Afet Sonrası Geçici Barınma Alanları İçin Konteyner Model Önerilerinin Geliştirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 169 - 193, 30.04.2024

Ebru Ayvaz , Ümit Arpacıoğlu

https://doi.org/10.26835/my.1396352

Öz

Afetler; toplumsal düzeni derinden etkileyerek insanlar ve yerleşim alanları üzerinde olumsuz etkiler yaratan en yıkıcı sorunlardan biri olarak değerlendirilmektedir. Özellikle afet sonrası yeniden yapılanmada barınma gereksinimi büyük sorun teşkil ederek ihtiyaçların başında gelmekte ve barınma aşamalarından acil durum ve rehabilitasyon sırasında yararlanılan geçici barınma birimlerinden çadır gibi geleneksel barınma yöntemleri afetzedenin yaşam koşullarını olumsuz etkileyerek zorlaştırmaktadır. Afetzedelerin daha rahat ve sağlıklı yaşam koşullarına kavuşabilmesi için bugünün koşullarında geleneksel yaklaşımların yerine daha ileri düzey alternatif sistemlere yönelinmelidir. Özellikle afetzedelerin değişen aile bireylerinin sayısına göre geçici barınma birimlerinden konteyner tiplerinin çeşitlenmesi ve alternatiflerinin oluşması gerekmektedir. Bu çalışmada; afet sonrası, acil durum ve rehabilitasyon aşamalarında kullanılmak üzere afetzedelerin özelliklerinin ve değişen aile bireylerinin sayısına göre geçici konteyner model önerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Önerilen konteyner modelleri 02-05 Mayıs 2023 tarihleri arasında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde gerçekleştirilen Deprem Sonrası Tasarım ve Planlama Seminerleri ve Atölye Çalışmasına; lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin katılımlarıyla tartışılarak lisans öğrencileri tarafından geliştirilmiştir. Önerilen konteyner modellerinin gelecekte mimarlara ve tasarımcılara örnek olarak afetzedelerin tasarımsal kalite ve kullanışlılık bakımından mekânsal anlamda yaşam olanaklarını artırması temenni edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Acil Durum, Geçici Barınma, Barınak, Konteyner

Developing Container Model Suggestions for Post-Disaster Temporary Sheltering Areas

Öz

Disasters; It is considered as one of the most destructive problems that deeply affect the social order and create negative effects on people and residential areas. Especially in post-disaster reconstruction, the need for shelter is one of the most important needs, and traditional sheltering methods such as tents, which are among the temporary shelters used during emergency and rehabilitation, negatively affect the living conditions of the victims and make it difficult. In order for disaster survivors to have more comfortable and healthy living conditions, more advanced alternative systems should be used instead of traditional approaches in today's conditions. In particular, it is necessary to diversify the types of containers from temporary accommodation units and create alternatives according to the changing number of family members of the disaster victims. In this study; It is aimed to develop temporary container model proposals according to the characteristics of the disaster victims and the number of changing family members to be used in the post-disaster, emergency and rehabilitation stages. The proposed container models were discussed with the participation of undergraduate, graduate and doctoral students in the "Post-earthquake Design and Planning Seminars and Workshop" held at Mimar Sinan Fine Arts University Faculty of Architecture between 02-05 May 2023 and developed by undergraduate students. It is hoped that the proposed container models will increase the spatial life opportunities of the disaster victims in terms of design quality and usefulness, as an example to architects and designers in the future.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Emergency, Shelter, Temporary Shelter, Container

Kaynakça

• Abanoz, F.B. ve Vural, N. (2023). Dünyada ve Türkiye’de kullanılan geçici afet konutlarının karşılaştırmalı analizi ve model önerisi. Eksen Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 4(1), 132-153.
• Arslan, H. ve Ünlü, A. (2008). The role of Ngo’s in the context of post disaster housing in Turkey. 4th International i-REC Conference Building Resilience Achieving Effective Post-Disaster Reconstruction,1-10.
• Ashmore, J. (2004). Tents: A guide to the use and logistics of family tents in Humanitarian Relief. UN/Office for the coordination of humanitarian affairs (UN/OCHA), Geneva, Switzerland, 1-56.
• Baradan, B. (2002). Geçici afet konutunun yapım sistemleri açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Beyatlı, C. (2010). Acil durum barınakları ve bir barınak olarak acil durum konteynır öneri modeli. (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Bulhaz, Ç. (2020). Modüler Sağlık Ünitesi Olarak Yük Konteyner Modellemesi. Online Journal of Art & Design. 8(1), 182-203.
• Can, İ. ve Saka, A.E. (2022). Deprem sonrası geçici barınma birimleri için alternatif bir çözüm önerisi: WikiGEB. Online Journal of Art and Design. 10(2), 115-125.
• Dayanır, H. (2019). Afet sonrası barınma alanlarının mekânsal analizi ve Seferihisar örneğinde konteyner kent tasarımı. (Yüksek Lisans Tezi). İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, İzmir.
• Dayanır, H., Çınar, A.K., Akgün, Y. ve Çorumluoğlu, Ö. (2022). Delphi yöntemi kullanarak afet sonrası geçici barınma alanı seçimi ve planlaması ölçütlerinin belirlenmesi: İzmir/Seferihisar örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(1), 87-102.
• Dikmen, N. (2005). A provisional model and design guidelines for permanent post-disaster housing ın rural areas of Turkey based on an analysis of reconstruction projects in Çankırı. (Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Ervan, M.K. (1995). Acil durumlarda kullanılabilecek demontabl yapıların tasarım kriterlerinin belirlenmesine yönelik kavramsal bir model. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gerdan, S. (2010). Kocaeli Üniversitesi afet ve acil durum yönetim sistemi modeli. (Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Goda, J. (2015). Overview of prefabricated housing in Japan. Japan Federation of Housing Organization, 1-29.
• Keçeli, M. (1994). Doğal afetlerde bulaşıcı hastalıklar ve çevre. Bayındırlık İskân Bakanlığı ile Belediyeler, (8), 43-47.
• Limoncu, S. (2004). Türkiye’de afet sonrası sürdürülebilir sistem yaklaşımı. (Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Limoncu, S. ve Bayülgen, C. (2005). Türkiye’de afet sonrası yaşanan barınma sorunları. Megaron Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1(1), 18-27.
• Manfield, P. (2000). A Comparative Study of Temporary Shelters used in Cold Climates. (Masters Thesis). Cambridge University.
• Özata, Ş. ve Limoncu, S. (2014). 16. ve 20. yy. arası İstanbul ve yakın çevresinde meydana gelen deprem sonrası barınma uygulamalarının incelenmesi. Megaron, 9(3), 217- 227.
• Özel, M. (2015). Afet yönetiminin iyileştirme aşaması ve 2011 Van depremi sonrası “konteyner kent” uygulaması. 5th İnternational Earthquake Symposium, 441-458.
• Rand, A. ve Killing, A. (2003). Guidelines for The Construction of emergency relef Infrastructure. University of Cambridge, London, 1-32.
• Saito, Y. (2016). Temporary housing and community organization during a disaster: Experiences before and after the great east Japan earthquake. Chiba, Japan: Japan Association of Regional and Community Studies,1-34.
• Savaşır, K. (2008). Afet sonrası uygulanacak ve geçiciden kalıcıya dönüştürülecek konut tasarımları için Türkiye koşullarına uygun yapım sistemlerinin irdelenmesi. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Uzunçıbuk, L. (2005). Yerleşim yerlerinde afet ve risk yönetimi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Uzut, H. (2016). Deprem sonrası geçici barınma ünitelerinin görsel ve yarışma proje örnekleri üzerinden incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Ünal, B. (2017). Geçici afet konutlarında ortopedik engelli erişebilirliği: Afad engelli afet konutunun Erişilebilirlik ölçümü ve iyileştirme önerileri. (Doktora Tezi). Atılım Üniversitesi, İstanbul.
• Tafahomi, M. ve Egyedi, T. M. (2008). Defining flexible standards for post-disaster emergency sheltering. In Proceedings of 13th EURAS (European Academy for Standardization) Workshop. Sweden, 255-264.
• Tavşan, F. ve Bektaş, U. (2021). Mimari sürdürülebilirlikte geri dönüşüm: Konteyner evler. Journal of Interior Design and Academy, 1(1), 34-48.
• Temiz, S. (1998). Afet, afet türleri ve afette karşılaşılan sorunlar. Sivil Savunma Dergisi. 40(151), 24-25. Yalaz, E.T. (2012). Afet sonrasında yapılan geçici konut örneklerinin ve yapım sistemlerinin değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Shelter, C. (2009). Transitional Shelter prototypes Project. Shelter Center Switzerland. http://web.mit.edu/incrementalhousing/rebuilding/SHELTER-CENTRE-6Designs.pdf Erişim Tarihi: 4 Nisan 2024
• Smith, R. (2008). Uber Shelter: An Emergency Shelter in Disastrous Events. http://www.tuvie.com/uber-shelter-an-emergency-shelter-in-disastrous-events, Erişim Tarihi: 14 Mart 2024
• Url-1: https://www.kizilaycadirtekstil.com.tr/urunlerimiz/cadir/afet-cadiri/ Erişim Tarihi: 19 Nisan 2024.
• Url-2: Fairs, M. (2017). https://www.dezeen.com/2017/04/27/ikea-unhcr-refugee-better-shelter-redesign-safety-fears-flaws/ Erişim Tarihi: 21 Nisan 2024