Konut Tasarımında Etkili Olan Faktörler ve Geleneksel Mimari Yaklaşımlar: Şile’de Bir Konut Örneği

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 485 - 502, 31.08.2021

Hülya Soydaş Çakır

https://doi.org/10.26835/my.894461

Cited By: 1

Öz

Konut tasarımları kullanıcı ihtiyaçları, çevresel faktörler, coğrafi ve iklimsel veri, ekonomik ve politik koşullar gibi pek çok faktör çerçevesinde şekillenmektedir. Konutlar barınma temel gereksinimini karşılarken fonksiyonel ve estetik mekanların oluşumu ile geliştirilmektedir. Kullanıcıların yaşam biçimleri, alışkanlıkları ve tercihleri, konutun tasarlanacağı yerin çevre ve doğa ile ilişkisi tasarım kararlarında önemli unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Konut tasarımında fiziksel, psikolojik ve toplumsal açıdan farklı kullanıcı gereksinimlerinin karşılanmasına çalışılmaktadır. Bu açıdan konut tasarımında işlevin ve estetiğin kullanıcı ihtiyaçlarını göz önüne alarak oluşturulması bir denge gerektirmektedir. Konut tasarımında geleneksel mimari özelliklerin çağdaş malzeme ve teknoloji ile yeniden ele alınması ve yorumlanması bu alanda farklı örneklerin hayata geçirilmesine imkan sağlamaktadır. Bu çalışmada İstanbul’un Şile ilçesinde kullanıcıların ihtiyaçları ve tercihleri göz önüne alınarak yazar tarafından tasarımı ve uygulaması gerçekleştirilen bir müstakil tek aile konut örneği ele alınmaktadır. Tasarım kararlarının alınma süreci, geleneksel konut ilkelerine yaklaşımlar, çevresel ve kültürel etkileşimler çerçevesinde uygulama aşamaları ve sonuç deneyimler tartışılmaktadır. Konutun planlamasında göz önüne alınan faktörler geleneksel tasarım ilkeleri ile kurulan ilişkiler ve kullanıcı gereksinimleri beraberinde gerçekleştirilen uygulamalar aşamaları ile birlikte sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konut, Tasarım, Kullanıcı, Geleneksel mimari, Şile

House Designing Affective Factors and Traditional Architectural Approaches: An Example House in Şile

Öz

House designs are formed by various factors such as user needs, environmental facts, geographical and climatic data, economical and political issues. As houses meet the basic need for shelter, they are developed by designing functional and aesthetic spaces. The life styles, habits and preferences of the users, the relation between the environment and nature and the site of the house appear as important facts in design process. By house designing, it is aimed to meet different user needs in terms of physical, psychological and social aspects. In this respect, establishing the function and aesthetics in house design by considering the needs of the user requires a balance. The reconsideration and interpretation of traditional architectural features in house design with contemporary materials and technology enables different patterns to be realized in this field. In this study, an example of a single family house is discussed that is designed and constructed by the author considering the needs and preferences of the users in Şile, a district of Istanbul. In this article, the process of making design decisions, approaches to the traditional house designing principles, construction stages and outcome results within the framework of environmental and cultural interactions are discussed. The factors taken into consideration in the planning of the house are presented together with the relationships established with the principles of traditional design and the application stages accomplished together with the user requirements.

Anahtar Kelimeler

House, Design, User, Traditional architecture, Şile

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (1996). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, İstanbul: YEM Yayın.
• Akdemir, M. Z. ve Korkmaz, E. (2010). Geleneksel Konut Dokularında Malzemenin Çatı ve Cephe Kuruluşuna Etkileri: Batı Karadeniz Bölgesi Örneği. 5. Ulusal Çatı ve Cephe Sempozyumu (129-135 ss.). Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Tınaztepe Yerleşkesi, Buca, İzmir, 15-16 Nisan 2010.
• Arpacıoğlu, Ü. (2016). Evaluation of the physical environment in Anatolian rural architecture. ITU A|Z, 13(3), 25-42.
• Baydar, L. ve Gerçek, C. (1982). Sedad Hakkı Eldem: Büyük Konutlar. Ankara: Yaprak Kitabevi.
• Bektaş, C. (2019). Türk Evi (6. Baskı). İstanbul: YEM Yayın.
• Berköz, L. (2008). İstanbul’da korunaklı tek-aile konutları: Konut kalitesi ve kullanıcı memnuniyetinin belirlenmesi. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım, 7 (1), 110-124.
• Cura, B. A. ve Eyüpgiller, K. K. (2019). Urban Conservation Proposal: The Case of Şile Balibey District. International Journal of Architecture & Planning, 7(2), 352-384.
• Eldem, S. H. (1954). Türk Evi Plan Tipleri. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi, Pulhan Matbaası.
• Ertek, T. A. ve Evren, E. N. (2004). Bir Coğrafi Mekan Analizi: Şile İlçesi. İstanbul: Güven Yayın.
• Ertek, T. A., Kozak, R., Evren, E. N. (1998). Şile: Doğal Tarihi ve Kültürel Yapısı, Sosyo-Ekonomik Analizi ve Gelişme Stratejileri. İstanbul: Mataş Matbaacılık.
• Hasol, D. (1993). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Göktaş, A. (1992). Şile’de Tarihsel Araştırma ve Çevre Koruma Çalışmaları: Hamamdere ve Balibey Mahalleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Günay, R. (1998). Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Köse, A. (2005). Türkiye’de Geleneksel Kırsal Konut Planlarında Göçebe Türk Kültürü İzleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 158-191.
• Kuban, D. (1992). Mimarlık Kavramları: Tarihsel Perspektif içinde Mimarlığın Kurumsal Sözlüğüne Giriş (4. Baskı). İstanbul: YEM Yayın.
• Kuban, D. (1995). The Turkish Hayat House. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Küçükerman, Ö. (1991). Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
• Özdoğan, M. (2016). İstanbul’un Tarihi Yarımada Dışı Coğrafyasında Göz Ardı Edilen Tarihöncesi Kültürler. Mimar.ist, 57, 18-22.
• Salihoğlu, T. ve Türkoğlu, H. (2019). Konut Çevresi ve Kentsel Yaşam Kalitesi. Megaron, 14 (Ek Suppl.1), 203-217. https://dx.doi.org/10.5505/megaron.2018.06977
• Sezer, Y. (2006). Şile ve Civarının (İstanbul) Flora ve Vejetasyonu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şentürk, Ö. ve Biricik, A. S. (2016). Anadolu Feneri Karasu Arası Sahil Şeridi ve Yakın Çevresi Strüktür ve Rölyefinin Planlama Kriterlerine Etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 334-347.
• Teker, T. (1992). Şile’de Tarihsel Araştırma ve Çevre Koruması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Temir, Ş. R. (2010). Geçmişten Günümüze Şile ve Şile Bezi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Uzun, T. ve Topal, Y. (2019). 1930-1940 Yılları Arası İstanbul ve Londra İki Büyük Kentin Mustakil Evlerin Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi. Mimarlık, Planlama ve Tasarım Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler içinde (5-34). Kaya, L. G. ve Abbasova, S. (Ed.), Ankara: Gece Akademi.
• Yürekli, H. ve Yürekli, F. (2007). Türk Evi-Gözlemler-Yorumlar (2. Baskı), İstanbul: YEM Yayın.
• İnternet Kaynakları
• URL-1: MTA İstanbul İli Maden ve Enerji Kaynakları, https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden_potansiyel_2010/Istanbul_Madenler.pdf Erişim tarihi: 27.01.2020, saat: 14.39
• URL-2: Google Maps, https://www.google.com/maps/@41.1568501,29.568695,8415m/data=!3m1!1e3 Erişim tarihi: 10.04.2021, saat: 17.14