An Evaluation of the Functional Transformation of Two Greek Houses in Spatial and Environmental Context: The Case of Kırklareli Yayla District

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 615 - 635, 31.08.2021

Gülcan Yeler

https://doi.org/10.26835/my.956638

Öz

In this study, the transformation process of two Greek houses, known as Gusto Celepoğlu Mansion and Priest's House, in Kırklareli Yayla District, into a restaurant and cafe respectively is discussed. First of all, the spatial characteristics of the houses are discussed comparatively through on-site observation and floor plans. With this method, spatial changes and transformations are analyzed, and the interventions made in the process are determined. Afterwards, the compatibility between the old and the new function is determined by the evaluations in the spatial and environmental context, which are also made through oral interviews. As a result of the study, it has been revealed that the harmony between the old and new functions is achieved with the design ideas developed by taking into account the original volumetric and spatial characteristics of the houses. In addition, it was determined that the physical, socio-cultural, and economic conditions of the environment were taken into account in the determination of the new function.

Anahtar Kelimeler

Greek house, Conservation, Re-functioning, Spatial change, Context, Kırklareli

İki Rum Konutunun İşlevsel Dönüşümünün Mekânsal ve Çevresel Bağlamda Değerlendirilmesi: Kırklareli Yayla Mahallesi Örneği

Öz

Bu çalışmada, Kırklareli Yayla Mahallesinde, Gusto Celepoğlu Konağı ve Papazın Evi olarak bilinen iki adet Rum konutunun yeniden işlevlendirilerek restoran ve kafeye dönüşüm süreci ele alınmaktadır. Öncelikle, konutların mekânsal özellikleri yerinde gözlem ve kat planları üzerinden karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Bu yöntem ile mekânsal değişim ve dönüşümler analiz edilmekte, süreç içerisinde yapılan müdahaleler tespit edilmektedir. Sonrasında, sözlü görüşmelerden de yararlanılarak yapılan mekânsal ve çevresel bağlamda değerlendirmeler ile eski ve yeni işlev arasında uyum durumu belirlenmektedir. Çalışmanın sonucunda, konutların özgün hacimsel ve mekânsal özellikleri göz önünde bulundurularak geliştirilen tasarım fikirleri ile eski ve yeni işlev arasında uyumun sağlandığı ortaya konmuştur. Ayrıca, yeni işlevin belirlenmesinde, çevrenin fiziksel, sosyo-kültürel ve ekonomik koşullarının da dikkate alındığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rum konutu, Koruma, Yeniden İşlevlendirilme, Mekânsal değişim, Bağlam, Kırklareli.

Kaynakça

• Ahunbay, Zeynep., Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, İkinci baskı, İstanbul, Türkiye: Yem Yayın, 1999.
• Akın, Emine, Saka.; Özen, Hamiyet, “Tarihi Yapılarda Yeniden Kullanım Sorunları, Tokat Meydan ve Sulu Sokak”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. I, 2013, s. 23-48.
• Akın, Galip; Gültekin, Timur, “Günümüz Restoran Tasarımında Kriterler,” Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, c. 3, s. 3, 2015, s. 251-258.
• Apa Kurtişoğlu, Gülay, “Kırklareli Geleneksel Evlerinde Cephe Düzenlemesi,” Tarihin Peşinde-Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, s.12, 2014, s. 187-219.
• Apay, Ahmet Celal; Önür, Özlem Özkan; Bideci, Alper, "Taraklı’daki Sivil Mimarlık Örnekleri ile Ali Pektaş Evi’nin Restorasyonu", Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 7, sayı. 1, 2019, s. 160-179.
• Aslan, Fürüzan; Ateş, Oğuz; Menteş, Yaşar, “Kentsel mekân ve morfoloji ilişkisi: Kırklareli İli Yayla Mahallesi örneği,” Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, c. 6, s. 2, 2020, s. 165-184.
• Aydın, Dicle; Yaldız, Esra , “Yeniden Kullanıma Adaptasyonda Bina Performansının Kullanıcılar Üzerinden Değerlendirilmesi,” Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 27, s. 1, 2010, s. 1-22.
• Behar, C., Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye’nin Nüfusu (1500-1927), Tarihi İstatistikler Dizisi, Cilt 2, Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, 1996.
• Broşür, Gusto Celepoğlu Konağı Broşürü, 2021.
• Çelebi Karakök, Elif, “Bir Geleneksel Türk Evini Geleceğe Aktarmak: Erdoğan Kalay Evi ve Koruma Önerileri,” Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, c. 4, s.10, 2017, s. 85-110.
• Çelik, Sedat, “Şırnak İlinin Gastronomi Turizmi Potansiyeli,” Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, c. 2, s. 2, 2018, s. 41-51.
• Dinç Kalaycı, Pınar; Utku, Tuğçe, “Konuttan Dönüştürülmüş Kafelerde Kullanıcı Memnuniyeti: Konya Kent Merkezinden Bir Örneklem,” Megaron, c. 11, s. 3, 2016, s. 344-358. Doğan Karakan, Canan, Gaziantep Yeme İçme Mekânlarının Tasarımında Yeni Eğilimler, Yüksek Lisans Tezi, Mimarlık Bölümü, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye, 2019. Doğruöz, V., Türkan, “Kırklareli Tarihine Işık Tutacak Bir Eser: Türkiye'nin Sıhhi-i İçtimai Coğrafyası Kırklareli Vilayeti”, History Stedies, Volume:3/1, 2011, s. 275-284. Doğruöz, V. Türkan; Dökmeci, Volkan. Çiftçi, Alifer, “Kırkkilise Sancağı’nın Tarihi ve Coğrafî Açıdan Tasviri (Perigrafi İstoriogeografiki Tis Eparhias Ton Saranta Ekklision) Adlı Eser Tercümesinin Kırklareli Tarihi Açısından Yorumlanması,” ABAD, 3(6), s. 71-105. Eres, Zeynep, “Kırklareli’nin Mimarlık Kültürü Üzerine Araştırmalar,” Arkeoloji ve Sanat, s. 152, 2016, s. 201-216. Eyüboğlu Erşen, Aysun., “Tarihi Kentlerin Korunmasında, Koruma Amaçlı İmar Planlarının Getirdiği Sınırlamalar ve Uygulama Sorunlarının Kırklareli Örneğinde İrdelenmesi,” 9. Uluslararası Sinan Sempozyumu, Edirne, Türkiye, 2015, s.221-228. Güneş Çiçek, Leyla, Kentsel Sit Alanlarında Alan Yönetimi-Sille (Konya) Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2010. Gündoğdu, H. Meltem ve Uğuz, Mustafa, “İnsan-Mekân Etkileşimi Bağlamında Kırklareli Merkez Yayla ve Vilayet Meydanları Kullanılabilirlik Durumunun Araştırılması,” Kent Akademisi Dergisi, c. 13, s. 2, 2020, s. 315-337. İslamoğlu, Özge, “Tarihi Yapıların Yeniden Kullanılmasında Yapı-İşlev Uyumu: Rize Müzesi Örneği,” Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, c. 7, s. 5, 2018, s.510-523. Karpat, Kemal, Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, İstanbul, 2003. KKVE 1 (Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri), Envanter No: 39-01-764, 2021. KKVE 2 (Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri), Envanter No: 39-01-749, 2021. Kıvılcım, Ecehan, “Geleneksel Konutta İşlevsel Dönüşümün Mekânsal Bağlamda İrdelenmesi: Denizli Konyalıoğlu Evi örneği,” Ege Mimarlık Dergisi, c.2, s.103, 2019, s. 50-55.
• Kuban, Doğan, Mimarlık Kavramları Tarihsel Perspektif İçinde Mimarlığın Kuramsal Sözlüğüne Giriş, İstanbul, Türkiye: Yem Yayın, 2014.
• Mısırlısoy, Damla; Günçe, Kağan, “A Critical Look to the Adaptive Reuse of Traditional Urban Houses in the Walled City of Nicosia,” Journal of Architectural Conservation, vol. 22, no. 2, 2016, p. 149-166.
• Minsolmaz Yeler, Gülcan; Özek, Veyis, “Geleneksel Konut Mimarlığının Biçimlenişinde İklim Faktörünün Değerlendirilmesi,” Ekolojik Mimarlık ve Planlama Ulusal Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 2007, s. 125–132.
• Özker, Serpil, “Geleneksel Dokunun Değişimi: Ayvalık Evleri,” IDA: International Design and Art Journal, c.2, s.2, 2020, s. 212-227.
• Saatçi, Suat; Uluengin, Bülent, Kırklareli ve Geleneksel Evleri, 1. Baskı, İstanbul, Türkiye: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları 822, 2016.
• Sağlamcı Şahin, Serap, Kırklareli’nin Tarihsel Gelişimi İçinde Yayla Mahallesinin Çözümlenmesi ve Koruma Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Mimarlık Bölümü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2000.
• Selçuk, Mustafa, Binaların Yeniden İşlevlendirilmesinde Mekânsal Kurgunun Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Mimarlık Bölümü, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2006.
• Tandoğan, Elif, Kırklareli Konut Yerleşimi Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Mimarlık Bölümü, Mimar Sinan Güzel sanatlar Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2000. Tanrısever, Canan; Saraç, Ömer; Aydoğdu, Aydoğan, “Yeniden İşlevlendirilen Tarihi Yapıların Sürdürülebilirliği,” Akademik Bakış Dergisi, s. 54, 2016, s.1068-1082. Toptaş, Barış, Kırklareli Merkez İlçe ve Köylerindeki Gayrimüslim Eserleri, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü, Edirne, Türkiye, 2012.
• Türker, Canan, Binaların Yeniden İşlevlendirilmesinde Mekânsal Kurgunun Kültür ve Eğlence Merkezi Üzerinden Değerlendirilmesi (Bomontiada Örneklemesi), Yüksek Lisans Tezi, Mimarlık Bölümü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2019.
• Tüz, Özlem, “Yiyecek İçecek İşletmelerinde Rekabet Edilebilirlik: Mimari Bir Bakış Açısı,” Journal of Tourism and Gastronomy Studies, c. 5, s. 1, 2017, s. 137-146.
• Uyar, Mevlüt, “Turistik Ürün Olarak Yerel Mutfağın Turist Tiplerinin Seyahat Motivasyonu ve Seyahat Deneyimlerine Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme,” Journal of Tourism and Gastronomy Studies, c. 9, s. 1, 2021, s. 236-252.
• Var, Elif Berna; Kobayashi, Hirohide, “Possibility of Conserving Vernacular Houses in The Rural Areas of Trabzon, Turkey,” Journal of Architectural Conservation, vol. 25, no. 1-2, 2019, pp. 72-89. Yaldız, Esra; Asatekin, N. Gül, “Anıtsal Yapıların Yeniden Kullanımında İşlevsel Adaptasyonun, Mekânsal Analiz Yolu İle Değerlendirilmesi,” Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 33, s. 2, 2016, s.161-182.
• Yannakopulu, İoannu S., Saranta Eklesies, Selanik, Yunanistan: Pahuli-Yapuli Anonim Ortaklığı Yayını, 1994.
• Yeler, Soner; Minsolmaz Yeler, Gülcan, “Sakinlerinin Anılarında Yayla Mahallesi,” Bir Varmış Bir Yokmuş Toplumsal Bellek, Mekân ve Kimlik Üzerine Araştırmalar,” Derleyenler: Tahire Erman, Serpil Özaloğlu, 1. baskı, İstanbul, Türkiye: Koç Üniversitesi Publications, 2017, s. 211-221.