saçak ve Kornişleri: İlk Çağlar, Selçuk ve Osmanlı Devirleri, Yabancı Mimari Devirlerle Mukayeseler. Basılmış Doçentlik Tezi, Pulhan Matbaası İstanbul, 1952, s.157-161.
• Eldem, S. H., Türk Evi Plan Tipleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Pulhan Matbaası İstanbul, 1954, s. 11-127.
• Gabriel, A., La Grande Mosquee. Monuments Turcs d’Anatolie. Paris: E. De Boccard 1934, s. 135.
• ICOMOS, Geleneksel Mimari Miras Tüzüğü, ICOMOS 12. Genel Kurulu, Meksika, 1999.
• Kuban, D., Türk 'Hayat'lı Evi, Mısırlı Matbaacılık. İstanbul 1995, s. 16.
• Mahiroğulları, A., XIX. Yüzyılın Son Çeyreğinde Sivas’a Gelen Bir Fransız Seyyah: Vital Cuinet. Revak Dergisi, 1993, s.14-20.
• Mahiroğulları, A., Seyyahların Gözüyle Sivas-Voyage dans le Pont (Pontus’a Seyahat) Seyahatnamesi Sivas 1902. İstanbul 2001, s. 167.
• Sözen, M., Eruzun, C., Anadolu’da Ev ve İnsan. Creative Yayıncılık ve Tanıtım, İstanbul 1992: s. 243-245.
• Uzunçarşılı, İ. H., Edgüer, T., Rıdvan N. (Yayına hazırlayan), "Sivas Şehri”, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014, s.12-31.
• Üredi, K., Şehrin Ahşap Zamanı. Ötüken Neşriyat, İstanbul 2014, s.19-48.
• İnternet Kaynakları
• URL.1 http://www.sivaskaleprojesi.com/ Son erişim tarihi: 11/5/2020 Saat. 20:00
• URL.2 https://www.sivaskulturenvanteri.com/sivas-kalesi-topraktepe/ Son erişim tarihi: 11/5/2020 Saat 20:30
• URL.3 http://www.sosyalpaylar.com/sivas_foto%C4%9Fraflar%C4%B1/eski_sivas_siyah_beyaz_foto%C4%9Fraflar%C4%B1_18.html Son erişim tarihi: 12/7/2020 Saat. 16.00
• URL.4 www.sivas.li/2015/04/tavra-deresi.html Son erişim tarihi: 12/7/2020 Saat: 16:30
• URL.5 http://wowturkey.com/forum/ Son erişim tarihi: 7/12/2020 Saat: 16:30