Yeni Yaşam Biçimi Olarak Dijital Göçebe Kültüründe Ev ve Aidiyet Tartışması: Sırt Çantasında Ev

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 329 - 348, 31.08.2025

Sena Biliş Özgün , Demet Mutman Uluengin

Öz

Yaşam biçimleri, teknoloji ve bilgi çağının sunduğu olanakların yanı sıra küresel ve kentsel ölçekteki dönüşümlerle (örneğin COVID-19 pandemisi, depremler, savaşlar ve ekonomik krizler) birlikte hızla değişmektedir. Bu çalışma, göçebelik kavramının geleneksel boyutlarını temel alarak yeni-göçebe, dijital göçebe ve modern göçebe yaşam biçimlerini ele almakta ve bireylerin kök, köksüzlük ve köklenme olguları çerçevesinde kent ekosistemleriyle kurdukları ilişkiyi incelemektedir. Kapsamlı bir literatür taraması ve resmi istatistiksel verilerin analizine dayanan tanımlayıcı bir yöntemle gerçekleştirilen araştırma, özellikle dijital göçebelerin esnek ve uyarlanabilir çalışma biçimleriyle kent mekânları arasındaki etkileşimin kentsel dayanıklılık üzerindeki olası etkilerini mercek altına almaktadır. Çok katmanlı tarihi ve kültürel yapısı ile göç deneyimleri sayesinde özgün bir örnek sunan İstanbul, bu doğrultuda vaka alanı olarak seçilmiştir. Kuramsal yaklaşımlarla sentezlenen ve karşılaştırmalı bir analiz yöntemiyle değerlendirilen veriler, dijital göçebelerin mekân algısını küresel ölçekte dönüştürdüğünü, aidiyet kavramını yeniden yorumladığını ve fiziksel yerleşik düzenin ötesine geçen yeni bir yaşam pratiğini benimsediklerini göstermektedir. Bu çerçevede, dijital göçebeliğin “ev” ve aidiyet anlayışına yeni bakışlar kazandırdığı; aynı zamanda kent ekosisteminin esneklik ve dayanıklılığını hem destekleyebileceği hem de farklı zorluklar getirebileceği sonucuna varılmıştır. Bulgular, dijital göçebeliğin modern kentlerde giderek önem kazandığını ortaya koyarken, politika yapıcılar ve ilgili paydaşlar için de kapsayıcı ve dirençli kentler tasarlamada yenilikçi stratejilerin gerekliliğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göçebe , Dijital Göçebe , Aidiyet , Ev , Kent Ekosistemi

Home and Belonging in Digital Nomad Culture as a New Lifestyle: The Backpacked Home

Öz

Lifestyles worldwide are evolving in response to technological innovations, the information age, and large-scale disruptions such as the COVID-19 pandemic, earthquakes, wars, and economic crises. This study examines the emergence of new-nomad, digital nomad, and modern nomad lifestyles by building upon the traditional notion of nomadism, focusing on how individuals navigate concepts of root, rootlessness, and rooting within urban ecosystems. Employing a thorough descriptive approach that integrates a comprehensive literature review with official statistical data, the research centers on understanding the ways in which digital nomads’ flexibility and adaptability influence urban spaces and shape urban resilience. Istanbul, with its rich historical layers and diverse migration experiences, serves as a compelling case study. Through theoretical synthesis and comparative analysis of the findings, the study demonstrates that digital nomads embrace practices that expand global perceptions of space, reframe the notion of belonging, and transcend conventional ideas of fixed residence. Consequently, digital nomadism introduces fresh perspectives on “home” in the urban context, underscoring how flexible and adaptive strategies can both bolster urban resilience and, in certain contexts, pose new challenges. Overall, this research highlights how digital nomads are reshaping contemporary cities, prompting policymakers and stakeholders to consider innovative ways of fostering inclusivity and resilience.

Anahtar Kelimeler

Nomad , Digital Nomad , Belonging , Home , Urban Ecosystem

Kaynakça

• Akan, D. (2021). Remote Working and Relocation after COVID-19: The Case Studies of Istanbul and Milan. (Master’s thesis, Politecnico di Milano). Politesi https://www.politesi.polimi.it/retrieve/7176e252-9964-4163-a5e2-dac5e9aeeacd/2022_4_AKAN.pdf
• Akgiş İlhan, Ö. (2021). COVID-19 Pandemisinin Nüfus Hareketliliği Üzerine Etkisi: Hareketlilik ve Gelir Arasındaki İlişkinin Analizi. Türkiye Coğrafi Dergisi, 76, 107–118. https://doi.org/10.17211/tcd.971688
• Bala, H. A. (2021). Designing eco cities with the understanding of digital nomads. In S. Atay, G. Kurubacak-Meriç, & S. Şişman-Uğur (Eds.), Advances in human and social aspects of technology (pp. 79–95). IGI Global. https://doi.org/10.4018/978-1-5225-8024-9.ch005
• Bauman, Z. (2000). Liquid modernity. Cambridge: Polity.
• Bauman, Z. (2007). Consuming life. Cambridge: Polity.
• Brown, B. B., & Perkins, D. D. (1992). Disruptions in place attachment. In I. Altman & S. M. Low (Eds.), Place attachment (pp. 279-304). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-8753-4_13
• Bulut, S. (2021). Göç, göçebe, göçer, göçer evli/evlü, göçer oba, göçgün(cü)/göçkün(cü), göçmen/göçmel ve konargöçer/göçerkonar sözcükleri üzerine bazı notlar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 1671-1720. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1035352
• Cannat, N.(1998), Entre révolte et médiation – de nouveaux acteurs sociaux: les outsiders, Paris: L’Harmattan.
• Deleuze, G. (2009). Issız Ada ve Diğer Metinler (çev. Ferhat Taylan, Hakan Yücefer). İstanbul: Bağlam.
• Després, C. (1991) The Meaning of Home: Literature Review and Directions for Future Research and Theoretical Development. Journal of Architectural and Planning Research, 8, 96-115.
• Diefendorf, J. M. (1993). In the Wake of War: The Reconstruction of German Cities after World War II. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780195072198.001.0001
• Doğan, G. (2023). Türkiyeli yeni-göçmenin aidiyet ekseninde ev ve kent deneyimi (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü). YÖK Ulusal Tez Merkezi. (Tez No. 849348)
• Düzen, N. E., & Gezici Yalçın, M. (2022). Göçmenin Evi. ViraVerita Disiplinlerarası Karşılaşmalar. https://viraverita.com/gocmenin-evi/
• Erdal, İ. (2016). Atatürk Dönemi Nüfus Politikasına Göre, Konar-göçer Aşiretlerin İç İskân Uygulamaları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 14(21), 109-121. https://doi.org/10.17518/caty.32208
• Flaxman, S., Mishra, S., Gandy, A. et al. Estimating the effects of non-pharmaceutical interventions on COVID-19 in Europe. Nature 584, 257–261 (2020). https://doi.org/10.1038/s41586-020-2405-7
• Heidegger, M. (1971). Building, Dwelling, Thinking. In A. Hofsdater (Ed.), Poetry, Language and Thought (pp. 143-162). New York: Harper & Row.
• Klein, N. (2007). The Shock Doctrine: The rise of disaster capitalism. Metropolitan Books/Henry Holt and Company.
• Lawrence, R. J. (1983). What Makes House a Home. https://doi.org/10.1177/0013916587192004
• Lee, W. D., Qian, M., & Schwanen, T. (2021). The association between socioeconomic status and mobility reductions in the early stage of England’s COVID-19 epidemic. Health & Place, 69, 102563. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2021.102563
• Lefebvre, H. (1991). The production of space (D. Nicholson-Smith, Trans.). Cambridge, MA: Blackwell.
• Lewicka, M. (2010). Place Attachment: How Far Have We Come in the Last 40 Years? DOI:10.1016/j.jenvp.2010.10.001
• Meagher, B. R., & Cheadle, A. D. (2020). Distant from others, but close to home: The relationship between home attachment and mental health during COVID-19. Journal of Environmental Psychology, 72, 101516. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2020.101516
• Pedrazzini, Y. (2013, October 29). Neo‑nomadism. Forum Vies Mobiles. https://forumviesmobiles.org/en/dictionary/1755/neo-nomadism
• Peters, J. D. 2006. ‘Exile, nomadism, and diaspora: the stakes of mobility in the western canon’, in J. Morra and M. Smith (eds.), Spaces of visual culture, 141–60. London: Routledge.
• Rykwert, J. (1991). House and home. Social Research: An International Quarterly, 58(1), 51-62.
• Sayın, Ö., & Bozkurt, V. (2020). Pandemide küresel kentte yaşamak: İstanbul'un COVID-19 deneyimi. In D. Demirbaş, V. Bozkurt, & S. Yorğun (Eds.), COVID-19 pandemisinin ekonomik, toplumsal ve siyasal etkileri (pp. 203-216). İstanbul Üniversitesi. https://doi.org/10.26650/B/SS46.2020.005.13
• Schlagwein, D. (2018). The History of Digital Nomadism. International Workshop on the Changing Nature of Work (CNOW). https://www.academia.edu/37849519/The_History_of_Digital_Nomadism
• Sharma, G. D., Thomas, A., & Paul, J. (2021). Reviving Tourism Industry Post-COVID-19: A Resilience-Based Framework. Tourism Management Perspectives, 37, Article 100786. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2020.100786
• Thompson, B. Y. (2021). Digital Nomads, Liquid Modernity, and the COVID-19 Pandemic. Digital Nomads Living on the Margins: Remote-Working Laptop Entrepreneurs in the Gig Economy (ss. 13-21). Emerald Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/978-1-80071-545-520211002
• Tuan, Y.F. (1974) Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes and Values. Columbia University Press.
• Turgut, H., & Tunalı, S. (2018). Kentsel dönüşüm bağlamında toplumsal ve mekansal bağlılık ve aidiyet: Kadıköy – Suadiye örneği. In H. Turgut, G. Özorhon, E. Karahan, D. Mutman, & Ü. C. Bayazitoğlu (Eds.), İstanbul ve Konut Kültürü: Değişim, Dönüşüm, Devamlılık, 3. Ulusal Sempozyum | IAPS-Culture&Space Network Kültür Mekan Toplantıları. (pp. 250-260), Özyeğin Üniversitesi. ISBN: 9786055625146
• Üstün, C. (2021). Mimarlıkta Yerden Bağımsızlaşmak: Göçebeliği Kavramsallaştırmak. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi]. YÖK TEZ No. 670662 https://openaccess.bilgi.edu.tr/server/api/core/bitstreams/95ca9e60-3022-4737-98b1-0f1477c0e5e7/content
• Zhou, Y. (2020). Contemporary nomadic habitats: A tale of living [Master’s thesis, Politecnico di Milano]. POLITesi. https://www.politesi.polimi.it/handle/10589/169331
• URL-01: Göç, Nişanyan Sözlük (2025). https://www.nisanyansozluk.com/kelime/göç Accessed: 17/07/2025, 10.20
• URL-02: Göçebe, Nişanyan Sözlük (2025). https://www.nisanyansozluk.com/kelime/göçebe Accessed: 17/07/2025, 10.20
• URL-03: Yeşil Doğa. (2020). Türkiye’de az sayıda kalan Yörüklerin hayat mücadelesi [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=pfjQDnomNrU Accessed: 3/06/2024, 11.40.
• URL-04: Wilkinson, F. (n.d.). Industrialization, Labor, and Life. National Geographic Society. https://education.nationalgeographic.org/resource/industrialization-labor-and-life/ Accessed: 2/06/2024, 11.40.
• URL-05: Aktaş-Mazman, Ö. (n.d.). Cumhuriyet Sonrası İstanbul Demografisi. İstanbul Tarihi.https://istanbultarihi.ist/97-cumhuriyet-sonrasi-istanbul-demografisi Accessed: 1/06/2024, 11.00.
• URL-06: Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Şubat 6). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2022 (No. 49685). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=49685[M1.1] Accessed: 2/06/2024, 12.00.
• URL-07: MBO Partners. (2023). Digital Nomads: Nomadism Enters the Mainstream. https://www.mbopartners.com/state-of-independence/digital-nomads-2023/ Accessed: 2/06/2024, 13.00.
• URL-08: Nomad List. (n.d.). Retrieved June 2, 2024. https://nomadlist.com/ Accessed: 2/06/2024, 11.20.
• URL-09: Soho House. (t.y.). Soho House Türkiye. Soho House. https://www.sohohouse.com/tr/ Accessed: 2/06/2024, 11.50.
• URL-10: Nomad List. (n.d.). Istanbul Neighborhoods. https://nomadlist.com/neighborhoods/istanbul Accessed: 2/06/2024, 11.20.
• URL-11: GoTürkiye. (n.d.). Dijital Göçebe Vize ve Kısa Dönem İkamet İçin Başvuru Şartları.https://digitalnomads.goturkiye.com/tr/dijital-gocebe-vize-ve-kisa-donem-ikamet-icin-basvuru-sartlari Accessed: 2/06/2024, 12.10.
• URL-12: Newinn. (n.d.). Mülk Sahipleri. https://newinn.com/tr/mulk-sahipleri/ Accessed: 2/06/2024, 13.20.